5 món đồ chơi truyền thống giúp phát triển tư duy cho trẻ

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều đồ chơi độc hại. Các món đồ chơi truyền thống có thể kém bắt mắt hơn nhưng chúng có thể giúp trẻ phát triển tư duy và sự sáng tạo.

Đồ chơi là phương tiện giải trí mà bất cứ đứa trẻ nào cũng yêu thích. Các bậc phụ huynh không bao giờ ngại mua niềm vui cho con trẻ, nhưng vấn đề là những niềm vui đó đang có dấu hiệu trở nên độc hại. Khi dạo quanh cửa hàng bách hóa, bạn có thể dễ dàng tìm thấy những nhân vật quái dị, những khuôn mặt méo mó từ kệ đồ chơi cho bé trai hoặc những cô búp bê tuổi teen ăn mặc như vũ nữ tại quầy đồ chơi cho bé gái. Hầu như các sản phẩm này đều được làm từ nhựa rẻ tiền hoặc các sản phẩm dầu mỏ khác.

Điều gì đã xảy ra với những món đồ chơi có giá trị giáo dục, giúp kích thích trí tưởng tượng và có tính thẩm mỹ thực sự đối với trẻ em? 

Thật may mắn, các bậc phụ huynh vẫn còn một số sự lựa chọn tuyệt vời dưới đây. Những món đồ chơi này sẽ giúp con của bạn bồi dưỡng kỹ năng vận động, trau dồi trí tưởng tượng, tăng cường tính sáng tạo và nâng cao khả năng tiếp xúc với thế giới thực tế.

1. Đồ chơi gỗ

Các mô hình xe lửa hoặc động vật làm bằng các khối gỗ đơn giản trông có vẻ khá nhàm chán so với các món đồ chơi điện tử hào nhoáng nhưng chúng lại được yêu thích vượt thời gian vì nhiều lý do. 

Nhà giáo dục John Senior đã mô tả giai đoạn giáo dục đầu tiên là “tập thể dục dụng cụ” (gymnastic) – một thuật ngữ chỉ thời điểm trẻ em bắt đầu tiếp xúc với thế giới vật chất. Senior viết: “Các học sinh nghiên cứu cách cơ thể chúng di chuyển và hoạt động, đồng thời thực hành việc sử dụng cơ thể để phát triển trí óc”. Đó là nền tảng cần thiết cho sự phát triển lành mạnh của trí tưởng tượng và sau này sẽ là lý trí của mỗi con người.

Đồ chơi dành cho những đứa trẻ nhỏ nhất sẽ nằm trong giai đoạn “tập thể dục dụng cụ”. Đầu tiên, các món đồ chơi này cần đảm bảo yếu tố vui nhộn. Tiếp đó là chúng cần có khả năng giúp các em phát triển các kỹ năng vận động, phối hợp và “cảm nhận” thực tế vật chất, làm nền tảng cho mọi hoạt động học tập sau này. Đồ chơi dành cho trẻ lớn hơn một chút nên có tác dụng giúp kích thích trí tưởng tượng và trí nhớ. Các hình ảnh đẹp và ý nghĩa của đồ chơi sẽ trở thành nguyên liệu thô cho khả năng tư duy và trí thông minh lành mạnh của trẻ trong tương lai.

Senior cho rằng: “Điều quan trọng đầu tiên chúng ta cần làm là cho phép con cái tiếp xúc ‘trần trụi’ với thế giới mà Chúa đã tạo ra, không chỉ ở trường học, học tập mà còn trong thói quen sống thường ngày”.

Để thúc đẩy ý tưởng này, Senior khuyến nghị các phụ huynh nên tạo ra một ngôi nhà có nhiều vật liệu tự nhiên, ví dụ như sử dụng đồ nội thất bằng gỗ và đồ trang trí thủ công.

Triết lý của Senior được hỗ trợ bởi một nghiên cứu được thực hiện tại Trung tâm Giáo dục Mầm non ở Connecticut. Hóa ra, đồ chơi bằng gỗ có mối liên hệ với những triết lý truyền thống về con người và giáo dục nên chúng có thể khiến trẻ em thông minh hơn.

Đồ chơi bằng gỗ có thể giúp trẻ cải thiện kỹ năng xã hội, phát triển sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề. Theo Giáo sư Jeffrey Trawick-Smith tại Trung tâm Giáo dục Mầm non, những món đồ chơi trông bắt mắt chưa chắc đã có tác dụng tốt trong việc thúc đẩy sự phát triển ở trẻ em.

Khi phân tích các loại đồ chơi khác nhau, ông nhận thấy rằng các khối gỗ cứng cơ bản, các phương tiện giao thông làm bằng gỗ, các biển báo đường bộ và các món đồ chơi xây dựng truyền thống đạt số điểm cao nhất trong việc thúc đẩy các hành vi chơi tích cực ở trẻ. 

“Những món đồ chơi này khá linh hoạt nên trẻ có thể sử dụng chúng theo nhiều cách khác nhau. Điều này giúp kích thích sự sáng tạo và giải quyết vấn đề của trẻ”, ông Trawick-Smith cho biết.

Ngoài ra, nghiên cứu từ Đại học Bắc Arizona cho thấy sách và đồ chơi truyền thống (như các hình khối, trò chơi xếp hình) có thể giúp trẻ nâng cao kỹ năng giao tiếp và ngôn ngữ tốt hơn so với đồ chơi điện tử. Bạn cần lưu ý rằng, khi trẻ nhỏ sử dụng đồ chơi điện tử, chúng sẽ có ít cơ hội tương tác với cha mẹ hơn, điều này khiến chúng gặp khó khăn trong việc phát triển ngôn ngữ sau này.

Bên cạnh đó, đồ chơi bằng gỗ có xu hướng bền hơn so với các đồ chơi bằng nhựa. Bạn có thể dùng một cái hộp bằng gỗ chắc chắn để đựng tất cả các món đồ chơi của con hoặc cháu mình.  

2. Đồ chơi xây dựng

John Lloyd Wright – con trai của kiến trúc sư nổi tiếng Frank Lloyd Wright – đã lấy cảm hứng từ một dự án xây dựng mà cha mình đang thực hiện để tạo ra món đồ chơi này vào khoảng năm 1916.

Lincoln Logs là một trong những món đồ chơi xây dựng lâu đời nhất mà bạn có thể tìm thấy. Các khối gỗ trong bộ đồ chơi được thiết kế có các khía vừa khít với nhau theo tất cả các chiều để con bạn có thể thỏa sức sáng tạo ra công trình của mình. 

Các khối có hình dáng của một chiếc cabin bằng gỗ nên rất phù hợp để tái tạo lại các công trình kiến trúc ở biên giới nước Mỹ, ví dụ như Pháo đài Lincoln hoặc một tòa nhà mà Lincoln Logs cung cấp bản thiết kế. Việc chơi theo các khối có cấu trúc như thế này sẽ giúp mở rộng khả năng suy luận về không gian và có thể hỗ trợ cải thiện điểm toán cho trẻ em từ 3 tuổi.

Sản phẩm đồ chơi xây dựng nổi tiếng nhất hiện nay là Lego. Nhưng nếu bạn đang cố gắng tránh xa đồ nhựa và các mặt hàng đắt tiền được thương mại hóa quá mức, thì bạn nên gắn bó với Lincoln Logs. Các trò chơi xây dựng tương tự khác bạn có thể cân nhắc là Magna-Tiles và Tinkertoys.

3. Đồ chơi dựa trên lịch sử

Đồ chơi dựa trên lịch sử là một công cụ tuyệt vời giúp trẻ tìm hiểu về quá khứ, đồng thời khơi dậy trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo. Bạn có thể mua cho con bộ đồ chơi xây dựng thành phố, lâu đài, hải quân và quân đội của hãng PlayMobil.

Nếu con bạn có hứng thú với các sinh vật cổ xưa thì bạn có thể mua cho con bộ khảo cổ tìm xương khủng long. Trong lúc chơi, bạn hãy nói cho con nghe về đặc điểm của các loài khủng long, lịch sử phát triển và bị diệt chủng của chúng, cũng như các kiến thức thú vị về ngành khảo cổ.

4. Đồ chơi ngoài trời cổ điển

Không phải tự nhiên mà “chiếc xe kéo 4 bánh màu đỏ” (the little red wagon) lại trở thành biểu tượng cho những ngày hè vui chơi ngoài trời của trẻ em Mỹ. Mẫu xe cổ điển của Radio Flyer là một món đồ chơi đa năng. Những đứa trẻ có thể ngồi lên đó, nhõng nhẽo đòi bố kéo đi hoặc tự chúng chơi với những chiếc xe. Chúng có thể tự tưởng tượng mình là những người tiên phong đi qua Great Plains, hoặc đóng vai người đem đồ tiếp tế cho một pháo đài ở trong rừng. 

Nhìn chung, các món đồ chơi ngoài trời đều sẽ tạo điều kiện cho trẻ em tiếp xúc với thế giới tự nhiên và hạn chế việc sử dụng các thiết bị điện tử.

Thói quen chơi ngoài trời sẽ giúp các em khỏe mạnh về cả thể chất và tinh thần. Đó là lý do tại sao một trong những “món đồ chơi” tuyệt vời nhất đối với trẻ lại chỉ đơn giản là một cuộc dạo chơi trong rừng. Tại đây, chúng sẽ có cơ hội thực hiện những cuộc phiêu lưu nhỏ như quan sát chim muông, côn trùng, động vật lưỡng cư, đá. Với các bé trai, rất có thể chúng sẽ biến cành cây nhặt được dưới đất thành một thanh kiếm và bắt đầu dấn thân vào một cuộc hành trình thú vị.

5. Những món đồ chơi không phải là đồ chơi

Các bậc phụ huynh thân mến, đã bao giờ bạn nghĩ đến việc tặng cho con cái một hộp dụng cụ thu nhỏ nhân dịp sinh nhật chưa? Món quà này sẽ giúp con bạn có cơ hội tiếp xúc với búa, tuốc nơ vít, thước dây, cưa tay một cách tự nhiên và bắt đầu hình thành động lực để thực hiện các dự án xây dựng nhỏ. Ngoài bộ dụng cụ, bạn cũng có thể tặng cho con thiết bị cắm trại, cung tên, ống nhòm, máy hút bụi, nhạc cụ, họa cụ, máy may và dụng cụ nấu ăn.

Tất nhiên, nhiều đứa trẻ sẽ chỉ mong chờ một món đồ chơi thực thụ như búp bê hay bộ lego. Bạn không cần phải ép con nếu chúng không thích. Còn trong trường hợp con của bạn đã lớn và có ý thức muốn làm quen với thế giới thực tế thì các sản phẩm kể trên thực sự có thể là một lựa chọn “đồ chơi” tuyệt vời.

Tuệ Di biên tập