“Nam nữ thụ thụ bất thân”: Lễ nghi uốn nắn quan hệ nam nữ xưa

Vừa nhắc đến câu “nam nữ thụ thụ bất thân”, có thể nhiều người sẽ cười và nghĩ: “Bây giờ là thời đại nào rồi mà còn lấy câu này ra để nói?” Ngày nay người ta cho rằng nó là lạc hậu, lỗi thời nhưng đây lại là lễ nghi vô cùng quan trọng trong xã hội xưa.

Con người ngày nay có phản ứng như thế, cũng là điều dễ hiểu. Ngày nay đến học sinh tiểu học còn biết yêu, ngay cả những đứa bé trong nhà trẻ cũng tiếp xúc với những việc này nếu cha mẹ không cẩn thận, còn những việc về giới tính của những trẻ vị thành niên thì càng không cần nhắc tới, chúng nói những câu chuyện cười đồi trụy tục tĩu cứ như thể đó là những kỹ năng giao tiếp cơ bản bình thường. Hỏi có bao nhiêu người còn quan tâm đến câu nói “nam nữ thụ thụ bất thân” nữa?

Đối với quan hệ nam nữ, cổ nhân rất coi trọng và có sự nghiêm khắc về giới hạn và quy phạm. Những điều này tại “Lễ Ký” và “Nữ Luận Ngữ” đều có thuyết minh tường tận.

“Nam nữ thụ thụ bất thân”, theo lễ nghi xưa, ý là nói nam nữ không được trực tiếp trao đồ vật gì đó cho nhau, cũng không được chạm vào nhau. Ngày nay, không ít người cảm thấy đây là chuyện lạ khó có thể tưởng tượng được, thậm chí có người hoài nghi “đó là thật hay giả?”. Kỳ thực, để con người hiện nay có thể lý giải được những lễ nghi thời xưa, quả thật là rất khó. Nhưng đây đích thực là một trong những lễ nghi của người xưa.

Nếu như lý giải một cách không cứng nhắc theo chữ nghĩa bề mặt thì tinh hoa của lễ nghi này chính là yêu cầu về việc kết giao giữa nam và nữ. Theo đó, nam nữ khi kết giao bắt buộc phải thật sự nghiêm túc, tuyệt đối không thể tùy tiện, tùy ý phóng túng.

Trong quá khứ, hình thức lễ nghi này đã được thực hiện và có ảnh hưởng trong một giai đoạn thời gian rất dài, chứ không chỉ là ở bề mặt. Không cần nói đến 2000 năm trước, chỉ khoảng hơn 100 năm trước, các tiểu thư khuê các, quyền quý hay trong các gia đình bình dân có con gái cũng vậy, các nữ nhân này đều không tùy tiện xuất hiện ngoài đường.

Lễ nghi không chỉ là thể hiện ở những trường hợp công khai, không chỉ dùng ở trong những trường hợp long trọng, mà còn được sử dụng trong cuộc sống gia đình thường ngày ở mọi nơi mọi lúc, chỉ có vợ chồng, các em nhỏ, hoặc giữa các thành viên trong gia đình thì mới có thể được thoải mái hơn một chút. Nhưng tuyệt đối cũng không thể tùy tiện, không thể giống như các hành vi không phân biệt lớn nhỏ, không phân biệt trong ngoài như trong xã hội ngày nay. Đơn cử như vào thời Hậu Hán có điển tích về vợ của Lương Hồng, khi mời chồng ăn cơm luôn nâng khay ngang mày, đó là một loại biểu hiện cụ thể của lễ nghi giữa vợ chồng thời xưa với nhau.

• Kính mời quý vị xem video: Vì sao cần có sự ý tứ trong lễ nghi giữa nam và nữ?

Đương nhiên, lễ nghi không phải là quy tắc tiêu chuẩn lớn nhất, bên trên còn có sự câu thúc của Đạo, Đức, Nhân Nghĩa v.v… Mạnh Tử từng nói: “Thấy chị dâu bị chìm mà không kéo lên, đó là loài lang sói. Nam nữ thụ thụ bất thân, đó là lễ. Chị dâu bị chìm, dùng tay kéo lên, đó là quyền được phép mà linh động làm như vậy”. Nói cách khác, lễ cũng không phải là tuyệt đối không thể vượt quá, điều quan trọng là hành vi ấy bắt nguồn từ sự việc gì, xuất phát từ cái tâm nào. Đây là lý giải và viên dung về câu nói “Nam nữ thụ thụ bất thân” từ một góc độ khác của Mạnh Tử.

Xã hội hiện đại ngày nay, người ta đề cao “nam nữ bình quyền”, “giải phóng phụ nữ”, cho nên một số người cho rằng “nam nữ thụ thụ bất thân” là một bộ phận ngu muội nhất của xã hội thời phong kiến, là điều trói buộc tư tưởng của con người.

Người hiện đại, ai cũng đều không muốn có một sự câu thúc gò bó nào, luôn thích một cuộc sống “tự do”, đương nhiên cũng bao gồm luôn cả mối quan hệ nam nữ trong đó. Nhưng kỳ thực con người sở dĩ có xã hội chính là vì có tồn tại những quy tắc. Tình trạng loạn tính trong xã hội nhân loại ngày nay chẳng phải là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến nhân loại suy đồi hay sao?

Trong một giai đoạn lịch sử tương đối dài, “Nam nữ thụ thụ bất thân” đã duy hộ cho quan hệ nam nữ trong xã hội không sớm bị bại hoại, khởi tác dụng chính diện trong việc ổn định kết cấu gia đình của xã hội. Mặc dù trong một số trường hợp, nó đã gây ra các nhận định và thói quen cứng nhắc, nhưng cốt lõi của quy tắc này lại không hề sai lầm.

Xã hội nhân loại đi tới bước ngày hôm nay, nếu lại khởi xướng lễ nghi về “nam nữ thụ thụ bất thân” thì có lẽ đã không còn có cách nào thực hiện được, nhưng nếu có thể lý giải được những tinh túy trong lễ nghi này, đối với việc điều chỉnh và uốn nắn lại sự tùy tiện cực độ giữa nam và nữ hiện nay thì chắc chắn sẽ khởi được tác dụng rất tích cực.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Vị thế của người vợ trong xã hội xưa không hề thấp kém

Mời xem video: