‘Ngáp liên tục’ không đơn giản chỉ là buồn ngủ, có thể tiềm ẩn 4 loại bệnh nguy hiểm

Một người khi không nghỉ ngơi đủ vào ban đêm, sáng hôm sau có thể ngáp không kiểm soát. Vì vậy, ngáp thường liên quan với tình trạng mệt mỏi hoặc buồn ngủ. Tuy nhiên, nếu một người thường xuyên ngáp liên tục, điều này không chỉ đơn giản là buồn ngủ. Các chuyên gia cảnh báo: Một số trường hợp ngáp có thể là tín hiệu của bệnh tật.

Tại sao con người lại ngáp?

Oxy mà cơ thể hít vào được hấp thụ thông qua hệ hô hấp, tại các phế nang trong phổi, diễn ra quá trình trao đổi oxy và carbon dioxide với máu. Oxy sẽ kết hợp với hemoglobin để tạo thành oxyhemoglobin, sau đó được vận chuyển đến các mô khắp cơ thể.

Khi việc cung cấp oxy hoặc khả năng sử dụng oxy không đáp ứng đủ nhu cầu trao đổi chất tối thiểu của não, tình trạng thiếu oxy não sẽ xảy ra. Các yếu tố bên ngoài, sinh lý hoặc bệnh lý đều có thể làm giảm nồng độ oxy trong máu và tăng lượng carbon dioxide.

Khi nồng độ carbon dioxide trong máu cao hơn bình thường, trung tâm hô hấp bị kích thích, gây ra hành động hít thở sâu – hay chính là ngáp – để tăng lượng oxy trong máu và loại bỏ lượng carbon dioxide dư thừa.

Yếu tố sinh lý
Những yếu tố như căng thẳng, làm việc quá sức, tăng ca, thức khuya, hoặc lao động trí óc dài ngày có thể làm tăng tiêu thụ oxy của não, dẫn đến thiếu oxy sinh lý và gây ngáp.

Yếu tố môi trường
Môi trường kín, không thông thoáng, hoặc không đủ khí lưu thông, như ở trong phòng đóng kín cửa, quán bar, quán internet, siêu thị đông người, hoặc xe buýt, có thể làm giảm oxy não, gây mệt mỏi và dẫn đến ngáp.

Ảnh hưởng của thuốc
Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống lo âu, thuốc kháng histamin để điều trị dị ứng, đến một số thuốc giảm đau, có thể khiến bạn ngáp liên tục.

Hiệu ứng lây lan
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường để ý thấy: khi một người ngáp, những người xung quanh thường lần lượt ‘lây lan’ theo. Trên thực tế, đây là một hiện tượng tâm lý thú vị. Khi những người thân thiết với bạn ngáp, bạn dễ dàng cảm nhận được và cũng bắt đầu ngáp theo.

Ngáp liên tục có thể là dấu hiệu của bệnh lý

Ngoài những nguyên nhân đã đề cập, nếu một người luôn cảm thấy buồn ngủ và ngáp liên tục, cần lưu ý đến khả năng liên quan đến các bệnh sau:

1. Bệnh mạch máu não
   Chảy máu não hoặc nhồi máu não có thể dẫn đến tình trạng tế bào não thiếu máu, thiếu oxy, gây ra các tổn thương chức năng não. Xuất hiện các triệu chứng lâm sàng bao gồm liệt nửa người, rối loạn cảm giác nửa người, mất khả năng ngôn ngữ, hoặc mù nửa trường thị giác. Còn xuất hiện triệu chứng là ngáp liên tục.
2. Hội chứng ngưng thở khi ngủ
   Triệu chứng gồm ngáy to kèm ngưng thở khi ngủ ban đêm, ban ngày buồn ngủ và ngáp liên tục.
   

Ngưng thở tái diễn dẫn đến tình trạng thiếu oxy và tăng CO2 trong máu về đêm, gây ra các biến chứng như cao huyết áp, bệnh mạch vành, tiểu đường, bệnh mạch máu não, thậm chí đột tử trong lúc ngủ.

3. Bệnh tim mạch
   Bệnh tim thường không gây ngáp liên tục, nhưng nếu bệnh tiến triển nặng, hiện tượng ngáp có thể xảy ra.
   Ví dụ, khi bệnh cơ tim giãn nở dẫn đến suy tim cấp, huyết áp giảm, tình trạng thiếu máu và oxy xảy ra, từ đó kích thích hiện tượng ngáp liên tục.
4. Bệnh lý cột sống cổ
   Vùng cột sống cổ chứa động mạch cảnh cung cấp máu và oxy cho não, cùng nhiều dây thần kinh. Nếu cột sống cổ có vấn đề, chẳng hạn như thoái hóa đốt sống, dòng máu lên não bị ảnh hưởng, dễ gây ngáp.

Không nên cố ‘nín ngáp’

Một số người vì lịch sự cố gắng nín ngáp. Tuy nhiên, hành động này không tốt cho sức khỏe.
Bởi vì lúc này cơ thể đang sản sinh nhiều CO2, nhưng hô hấp bình thường không thể thải ra kịp. Việc nín ngáp khiến CO2 tích tụ, tình trạng thiếu oxy não không được cải thiện, gây mệt mỏi tinh thần, thậm chí giảm khả năng ứng phó với stress.

Cải thiện lối sống để ngăn ngừa thiếu oxy não:

1. Ăn uống thanh đạm, tránh thực phẩm dầu mỡ, bổ sung nhiều rau củ quả tươi, các thực phẩm giàu protein như cá, sữa, trứng.
2. Tránh ăn uống quá độ để máu không tập trung quá nhiều vào dạ dày, gây thiếu oxy não.
3. Duy trì thói quen ngủ đều đặn, tránh thức khuya, đảm bảo môi trường sống thông thoáng, hạn chế ở lâu trong không gian kín.

Ngáp vừa phải giúp giảm mệt mỏi và tăng tuần hoàn máu, nhưng tần suất ngáp không nên vượt quá 3 lần trong 15 phút.

Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, xơ vữa động mạch, kèm xuất hiện ngáp liên tục, yếu chi, méo miệng, hoặc nói khó, nhất định cần đi khám ngay vì đây có thể là dấu hiệu sớm của đột quỵ.

Cần lưu ý rằng một số người trẻ nên cảnh giác nếu vẫn ngáp liên tục sau khi ngủ đủ giấc mà không biết mình có nguy cơ cao bị đột quỵ hay không.