Rẻ như ‘0 đồng’, một cuộc chiến giá cả mới tại Trung Quốc đã bắt đầu

Đầu tháng Bảy, một làn sóng mới của cuộc chiến thị trường giao hàng tại Trung Quốc đã bùng nổ, với giá một cốc cà phê giao tận nơi chỉ 2 nhân dân tệ. Ba ‘gã khổng lồ’ giao hàng – JD.com, Alibaba và Meituan – đồng loạt tung ra các chương trình trợ giá lớn, phát hành phiếu giảm giá, thậm chí có chương trình “mua 0 đồng” để kích cầu tiêu dùng.

JD.com và Alibaba, hai ‘gã khổng lồ’ thương mại điện tử lâu đời, cùng với Meituan, vốn chuyên về giao hàng, là 3 nhân vật chính trong cuộc cạnh tranh này.

Ngày 2/7, Taobao Flash Sale (thuộc Alibaba) công bố kế hoạch trợ giá 50 tỷ nhân dân tệ và ba ngày sau phát hành hàng loạt phiếu giảm giá “giảm 11 tệ với đơn từ 15 tệ”. Meituan nhanh chóng đáp trả, tung chương trình trà sữa và đồ ăn vặt miễn phí khi tự đến lấy, giá một ly cà phê giao tận nơi giảm xuống chỉ còn 2 nhân dân tệ (0,28 USD).

Ngày 8/7, JD.com cũng không chịu thua, công bố “Kế hoạch Song Bách”, bổ sung 10 tỷ nhân dân tệ để hỗ trợ các thương hiệu nổi bật ở nhiều danh mục, giúp doanh số bán hàng vượt mốc 1 triệu.

Hiệu quả của các khoản trợ giá này rất rõ rệt. Nhu cầu tiêu dùng tăng vọt khiến nhân viên các cửa hàng trà sữa và cà phê than thở không thể xử lý nổi đơn hàng, với danh sách đơn hàng in ra dài hàng mét.

Theo dữ liệu nội bộ của Meituan, ngày 5/7, đơn hàng bán lẻ tức thời trong ngày vượt 120 triệu, trong đó đơn hàng đồ ăn vượt 100 triệu. Trong khi đó, Taobao Flash Sale và Ele.me (thuộc Alibaba) công bố vào ngày 7/7 rằng số đơn hàng trong ngày vượt 80 triệu, với hơn 13 triệu đơn hàng không phải đồ ăn và hơn 200 triệu người dùng hoạt động trong ngày của Taobao Flash Sale.

Truyền thông Trung Quốc Đại Lục nhận định, tất cả đều nhằm mục tiêu tăng trưởng, vì các nền tảng này đang cạnh tranh nhau trở thành “cửa ngõ tiêu dùng siêu cấp”. Cuộc chiến giao hàng do JD.com khởi xướng từ tháng Hai dường như đã bước vào giai đoạn không thể kiểm soát.

Được biết, do trợ giá tăng mạnh và chi phí bảo hiểm xã hội tăng, lợi nhuận trung bình mỗi đơn hàng của Meituan đã giảm từ 1,5 nhân dân tệ xuống còn 1-1,2 nhân dân tệ.

Mặc dù người tiêu dùng Trung Quốc được hưởng lợi ngắn hạn từ cuộc chiến giá cả này, nó cũng gây áp lực nặng nề lên triển vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Theo số liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán London, giá cổ phiếu của Meituan và JD.com năm nay lần lượt giảm khoảng 22% và 10%.

Diễn biến của cuộc chiến giao hàng

Được hậu thuẫn bởi lực lượng lao động khổng lồ và nền kinh tế công việc thời vụ, các nền tảng thương mại điện tử tại Trung Quốc từ lâu đã cạnh tranh về tốc độ giao hàng. JD.com, với mạng lưới hậu cần (logistic) mạnh mẽ, đã thiết lập chuẩn mực giao hàng trong ngày hoặc ngày hôm sau, gây áp lực lên các đối thủ như Alibaba.

Tháng Hai, JD.com lần đầu tiên lấn sân vào thị trường giao đồ ăn, vốn trước đây do Meituan và Ele.me của Alibaba thống trị.

Tháng Tư, Meituan ra mắt nền tảng “Flash Sale” toàn thời gian mới, bao gồm thực phẩm, rượu và đồ điện tử, cam kết giao hàng trong 30 phút, thách thức JD.com.

Khi cạnh tranh leo thang, mối quan hệ giữa các công ty càng trở nên căng thẳng. Hai bên cáo buộc lẫn nhau sử dụng các biện pháp cạnh tranh không lành mạnh và ngăn cản tài xế nhận đơn từ nền tảng đối thủ. Sau đó, JD.com bắt đầu tuyển thêm nhiều tài xế toàn thời gian.

Cuộc chiến giá cả khốc liệt

Tuy nhiên, tác động của cuộc chiến giá cả đến lợi nhuận doanh nghiệp cũng dần lộ rõ.

Meituan cảnh báo rằng hiệu suất quý tới có thể bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực bán lẻ giao hàng.

Báo cáo phân tích của Nomura Securities hôm thứ Năm (10/7) cho thấy việc JD.com tham gia thị trường giao hàng có thể khiến công ty này lỗ hơn 10 tỷ nhân dân tệ trong Quý 2. Các nhà phân tích ước tính JD.com đã chiếm khoảng 10% thị phần giao hàng tức thời, với 20 triệu đơn hàng mỗi ngày.

Họ cho rằng JD.com có thể phải xem xét lại chiến lược kinh doanh, vì với việc Alibaba tăng chi tiêu trợ giá, JD.com có thể phải hy sinh toàn bộ lợi nhuận từ mảng bán lẻ cốt lõi trong vài quý để cạnh tranh với hai ‘gã khổng lồ’ thị trường này.

Goldman Sachs dự đoán, chỉ trong Quý 2, chi tiêu của Meituan, JD.com và Alibaba cho mảng giao hàng lên tới 25 tỷ nhân dân tệ. Trong 12 tháng từ tháng Bảy năm nay đến tháng Sáu năm sau, mảng giao hàng của Alibaba có thể lỗ 41 tỷ nhân dân tệ, JD.com lỗ 26 tỷ nhân dân tệ, và lợi nhuận trước thuế và lãi vay của Meituan giảm 25 tỷ nhân dân tệ.

Do lo ngại các khoản trợ giá và chiết khấu lớn gây ra vòng xoáy tiêu cực, chính quyền Trung Quốc từng cố gắng can thiệp nhưng không hiệu quả.