Thất nghiệp tại Trung Quốc nhìn từ sự kiện nhóm thanh niên ăn xin

Trung Quốc liệu có thể ngăn chặn được làn sóng thất nghiệp? Mới đây cộng đồng mạng nước này lan truyền một đoạn video ghi lại cảnh ăn xin tập thể trên đường phố ở tỉnh Vân Nam – Trung Quốc, họ toàn là những người trẻ tuổi. Những người này cầm điện thoại di động cùng những tấm bìa cứng ghi chữ “ăn xin”, họ ngồi đông đúc thu hút sự chú ý.

Theo truyền thông Trung Quốc, gần đây trên đường phố của thành phố cổ Đại Lý tỉnh Vân Nam có một số thanh thiếu niên cầm những tấm bìa cứng viết dòng chữ “ăn xin” ngồi bên lề đường trò chuyện. Sau khi những hình ảnh liên quan được cộng đồng mạng lan truyền đã làm dấy lên bàn tán, có người tò mò trong khi có người băn khoăn khó hiểu.

Một trong những người tổ chức – tên Dương – tiết lộ rằng nhóm ăn xin của họ gồm khoảng 80 người, ban đầu nhóm chỉ có 5 – 6 người, nhưng không bao lâu số lượng tăng lên 20 người, thậm chí cả khách du lịch đi ngang qua cũng tham gia.

Người đàn ông họ Dương chia sẻ họ không ảnh hưởng đến người khác hoặc lừa dối người khác, khách du lịch đi qua sẽ đưa cho họ thuốc lá, rượu, đồ uống, đồ ăn nhẹ…: “Đây là một việc khá ngạo ngược, những người theo giá trị bảo thủ truyền thống sẽ nghĩ rằng đây là một điều khá kỳ dị bất thường, chúng tôi thách thức logic thông thường”.

Nhưng xu hướng ăn xin đó dường như đã gây căng thẳng đối với các quan chức địa phương. Người của Ban Bảo vệ và Quản lý Thành phố Cổ Đại Lý cho biết, một nhóm thuyết phục đã được thành lập và họ sẽ làm việc để tăng cường công tác tuyên truyền, nhằm đảm bảo cho du lịch văn minh…

Thêm một năm khó khăn về việc làm tại Trung Quốc

Theo BBC, Bộ Giáo dục Trung Quốc dự đoán thời điểm chuyển giao mùa xuân và mùa hè năm 2025 sẽ có 12,22 triệu sinh viên đại học tốt nghiệp và gia nhập xã hội. Trước đó vào năm 2024, Trung Quốc đã chào đón 11,79 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học, được coi là “mùa việc làm khó khăn nhất trong lịch sử”.

Năm trước đó (năm 2023), tỷ lệ việc làm của sinh viên tốt nghiệp Trung Quốc là 55,7%. Vào cuối năm 2023, người phát ngôn của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc tuyên bố rằng do “kiện toàn công tác thống kê” nên sau tháng Tám năm đó sẽ không còn công bố dữ liệu thất nghiệp của thanh niên.

Năm 2024, một báo cáo do một nền tảng tuyển dụng tư nhân tại Trung Quốc công bố chỉ ra rằng tỷ lệ việc làm của sinh viên tốt nghiệp đại học Trung Quốc chỉ đạt 55,5%.

Trả lời phỏng vấn BBC, những sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp đều cho biết việc tìm kiếm việc làm “cực kỳ căng thẳng”, liên tục nhấn mạnh rằng họ đã điều chỉnh mức lương kỳ vọng theo điều kiện thị trường.

Theo số liệu từ cuộc điều tra kinh tế toàn quốc lần thứ 4 và 5 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), trong 5 năm số lượng lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo nghĩa rộng (bao gồm cả các doanh nghiệp do doanh nhân Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan đầu tư) đã giảm 7,833 triệu người.

Ngoài ra, điều quan trọng cần lưu ý là ĐCSTQ đã giảm thiểu đáng kể quan điểm về người thất nghiệp, theo đó những người làm việc 1 tiếng trở lên không được coi là thất nghiệp. Ngoài ra, sinh viên đại học, nông dân sống ở vùng nông thôn và những người đã thất nghiệp trong thời gian dài và không tìm kiếm việc làm không được tính vào số liệu thống kê thất nghiệp.

Theo thông tin từ Cục Tài chính Thượng Hải, trong nửa đầu năm 2022 có tổng cộng có 460.000 công ty tại Trung Quốc phá sản, và tổng cộng khoảng 3,1 triệu hộ kinh doanh công nghiệp và thương mại cá thể hủy đăng ký; số trường hợp bị cưỡng chế do gian dối (không thực hiện nghĩa vụ tài chính hoặc pháp lý) tính đến ngày 4/9/2024 là 8,41 triệu, nhưng con số này vào đầu năm 2020 chỉ là 5,7 triệu, tức là trong 4 năm đã tăng gần 68%.

Cố Thủ tướng ĐCSTQ Lý Khắc Cường khi còn tại nhiệm từng mô tả, trước đây cứ mỗi 1 phần trăm tăng trưởng GDP sẽ tạo ra 1 triệu việc làm, sau khi hội nhập công nghiệp thì mỗi 1 phần trăm tăng trưởng GDP có thể tạo ra 1,3 triệu hoặc thậm chí 1,5 triệu việc làm.

Nhưng xét đến tốc độ tăng trưởng kinh tế hiện tại của Trung Quốc, có thể nói áp lực kinh tế để duy trì việc làm là rất lớn.

Gần đây, có người đăng chia sẻ trên nền tảng mạng xã hội X rằng: “Tuần trước tôi đã đến một văn phòng làm giấy chứng nhận thất nghiệp, nhưng nhân viên ở đó nói hiện nay giấy này không còn được gọi là giấy chứng nhận thất nghiệp nữa, thay vào đó gọi là Giấy chứng nhận việc làm và khởi nghiệp”.

Biện pháp liên quan được cho là đã thực hiện từ nhiều năm trước. Theo thông tin trên trang web của Sở An sinh xã hội và nguồn nhân lực thành phố Thượng Hải, tên trước đây là “Sổ tay lao động”, sau đó được gọi là “Giấy chứng nhận đăng ký việc làm và thất nghiệp”, và hiện đã được đổi tên thành “Giấy chứng nhận việc làm và khởi nghiệp”.

Lê Tiểu Quỳ, Vision Times