TQ: Dịch ‘hen suyễn do giông bão’ bùng phát, bệnh viện quá tải

Gần đây, tại ít nhất 6 tỉnh, thành phố Trung Quốc đã xuất hiện những người bị viêm mũi dị ứng hoặc có cơ địa dị ứng đột ngột cảm thấy ngực nghẹn, khó thở, thậm chí xuất hiện hiện tượng hen suyễn, phải đến bệnh viện cấp cứu. Các bệnh viện quá tải, thậm chí không thể lấy được số khám; có người không may qua đời.

Chính quyền gọi hiện tượng này là “hen suyễn do giông bão” (Thunderstorm asthma), gây hoang mang trong dân chúng. Nhưng cũng có nhiều người đặt câu hỏi, vì sao trước đây chưa nghe nói nhiều, năm nay lại xảy ra khắp nơi; đồng thời có nhiều giả thuyết khác nhau — mọi người đều muốn biết thật sự nguyên nhân dẫn đến hiện tượng là gì.

Các báo cáo thực tế theo địa phương

Sơn Tây

Sơn Tây là khu vực đầu tiên được truyền thông chính thức của Trung Quốc đại lục đưa tin về bệnh hen suyễn do giông bão. Bệnh viện Bethune tỉnh Sơn Tây vào tối ngày 8/9 lúc 11 giờ, khoa cấp cứu đột nhiên lượng người đến khám tăng mạnh, trong vài giờ có hơn 400 người cấp cứu, chủ yếu là trẻ em, phụ nữ mang thai, người trẻ- trung niên. Tài xế taxi nói rằng đa số người được chở đến có triệu chứng hen suyễn, nặng có người bị sốc. Một người nổi tiếng trên Douyin (抖音) “是生哥呀” ngày 9/9 cũng quay video nói “toàn bộ bệnh viện Sơn Tây đều đông kín vì hen suyễn do bão”, nhấn mạnh với hai lần, và nói “đa số là trẻ em, có học sinh nội trú, một cả lớp đều đến.” Tài khoản “环球气象官” cũng trên Douyin đăng video nói, tại Thái Nguyên có một vụ bùng phát hen suyễn do giông bão, khiến hầu như tất cả bệnh viện đều chật kín người.

Nội Mông Cổ

Vì trồng nhiều cây cỏ rau artemisia, mỗi năm tình trạng dị ứng thường rất nghiêm trọng, năm nay cũng vậy. Theo nhóm trò chuyện vào buổi tối 12/9, bệnh nhân hen suyễn đến cấp cứu đông đến mức “bệnh viện giờ muốn lấy số khám cũng không được, khoa cấp cứu chật kín”, có người phải mua bình xịt ngay tại hiệu thuốc thì may ra giữ được, suýt nữa chết. Có bệnh nhân nói “ban ngày không sao, đến tối mới bắt đầu. Trên mạng nghe nói bệnh viện đều đã không thể lấy số khám, nên không vội đi bệnh viện, tự mua thuốc uống”.

Một nhân viên y tế tại Nội Mông Cổ nói với báo Epoch Times rằng: “Hai hôm trước mình chứng kiến trực tiếp, giông bão kèm mưa đá và sấm sét, khoảng một giờ, mưa dứt rồi mười mấy phút sau, phòng khám nhỏ bỗng đổ vào vài chục trẻ em khó thở, đều phải làm máy phun sương. Khu chúng tôi và Thiểm Tây có rất nhiều  rau artemisia, hoa phấn trong không khí, dưới thời tiết có áp lực cao thì nồng độ lớn, dễ gây lên cơn hen cấp tính”.

Một người bệnh có kinh nghiệm khuyên rằng: “Bác sĩ kê loại thuốc uống corticosteroid; mình đã ra hiệu thuốc mua một lọ. Luôn mang theo để phòng cơn co thắt phế quản”.

Có bệnh nhân nói rằng thời gian trước chưa bị hen suyễn, năm nay lại đột phát; nhiều người dị ứng mũi nói thật ra từ giữa tháng 8 đã bắt đầu nghiêm trọng. Họ nói thường vào cuối tháng 8 bắt đầu cảm giác, rồi tới đầu tháng 10 mới đỡ / quay lại địa phương.

Một người Nội Mông nói: “Tháng trước trời vừa có giông bão, suýt chết; tới cấp cứu hít oxy, giờ vẫn đang uống thuốc; mỗi khi thấy dự báo có mưa thì đóng cửa sổ, bật máy lọc không khí.” Theo lời người dân, Nội Mông xuất hiện trước Sơn Tây khoảng một tháng, có nhiều bệnh nhân vẫn đang tiếp tục có triệu chứng.

Ninh Hạ

Một bác sĩ tại Ninh Hạ ngày 12/9 chia sẻ qua mạng xã hội: trong một ngày do cảm giác khó thở tới cấp cứu có khoảng 600 người, trong đó khoa hô hấp có 57 người, khoa nhi 236 người, khoa sản 14 người, tổng cộng là 907 người. Trong số đó ngày đó có 42 người được nhập viện.

Một người phụ nữ họ Dương tại Ninh Hạ ngày 11/9 cũng viết công khai: “Tại sao hôm nay đột nhiên ai cũng hen suyễn! Trước đâu có hen suyễn.” Cô nói “chỉ hơi nghẹn, hụt hơi, xung quanh nhiều người trực tiếp hen suyễn, hơi đáng sợ. Bệnh viện cấp cứu ngày hôm nay đều đầy.”

Cô Ma tại Ninh Hạ ngày 13/9 nói: “Tối hôm trước đột nhiên ngực khó thở, đau ngực, tưởng chồng làm mình tức. Sáng hôm sau hết rồi lại thấy khó khăn.”

Một người dùng mạng có tài khoản “天山童姥” ngày 12/9 nói: “Hai hôm trước có gió lớn chưa kịp hết thì tối hôm sau có sấm, em lại cảm giác cổ họng không ổn. Mấy ngày nay cứ như vậy. Đời sống đã khổ rồi, còn bị bệnh vặt quấy rầy nữa”.

Bắc Kinh

Theo tổng hợp báo chí tại đại lục, nhiều bệnh viện hạng ba, như Bệnh viện Triều Dương, Bệnh viện Nhân dân Bắc Đa… cấp cứu trong thời gian ngắn sau lúc có giông bão tiếp nhận nhiều bệnh nhân có triệu chứng giống hen suyễn, khó thở; bác sĩ nhắc tới ‘hen suyễn do giông bão’

Một phụ nữ ở Bắc Kinh vào ngày 13/9 nói qua mạng xã hội rằng: uống thuốc mấy ngày rồi mà vẫn không thể ra ngoài; mỗi lần mở cửa sổ hoặc ra ngoài là khó thở ngực nghẹn, hít thở lớn làm mình ho mấy cái; đã sử dụng thuốc hít chống dị ứng và chống viêm, nhưng hiệu quả chỉ lúc đầu; sau đều kém hơn; mua máy lọc không khí; dùng thuốc Đông y hai lần thấy có chút đỡ, nhưng ra khỏi nhà vẫn ho.

Một phụ nữ mang thai ở Bắc Kinh 9/9 ban đêm trời gió lớn, trước chưa sao; sau khi tắm thì mọi dấu hiệu trở nên xấu: hắt hơi 8 cái, mắt ngứa, hơi thở có sự khác lạ; ngực nghẹn, khó thở. Cô phải dùng budesonide hai lần buổi tối, một lần sáng sớm mới cảm thấy thở dễ hơn.

Có người kể con nhỏ bị hen suyễn, hôm sau phải vào ICU (đơn vị chăm sóc đặc biệt) đặt ống nội khí quản.

Thiên Tân, Hà Bắc

Ngoài Bắc Kinh, vùng lân cận như Thiên Tân, Hà Bắc cũng có nhiều bệnh nhân như vậy.

Một blogger về chăm sóc sức khỏe Thiên Tân kể khoảng 11 giờ đêm định đi ngủ mới nhớ đóng cửa sổ; hôm nay lại đóng cửa; người chồng nói có gió; người vợ bắt đầu thấy khó thở; lúc sau cổ họng đau; tưởng bệnh tim; uống thuốc nhanh tác dụng cũng không ổn, càng ngày càng nặng; may có máy phun sương, thuốc hít, mới dễ chịu hơn.

Một người ở Hà Bắc Ba Đình chia sẻ hai sáng liên tiếp ngủ dậy là bị hen suyễn, “đột nhiên nghẹn khó thở”; nhiều người đi bệnh viện xếp hàng đều là người bị viêm mũi dị ứng và hen suyễn, rất lạ.

Có cô gái Hà Bắc nói: “Tôi bị hen hơn 20 ngày rồi.”

Một bà mẹ trẻ ở Hà Bắc hoang mang nói: “Đóng cửa sổ cả ngày và trước khi ngủ thì không sao; chỉ vừa ngủ được một vài tiếng, con bắt đầu ho, khó thở, thở khò khè. Thật sự tôi gần như sắp phát điên. Tháng trước mắt ngứa liên tục, nay lại thêm ho, hen, khi nào hết đây.”

Giải thích y học: ‘Hen suyễn do giông bão’ là gì

Theo tài liệu công khai:

• “Hen suyễn do giông bão” là một loại hen phế quản đặc biệt xuất hiện trong thời tiết có giông bão hoặc ngay sau giông bão.

• Để xảy ra, thường cần ít nhất ba yếu tố: thời tiết giông bão, nồng độ cao của phấn hoa, môi trường, và cơ địa dị ứng.

• Triệu chứng điển hình: trong hoặc vài giờ sau giông bão xuất hiện đột ngột triệu chứng hen như thở khò khè, ho, ngực nghẹn, khó thở; người nặng có thể bị suy hô hấp.

Các điểm dân chúng thắc mắc

• Có người hỏi: tại sao trước đây ít nghe nói dịch hen suyễn do đông bão năm nay lại xuất hiện rất nhiều nơi?

• Có người nói sống mấy chục năm rồi, đây là lần đầu nghe tên này.

• Có người từ Sơn Đông, từ Nam, Tây, đều nói mỗi năm mùa thu, đặc biệt tháng 9, có cảm giác dị ứng mũi, ho, mắt ngứa. Nhưng biểu hiện năm nay tệ hơn.

• Một số người đặt giả thiết khác: có phải là do khô hạn, do việc tạo mưa nhân tạo, do nước mưa mang thành phần kích thích đường hô hấp, hoặc có thực vật, “côn trùng trắng” – những sinh vật nhỏ, bay trong không khí – xuất hiện nhiều; hoặc là do virus đường hô hấp hoặc biến chứng sau COVID‐19.

Tổng kết

• Hiện tượng “hen suyễn do giông bão” thực sự đang xảy ra ở nhiều tỉnh thành Trung Quốc phía Bắc.

• Các yếu tố thời tiết (giông bão, mưa, sấm, độ ẩm, gió) cộng với nồng độ phấn hoa cao trong không khí, cùng người có cơ địa dị ứng/nhiều người có viêm mũi dị ứng tiền sử, là những yếu tố quan trọng.

• Nhiều người chưa có hen suyễn trước đây nhưng bị kích phát trong điều kiện hiện tại.

• Dân chúng lo lắng vì hệ thống cấp cứu quá tải; nhiều người không tiếp cận kịp hoặc thuốc không đủ; cũng có người phải tự mua thuốc và điều trị tại nhà.

Theo Epoch Times