Thưởng đúng cách để con tự giác hơn

Thưởng đúng cách giúp con tự giác và có động lực hơn trong học tập. Thay vì phần thưởng vật chất, hãy chọn những phần thưởng tinh thần để nuôi dưỡng sự ham học hỏi ở con!

Khen ngợi và phần thưởng

Việc thường xuyên khen thưởng trẻ vì hành vi tốt, dù là bằng quà tặng vật chất hay lời khen, có thể phản tác dụng. Khen ngợi và phần thưởng đôi khi khiến trẻ cảm thấy tình yêu của cha mẹ là có điều kiện—trẻ có thể trở nên quá chú trọng vào thành tích và tránh những hoạt động đòi hỏi nỗ lực lớn hoặc có nguy cơ thất bại. Điều này khiến trẻ bỏ lỡ cơ hội phát triển và thử những điều mới.

Khen ngợi và phần thưởng chỉ thực sự hữu ích khi được sử dụng đúng lúc, với những phần thưởng nhỏ hoặc để nhấn mạnh những thành tích đặc biệt. Cha mẹ sẽ thấy rằng khích lệ và kỷ luật tích cực là những phương pháp hiệu quả hơn trong việc khuyến khích con cư xử tốt. Khi đó, trẻ sẽ phát triển tư duy và tự tin hơn vào các kỹ năng của mình, điều này sẽ mang lại lợi ích lâu dài khi chúng trưởng thành.

Bạn đã từng gặp tình huống này chưa: “Nếu con thi cuối kỳ được 10 điểm, mẹ sẽ mua đồ chơi cho con”, “Nếu con vào top 10, bố sẽ đưa con đi du lịch” hoặc “Nếu con làm xong bài tập, mẹ sẽ cho con xem tivi…”

Những phần thưởng như vậy có thể hiệu quả trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, mong muốn của trẻ sẽ ngày càng tăng.

Từ một thanh sôcôla, đến chiếc xe đồ chơi, rồi một chiếc điện thoại, dần dần trẻ sẽ mất hứng thú với phần thưởng và cũng dần thiếu đi động lực học tập.

Vì vậy, hãy ngừng thưởng vật chất cho trẻ mà thay vào đó là khen thưởng về tinh thần! Nỗ lực bền bỉ quan trọng hơn thành tích nhất thời. Phần thưởng không phải là mục tiêu cuối cùng, mà là cách để khơi dậy niềm ham học ở trẻ. Thay vì tập trung vào vật chất, hãy hướng tới những phần thưởng tinh thần giúp trẻ tự giác và chủ động.

Khi nào cha mẹ nên thưởng cho trẻ?

Khi trẻ thể hiện hành vi tích cực: Thưởng khi trẻ làm điều đúng đắn, chẳng hạn như giúp đỡ người khác, hoàn thành công việc mà không cần nhắc nhở, hoặc tuân thủ quy tắc trong gia đình. Điều này giúp trẻ nhận thức được hành vi đúng đắn và khuyến khích chúng tiếp tục hành động tích cực.

Khi trẻ đạt được mục tiêu hoặc hoàn thành nhiệm vụ: Nếu trẻ hoàn thành công việc khó khăn hoặc một nhiệm vụ quan trọng, phần thưởng có thể là một cách thể hiện sự công nhận nỗ lực của trẻ và khích lệ trẻ tiếp tục phấn đấu.

Khi trẻ có tiến bộ: Đừng chỉ thưởng khi trẻ đạt kết quả tốt nhất. Thưởng khi trẻ cải thiện hoặc nỗ lực để vượt qua khó khăn cũng rất quan trọng. Điều này giúp trẻ cảm nhận rằng sự nỗ lực và tiến bộ là điều đáng được công nhận.

Khi trẻ thể hiện tính tự giác và trách nhiệm: Thưởng khi trẻ tự giác làm bài tập, dọn dẹp đồ chơi hoặc giúp đỡ gia đình mà không cần ai nhắc nhở. Việc này giúp trẻ phát triển tính trách nhiệm và chủ động trong công việc.

Khi trẻ thể hiện sự sáng tạo: Khuyến khích trẻ thử nghiệm và thể hiện sự sáng tạo qua các hoạt động như vẽ tranh, sáng tác câu chuyện, hoặc xây dựng mô hình. Thưởng cho sự sáng tạo giúp phát triển khả năng tưởng tượng và sự tự tin của trẻ.

Khi con chăm sóc thú cưng: Từ nay, con sẽ là người chăm sóc, hoặc con có thể đặt tên cho thú cưng mới. Điều này giúp con học được trách nhiệm và sự chăm sóc, đồng thời mang lại cảm giác tôn trọng và tự hào khi trở thành người chủ, người bảo vệ cho thú cưng của mình.

Khi trẻ được tự do sắp xếp một ngày riêng cho bản thân: Điều này khuyến khích con rèn luyện kỹ năng tự quản lý, giúp con học cách lên kế hoạch, phân bổ thời gian hợp lý và tự chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình.

Khi trẻ tham gia các hoạt động từ thiện: Điều này giúp con nuôi dưỡng tinh thần trách nhiệm và sự đồng cảm với cộng đồng, đồng thời dạy con hiểu về giá trị của việc giúp đỡ người khác và tạo dựng lòng nhân ái.

Khi tự tay làm một chiếc bánh hoặc bữa ăn rồi mang đến cho thầy cô và bạn bè thưởng thức: Điều này giúp con trải nghiệm quá trình thực hành, phát triển kỹ năng nấu nướng và học hỏi từ việc làm thực tế, đồng thời mang lại cho con cảm giác tự hào khi chia sẻ thành quả với mọi người.

Khi trẻ thực hiện được một mong muốn nhỏ và tận hưởng thành quả từ nỗ lực của mình: Điều này giúp con cảm nhận niềm vui và hạnh phúc từ công sức bỏ ra, đồng thời rèn luyện tính kiên trì và sự tự tin khi thấy kết quả từ những nỗ lực cá nhân.

Nên thưởng gì để khuyến khích con một cách đúng đắn?

Thay vì chỉ tập trung vào phần thưởng vật chất dễ làm trẻ mất hứng thú lâu dài, phụ huynh nên ưu tiên những phần thưởng tinh thần để giúp con rèn luyện tính tự giác và khơi dậy niềm đam mê học hỏi. Vậy nên thưởng gì cho con?