Vì sao làn sóng tháo chạy vốn mới của Trung Quốc lại lớn đến vậy?

Wall Street Journal (WSJ) đưa tin, mặc dù Trung Quốc kiểm soát vốn chặt chẽ và giới hạn mua ngoại hối hàng năm của người dân, nhưng dưới con mắt của các cơ quan quản lý, người dân Trung Quốc vẫn chuyển trái phép hàng trăm tỷ USD vốn ra nước ngoài trong năm qua.

Theo phân tích trong báo cáo của thời báo này vào ngày 23/10, nguyên nhân dẫn đến quy mô lớn dòng tiền chảy ra ngoài gồm dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19), sự đàn áp của chính phủ đối với khu vực tư nhân, và mối lo ngại lan rộng rằng kỷ nguyên tăng trưởng nhanh chóng của Trung Quốc đã kết thúc.

Phân tích dữ liệu của các nhà kinh tế và WSJ cho thấy, dòng vốn chảy ra khỏi Trung Quốc trong vài năm qua lớn đến mức lấn át làn sóng vốn chảy ra đầu tiên vào năm 2015 và 2016 do thị trường bất động sản suy thoái.

Thống kê từ WSJ cho thấy, tính đến cuối tháng 6 năm nay, có tới 254 tỷ USD tiền đã chảy ra khỏi Trung Quốc một cách bất hợp pháp.

Điều này làm nổi bật một thực tế là những người có đủ nguồn lực và khả năng tài chính và có thể đưa vốn ra khỏi đất nước, đang ngày càng kém tin tưởng vào con đường phát triển của nền kinh tế nước mình.

Nhằm trốn tránh sự kiểm soát của chính phủ, người dân đang sử dụng các thủ đoạn cũ đầy rủi ro, như vận chuyển những vật có giá trị ra nước ngoài, hoặc trả giá cắt cổ cho hàng nhập khẩu.

Những người khác còn đưa ra những ý tưởng mới, như vận chuyển các ổ cứng máy tính chứa tiền điện tử đến các khu vực pháp lý khác, nơi chúng có thể đổi thành tiền mặt.

Sự sụp đổ của thị trường bất động sản Trung Quốc và triển vọng kinh tế không chắc chắn đã thúc đẩy người dân chuyển tiền ra nước ngoài.

Theo Barclays, một công ty tài chính và ngân hàng quốc tế có trụ sở tại London, sự sụp đổ nghiêm trọng của thị trường bất động sản Trung Quốc ước tính đã xóa sạch khoảng 18.000 tỷ USD tài sản hộ gia đình kể từ năm 2021.

Gần đây, Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra một loạt các biện pháp kích thích kinh tế quy mô lớn. Các nhà phân tích chỉ ra rằng những biện pháp này có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm nay trong ngắn hạn. Nhưng liệu chúng có thể thúc đẩy sự phục hồi kinh tế bền vững hay không vẫn còn là một dấu hỏi.

Hơn nữa, về lâu dài, một mặt Trung Quốc phải đối mặt với thách thức về lực lượng lao động già đi, thậm chí bị thu hẹp; mặt khác, Trung Quốc đang xung đột với Mỹ và phương Tây về một loạt vấn đề như thương mại, an ninh và công nghệ.

Chính quyền Bắc Kinh đã phá một số vụ án chuyển tiền nhằm “rung cây dọa khỉ”. Nhưng tờ WSJ dẫn lời ông Martin Lynge Rasmussen, chiến lược gia cấp cao của công ty nghiên cứu Exante Data, cho biết dòng vốn chảy ra vẫn đang diễn ra.

Điều này cho thấy cơ hội đầu tư trong nước ở Trung Quốc đang rất khan hiếm. Để có được lợi nhuận tốt hơn, mọi người sẵn sàng chấp nhận rủi ro.

Theo nguồn tin từ một văn phòng gia đình quản lý các quỹ Trung Quốc, một số chủ doanh nghiệp đã thành lập công ty vỏ bọc ở nước ngoài dưới danh nghĩa của các thành viên gia đình mình.

Sau đó, họ sử dụng các công ty nước ngoài này mua cổ phần của các công ty của họ có trụ sở chính tại Trung Quốc, chuyển đổi chúng thành liên doanh trong và ngoài nước. Qua đó, họ có thể chuyển tiền ra nước ngoài dưới hình thức cổ tức và các khoản thanh toán khác.

Một cách khác là chuyển tiền thông qua tác phẩm nghệ thuật. Một người quen thuộc với vấn đề này tại một nhà đấu giá lớn cho biết, phương pháp này rất đơn giản.

Gửi một bức tranh hoặc tác phẩm nghệ thuật có giá trị khác đến Hồng Kông để bán đấu giá, và lưu trữ số tiền thu được bằng đô la Mỹ hoặc các ngoại tệ khác ở Hồng Kông, nơi không có quyền kiểm soát vốn. Sau đó người bán sẽ chuyển số tiền này ra nước ngoài.

Một cách khác là chuyển tiền với sự trợ giúp của tiền điện tử. Mặc dù Trung Quốc cấm giao dịch tiền điện tử vào năm 2021, nhưng việc thiết lập ví tiền điện tử không phải là bất hợp pháp.

Người dân Trung Quốc có thể sử dụng Nhân dân tệ để mua tài sản tiền điện tử với sự trợ giúp của người trung gian. Khi họ có tiền điện tử trong ví kỹ thuật số của mình, họ có thể đổi những loại tiền đó lấy đô la Mỹ ở nước ngoài.