Nuôi dưỡng lòng biết ơn của con trẻ

Lòng biết ơn người khác không chỉ đơn thuần là phép lịch sự cơ bản mà còn là nền tảng để bồi dưỡng phẩm cách cao quý và đạt được một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc.

Theo một số nghiên cứu, lòng biết ơn thực sự có thể khiến cuộc sống của một người trở nên tốt đẹp hơn. Harvard Health Publishing, tạp chí phổ cập y khoa của một trong những trường y hàng đầu thế giới, cho biết những người thường xuyên thể hiện lòng biết ơn có cảm xúc tích cực hơn, khỏe mạnh hơn, kiên cường hơn và có các mối quan hệ sâu sắc hơn. Nói một cách hình tượng, hai người có thể có cùng một ngôi nhà to đẹp, cùng một gia đình hạnh phúc, cùng một sức khỏe ổn định – nhưng người biết ơn sẽ ý thức được những điều tốt đẹp đó rõ ràng, và vì thế họ tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn.

Đây cũng không phải là một điều mới mẻ. Từ thời cổ đại, lòng biết ơn đã được xem là một đức hạnh cao quý, là một nền tảng của nhân cách con người. Triết học gia La Mã Cicero từng viết: “Tôi ước mình sở hữu mọi mỹ đức, nhưng không có đức hạnh nào tôi trân trọng hơn lòng biết ơn và cách thể hiện lòng biết ơn. Bởi đức hạnh này không chỉ là cao quý nhất, mà còn là cội nguồn của mọi mỹ đức.”

Và để lòng biết ơn thực sự bén rễ, đức hạnh này cần được gieo trồng từ thời thơ ấu. Robert Emmons, một nhà nghiên cứu về lòng biết ơn, phát hiện rằng: những đứa trẻ 10 tuổi hiểu về lòng biết ơn hơn so với bạn đồng trang lứa thường sẽ tham gia nhiều hoạt động cộng đồng hơn và hòa nhập xã hội tốt hơn vào năm 14 tuổi.

Các bậc cha mẹ hẳn sẽ tự hỏi: Làm sao thế nào để có thể gieo vào trái tim con nhỏ lòng biết ơn?

Dưới đây là một vài gợi ý.

Làm gương cho con

Cách quan trọng nhất để giúp trẻ phát triển lòng biết ơn là chính cha mẹ phải sống với lòng biết ơn. Đây là yếu tố có tác động mạnh nhất. Emmons cho biết:

“Những nghiên cứu theo dõi mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái cho thấy dấu hiệu tốt nhất dự đoán lòng biết ơn của trẻ là lòng biết ơn của cha mẹ. Sau đó là cách lòng biết ơn được thể hiện trong gia đình. Việc trở thành tấm gương, khích lệ con biết ơn, và củng cố hành vi biết ơn mỗi khi thấy ở trẻ – đó là những cách hiệu quả nhất để nuôi dạy một đứa trẻ biết biết ơn.”

Nói thì dễ, làm thì khó. Nhưng có nhiều cách để người lớn rèn luyện lòng biết ơn cho chính mình: viết nhật ký về những điều mình trân trọng, tham gia hoạt động ý nghĩa, thưởng thức nghệ thuật, hoặc đơn giản là nói ra lời cảm ơn trước mặt con cái mỗi khi có cơ hội.

Bắt đầu từ những thói quen nhỏ

Mọi đức hạnh đều được hình thành từ những hành động nhỏ lặp đi lặp lại, rồi mới trở thành thói quen bền vững. Lòng biết ơn cần bắt đầu từ những bước rất nhỏ.

Một cách dễ nhất là dạy trẻ nói “làm ơn” và “cảm ơn”. “Làm ơn” nhắc trẻ rằng chúng không thể muốn gì được nấy. Mong muốn của trẻ không tự nhiên biến thành hiện thực mà là nhờ đến tấm lòng và sự hy sinh (dù có thể rất nhỏ) của người lớn xung quanh.

Lời “cảm ơn” thì rõ ràng gắn liền với lòng biết ơn. Ngay cả khi trẻ nói mà chưa hiểu sâu, thói quen đó vẫn giúp trẻ không phớt lờ người đã giúp mình. Khi nói lời cảm ơn, trẻ bắt đầu hiểu rằng mình nhận được điều tốt và vì thế mang trong lòng một món nợ tinh thần.

Ngoài ra, viết thiệp cảm ơn sau khi nhận quà là một cách tuyệt vời để trẻ dừng lại và nghĩ về sự tử tế của người trao tặng.

Khuyến khích trẻ suy nghĩ về người khác

Không chỉ có thiệp cảm ơn, còn rất nhiều cách khác để giúp trẻ phát triển khả năng nhìn từ góc độ của người khác – một kỹ năng quan trọng để hình thành lòng biết ơn sâu sắc.

Nghiên cứu cho thấy trẻ có mẹ thường xuyên trò chuyện với chúng về cảm xúc của người khác sẽ có khả năng thấu hiểu và đặt mình vào vị trí người khác tốt hơn. Khi trẻ hiểu được ai đó đã bỏ công sức, thời gian hay tiền bạc thế nào để giúp mình, việc thể hiện lòng biết ơn trở nên tự nhiên hơn.

Trong nghiên cứu của mình, Emmons đưa ra một số câu hỏi đơn giản giúp trẻ nhận ra vai trò của người đã giúp đỡ chúng trong cuộc sống:

• Điều tốt đẹp này đến từ ý định của ai?
• Người đó đã phải bỏ công sức ra như thế nào – thời gian, tiền bạc, hay sự thoải mái?
• Ngoài nỗ lực của bản thân, con có nhận sự giúp đỡ từ ai khác không?

Chỉ cần đặt ra những câu hỏi như vậy trong đời sống hằng ngày, trẻ sẽ dần nhìn thế giới với sự trân trọng hơn.

Dạy trẻ phân biệt “cần” và “muốn”

Biết ơn không chỉ là sự cảm ơn, mà sâu xa hơn, còn bao hàm cả sự tiết chế đối với bản thân: Vì nghĩ đến người khác mà giảm đi mong muốn của mình.

Amy Webb, tiến sĩ về khoa học phát triển con người và gia đình, khuyên cha mẹ nên giúp trẻ phân biệt giữa điều cần thiết và điều mong muốn. Một bữa tối đủ chất là “cần”, một miếng bánh tráng miệng là “muốn”. Trẻ thường không tự phân biệt được nếu cha mẹ không giải thích rõ và củng cố khái niệm này qua thời gian.

Ngay từ khi con bắt đầu biết đòi hỏi, cha mẹ có thể khuyến khích trẻ dùng từ chính xác – “con muốn cái này” hay là thực sự “con cần cái này”. Một thay đổi nhỏ về ngôn ngữ cũng đủ giúp trẻ bớt cảm giác bản thân luôn có quyền được đáp ứng.

Thực hành lòng biết ơn qua các hoạt động thiện nguyện

Khi cha mẹ và con cùng nhau thực hiện một hành động tử tế – như quyên góp đồ dùng, hay giúp đỡ hàng xóm lớn tuổi – trẻ sẽ hiểu rằng cuộc sống không chỉ xoay quanh nhu cầu của mình.

Những trải nghiệm đó giúp trẻ nhận ra mình có khả năng mang lại điều tốt cho người khác. Và khi biết cho đi, trẻ sẽ càng hiểu mình đã từng nhận được nhiều như thế nào.

Nuôi dưỡng lòng biết ơn đôi lúc không phải là dễ, và đôi khi con trẻ chỉ muốn làm theo ý mình. Nhưng đây là một trong những công việc quan trọng nhất của cha mẹ. Nếu kiên trì, lòng biết ơn của trẻ sẽ lớn dần theo năm tháng – đó sẽ là một món quà quý giá mà cha mẹ trao cho con. Và một ngày nào đó, chính con sẽ biết ơn bạn vì điều ấy.

Theo Epoch Times tiếng Trung
Tác giả: Walker Larson
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Dạy con lòng biết ơn hay trách nhiệm?

Mời xem video: