Nghệ sĩ Shen Yun: Tìm kiếm vẻ đẹp thực sự

Là một vũ công Shen Yun mong muốn khôi phục văn hóa truyền thống, để hiểu rõ hơn về văn hóa Trung Hoa và nâng cao thành tựu nghệ thuật của bản thân, tôi đã đọc một số tác phẩm mỹ học cổ điển Trung Quốc để làm phong phú thêm hiểu biết của mình về mỹ học Trung Quốc cổ đại. Sau khi đọc, tôi có được nhận thức sâu sắc hơn về vẻ đẹp thực sự là gì.

Trước hết, tôi tin rằng nghệ thuật thực sự đẹp phải có khả năng truyền cảm hứng cho sự chánh niệm của con người và nâng cao tinh thần của họ. Hầu hết các sáng tác nghệ thuật thời cổ đại đều dựa trên chủ đề về trời, đất, thần và thiên nhiên. Ví dụ, thơ ca, vũ đạo và âm nhạc thời thượng cổ chủ yếu là những bài ca ngợi thần linh hoặc dùng để cầu nguyện. Mặc dù những bài hát và điệu nhảy tuyệt đẹp đó không còn được nhìn thấy hoặc nghe thấy nữa, nhưng lòng tôn kính của người xưa đối với thần linh và Trời Đất vẫn có thể cảm nhận rõ ràng từ các tài liệu còn sót lại. Cũng có rất nhiều hình ảnh thần Phật, tiên nữ được khắc trên đá, trong các hang động, như các bức tranh vẽ trên vách đá ở Đôn Hoàng, tượng Đại Phật Lạc Sơn, khiến mọi người ngày nay đều phải trầm trồ ngưỡng mộ.

Ngược lại, Nho giáo và Đạo giáo tin rằng sự giản dị chính là cái đẹp. Ví dụ, trong ‘Thiên Đạo’, Trang Tử nói: “Phu hư tĩnh điềm đạm tịch mạc vô chi giả, vạn vật chi bổn dã (nghĩa là: hư vô, tĩnh lặng, điềm đạm, tịch mịch, vô vi là căn bản của vạn vật). “Tĩnh nhi thánh, động nhi vương, vô vi dã nhi tôn, phác tố nhi thiên hạ mạc năng dữ chi tranh mỹ” (nghĩa là: tĩnh lặng mà thành thì là thánh nhân, hành động mà thành thì là đế vương, vô vi mới có thể đạt được địa vị tôn thượng, một người có thể giữ cho mình bản tính thuần khiết thì chính là người hoàn mỹ nhất trong thiên hạ, không ai có thể sánh bằng), Khổng Tử cũng nói: “hội sự hậu tố”. Tôi nghĩ đây là một biểu hiện của việc theo đuổi “Chân”, bởi vì mộc mạc là trạng thái nguyên thủy nhất, và nó cũng là một biểu hiện chân thực nhất.

Tất cả sự huy hoàng và phồn hoa chỉ có thể được thể hiện đầy đủ trên cơ sở giản đơn thuần khiết. Ngày nay, sự phức tạp và đa dạng của thế giới khiến con người khơi dậy ham muốn và sự cố chấp đối với các vật chất, che lấp đi bản chất mộc mạc của con người, khiến người ta không thể nhìn thấy được suy nghĩ chân thật của mình. Đối với nghệ sĩ, chỉ khi tư tưởng và tiêu chuẩn đạo đức của mình được nâng cao, họ mới có thể tạo ra những tác phẩm nghệ thuật giúp người khác thức tỉnh thiện tâm hoặc nâng cao đạo đức.

Trong “Trang Tử” có ghi lại một đoạn đối thoại của Khổng Tử với một người đánh cá, Khổng Tử hỏi người đánh cá rằng thế nào là “chân”, người đánh cá trả lời: “Chân giả, tinh thành chi chí dã, bất tinh bất thành, bất năng động nhân….Chân tại nội giả, thần động vu ngoại, thị sở dĩ quý chân ngã” (nghĩa là: một người có thể thể hiện ra chân thành tuyệt đối sẽ làm rung động lòng người, còn người không có sự chân thành thì không thể khiến người khác cảm động được. Sự chân thành xuất phát từ nội tâm có thể biểu lộ qua thần sắc, vì vậy “Chân” là điều vô cùng đáng quý). Bất luận là âm nhạc, vũ đạo, hội hoạ hay điêu khắc, đối với bất kỳ một loại hình nghệ thuật nào đều là cửa sổ để người nghệ sĩ biểu đạt thế giới nội tâm của mình, từ đó truyền cảm tới người khác.

Trong ‘Ngũ cử luận đài mỹ nhi sở đãi’ của ‘Sở ngữ thượng – Quốc ngữ’ có một câu như sau: “Phu mỹ dã giả, thượng hạ, nội ngoại, tiểu đại, viễn cận giai vô hại yên, cố viết mỹ”. (Nghĩa là: những điều gọi là mỹ, thì bất luận là trên hay dưới, trong hay ngoài, xa hay gần, đều không có nguy hại gì, vì vậy mới được gọi là mỹ).

Trong khái niệm của từ ‘mỹ’ có chứa một chữ ‘hòa’. Cổ nhân cho rằng ý nghĩa của “hoà” rất quan trọng, trong đó đã bao hàm cả đạo trung dung, tức là không thể thái quá cũng không thể tụt hậu; cũng bao hàm cả cảnh giới sang hèn cùng hưởng. Hoàng đế Đường Thái Tông nói: “Chính giả, hoà chi vị dã” (nghĩa là: người chính trực đã mang trong mình chữ hoà). Một nghệ sĩ cần phải có một trái tim công bằng không thiên vị, mới có thể đạt đến trạng thái của ‘hoà’. Trong cuốn ‘Trung Dung’ có viết: “Trung dã giả, thiên hạ chi da bản dã; hoà dã giả, thiên hạ chi đạt đạo dã”, (nghĩa là: ‘trung’ là bản tính của mỗi người đều có; còn ‘hoà’ là nguyên tắc mà ai ai cũng cần tuân thủ). Trong mỹ có cảnh giới của trung hoà, cũng chính là nói một nghệ thuật đẹp thực sự là có thể khiến con người trong mọi lĩnh vực đều có thể thưởng thức và có được sự giáo hoá, tuy nhiên để đạt được ‘mỹ’ ở trình độ này cũng là điều vô cùng gian khó. Một nghệ sĩ không chỉ cần có một tâm hồn sáng tỏ thấu triệt, mà cần có cảnh giới mọi hướng đều rộng mở, mới có thể sáng tạo ra tác phẩm nghệ thuật tuyệt diệu.

Chắc chắn, các dân tộc khác nhau và các nền văn hóa khác nhau có những sự khác biệt nhỏ trong khái niệm về thẩm mỹ, nhưng nhìn chung, nhận thức về cái đẹp phổ quát là khá tương đồng. Và nhận thức về cái đẹp phổ quát chắc chắn gắn liền với quan niệm đạo đức của con người. Người xưa, họ theo đuổi nghệ thuật và khao khát cái đẹp, giống như sự tôn kính đối với tín ngưỡng. Những bức tượng của Hy Lạp cổ đại và La Mã cổ đại thể hiện tỷ lệ vàng hoàn hảo của cơ thể con người và hình thể khỏe mạnh, vì họ coi cơ thể người là sự thể hiện tối thượng của nghệ thuật. Trong khi đó, văn hóa Trung Quốc cổ đại lại chú trọng đến tinh thần và nội tâm hơn là vẻ ngoài, với giá trị cốt lõi của văn hóa dân tộc xuyên suốt là tinh thần tu dưỡng nội tại, thể hiện một cảnh giới nghệ thuật rộng lớn và sâu sắc hơn.

Tuy nhiên, sự hiểu biết và theo đuổi cái đẹp của con người hiện đại rất khác so với người xưa. Tuy nhiên, nhận thức và theo đuổi cái đẹp của con người hiện đại có sự khác biệt lớn so với người xưa. Ngày nay, con người thường vì tìm kiếm sự kích thích và những ham muốn vật chất mà không thể hiểu được ý nghĩa thật sự của cái đẹp. Chỉ khi tuân theo nền văn hóa chính thống, con người mới có thể nhận ra đâu mới là cái đẹp chân chính.