Mệt mỏi vì thuốc tăng giá, 500 bệnh viện Mỹ liên minh để tự sản xuất

Một nhóm các bệnh viện lớn của Mỹ, chán nản với nhiều lần các loại thuốc cơ bản tăng giá và nạn khan hiếm thuốc diễn ra kinh niên, đã cùng nhau thành lập một công ty phi lợi nhuận với mục đích kiểm soát phần nào nguồn cung thuốc men.

Công ty có tên Civica Rx, được chống lưng bởi 7 hệ thống y tế lớn và 3 nhóm từ thiện. Nó sẽ được điều hành bởi một chuyên gia đầu ngành – người từ chối nhận lương trong việc này.

Công ty ban đầu sẽ tập trung vào thiết lập sự minh bạch trong giá và ổn định lại nguồn cung cho 14 loại thuốc generic dùng trong bệnh viện mà không có áp lực thu lợi từ các cổ đông.

>> Monsanto thua kiện: 60% thuốc diệt cỏ ở Việt Nam chứa chất gây ung thư

Thuốc generic là gì?

Bản quyền của dược phẩm thường chỉ được bảo hộ trong khoảng 17 năm. Khi hết hạn, các công ty khác được quyền sao chép công thức và tạo ra loại thuốc tương tự. Loại thuốc “ăn theo” đó có thể mang thương hiệu khác nhưng không có bản quyền, và được gọi chung là thuốc generic.

Thuốc generic có ưu điểm là rẻ hơn, và mọi loại thuốc generic đều phải qua sự xét nghiệm và phê chuẩn của FDA trước khi ra thị trường.

Một công ty dược phi-lợi-nhuận

Liên minh này bao gồm nhiều tổ chức y tế, tựu chung lại đại diện cho khoảng 500 bệnh viện. Ông Dan Liljenquist, chủ tịch của Civica Rx và trưởng ban chiến lược của hệ thống Intermountain Healthcare tại Utah cho biết, “Chúng tôi đang cố gắng làm điều đúng đắn – tạo ra một tài sản cho xã hội, lần đầu tiên xuất hiện – với mục đích: đảm bảo các loại thuốc generic cốt yếu có giá phải chăng và đủ cho mọi người.”

Ông cho biết các thành viên trong ban giám đốc đã cam kết góp 100 triệu USD cho nỗ lực này. Mô hình kinh doanh sẽ dựa vào các hợp đồng dài hạn mà những tổ chức y tế thành viên đồng thuận – trong đó cam kết mua một tỷ lệ cố định thuốc của họ từ công ty Civica.

>> Hầu hết thuốc điều trị ung thư mới đều đắt tiền và vô dụng

Civica sẽ tập trung vào các loại thuốc bị tăng giá hơn 50% trong giai đoạn 2014-2016 và các loại thuốc quan trọng đang bị thiếu hụt trên khắp nước Mỹ. Đây là vấn đề gây ra hậu quả “nghiêm trọng” lên khả năng cân bằng chi tiêu, quản lý nhập và điều phối thuốc của các bệnh viện.

Loại thuốc đầu tiên của Civica Rx có thể ra thị trường vào năm sau, công ty sẽ thi hành chính sách minh bạch giá thuốc, không có việc “lại quả” bí mật vốn thường diễn ra trong ngành dược.

Mức chiết khấu giữa hãng sản xuất thuốc, quản lý nhà thuốc và các bác sĩ đã làm cho mức giá tăng cao và thiếu hụt các loại thuốc thông thường ở Mỹ.

Vào vai CEO của Civica, ông Martin VanTrieste đã có nhiều thập niên làm việc trong ngành dược phẩm truyền thống và đã nghỉ hưu. Nhưng ông quay lại làm việc với 2 điều kiện: ông làm không lương và công ty phải lấy bệnh nhân làm trọng tâm.

Cũng có rủi ro rằng các công ty khác sẽ tạm thời giảm giá thuốc generic để duy trì thị phần. Nhưng các lãnh đạo Civica tin rằng mô hình cam kết nguồn cung ổn định với giá cả minh bạch sẽ thu hút các bệnh viện. Đại diện của 1/3 các bệnh viện ở Mỹ đã bày tỏ sự quan tâm đối với công ty Civica.

“Nếu không làm gì, rủi ro sẽ là chúng ta tiếp tục phải chịu sự leo thang và thiếu hụt đang xảy ra,” bà Amy Compton-Phillips, trưởng bộ phận y tế tại hệ thống Providence St. Joseph Health cho biết. “Nếu không làm gì, tôi thấy rủi ro còn cao hơn là cố tìm giải pháp sáng tạo để xử lý vấn đề.”