Cảnh tượng kỳ lạ ở Phần Lan: 1.350 cây thông “chết khó hiểu”

Vào mùa hè năm 2024, một cảnh tượng kỳ lạ và hiếm gặp đã xảy ra ở Phần Lan, nơi những cây thông chết trên quy mô lớn. Tính đến thời điểm hiện tại, hơn 1.350 cây thông đã chết hoàn toàn chỉ tính riêng ở phía tây nam Phần Lan.

Theo báo chí nước ngoài, các nhà nghiên cứu Phần Lan đã bắt đầu thu thập báo cáo quan sát từ người dân vào đầu tháng 4 năm nay. Ông Risto Kalliola, Giáo sư địa lý tại Đại học Turku (Turun yliopisto) ở tây nam Phần Lan, nói với AFP rằng: “Bộ phận lập bản đồ của chúng tôi nhận được những quan sát mới mỗi ngày”.

Ông Kalliola nói: “Có điều gì đó đang diễn ra trong tự nhiên và chúng ta cần phải xem xét nó một cách nghiêm túc”.

Các nhà nghiên cứu cho biết đã có “tỷ lệ tử vong hàng loạt ở các khu rừng thông cục bộ” ở Phần Lan.

Điều khiến các nhà khoa học bối rối là “hiện tượng này chỉ mới trở nên phổ biến gần đây ở Phần Lan”, giáo sư Kalliola nói.

Báo cáo cũng đề cập rằng các nhà nghiên cứu còn phát hiện hiện tượng này sẽ nghiêm trọng hơn ở các khu vực ven biển nhiều đá, bởi vì ở đó đất nghèo dinh dưỡng và dễ bị hạn hán. Những cụm cây thông nâu bắt đầu xuất hiện ở bờ biển phía nam Phần Lan từ vài năm trước và các nhà nghiên cứu hiện đang nỗ lực tìm hiểu lý do.

Giáo sư Kalliola nhấn mạnh, ngoài Phần Lan, những điều tương tự đã thực sự xảy ra ở Thụy Điển, nhưng chỉ ở Phần Lan là tình trạng rất nghiêm trọng và các nhà khoa học cũng rất hoang mang.

Các nhà nghiên cứu đã suy đoán về một số nguyên nhân có thể gây ra tình trạng cây thông héo và chết trên quy mô lớn, bao gồm côn trùng gây hại và bệnh nấm. Giáo sư Kalliola giải thích rằng nghiên cứu hiện tại đã phát hiện ra rằng trong mùa hè nóng nực, khi trải qua những đợt nắng nóng và không mưa trong vài tuần, khả năng chống lại mầm bệnh của cây trồng ở những vùng dễ bị tổn thương cũng sẽ bắt đầu bị suy yếu.

“Ung thư trên cây thông” cũng xuất hiện ở Trung Quốc Đại Lục, khiến hàng trăm triệu cây thông chết hàng loạt

Trên thực tế, ngay từ năm ngoái, Tạp chí Khoa học Trung Quốc đã báo cáo về một sinh vật gần như không thể nhìn thấy bằng mắt thường, đã gây ra cái chết cho hàng trăm triệu cây thông ở Trung Quốc, đó chính là loài tuyến trùng gỗ thông. Kể từ khi được phát hiện ở Giang Tô vào năm 1982, bệnh tuyến trùng gỗ thông đã lan rộng ra 19 tỉnh ở Trung Quốc, nhiều cây thông ở các khu du lịch miền núi nổi tiếng cũng đã chết vì căn bệnh này.

Tuyến trùng gỗ thông là một trong những căn bệnh nguy hiểm và tàn phá nhất trong hệ sinh thái rừng toàn cầu. Châu Á là khu vực có dịch bệnh tuyến trùng gỗ thông nghiêm trọng nhất.

Theo báo chí Trung Quốc đưa tin, tuyến trùng gỗ thông là căn bệnh lâm nghiệp nghiêm trọng và nguy hiểm nhất ở Trung Quốc trong những thập kỷ gần đây, và được mệnh danh là “bệnh ung thư của cây thông”. Một khi cây thông khỏe mạnh bị nhiễm bệnh, về cơ bản nó sẽ chết trong năm đó.

Từ góc độ khả năng gây bệnh và tốc độ khởi phát, tuyến trùng gỗ thông có hại hơn cả ung thư. Một rừng thông bị nhiễm bệnh, nếu không thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả, thì toàn bộ rừng thông sẽ chết và biến mất sau 3-5 năm.

Được biết, tuyến trùng gỗ thông gần như không thể nhìn thấy được bằng mắt thường. Đây là một sinh vật ngoại lai xâm lấn điển hình có nguồn gốc từ Bắc Mỹ. Hầu hết các loài thực vật thuộc chi thông và một số loài thực vật ngoài chi thông đều có thể bị nhiễm bệnh. 

Tuy nhiên, tuyến trùng gỗ thông không thể tự lây lan. Nó phải dựa vào côn trùng truyền bệnh, chẳng hạn như bọ thông nâu hoặc bọ cánh cứng trắng vân sam, để đưa tuyến trùng gỗ thông mang trong cơ thể vào những cây thông khỏe mạnh khi kiếm ăn. Sau khi được đưa vào thân cây, tuyến trùng gỗ thông sẽ nhân lên với số lượng lớn và nhanh chóng lây lan khắp cây, phá hủy mô dẫn của cây, cản trở quá trình dẫn nước và khiến cây thông nhanh chóng chết trong thời gian ngắn.