Các hộ kinh doanh rục rịch “tính lại giá bán” để đáp ứng yêu cầu về thuế

Nhiều hộ kinh doanh đang tính toán lại chi phí đầu vào để điều chỉnh giá bán, đã bao gồm cả các chi phí tuân thủ quy định thuế mới. 

Từ ngày 1-6, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, cá nhân, hộ kinh doanh nộp thuế khoán với doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Thực hiện quy định này, việc đầu tiên các hộ kinh doanh phải làm là tính toán lại chi phí thực tế để đảm bảo không bị lỗ vốn.

Né chuyển khoản chỉ là tạm thời, nhiều tiểu thương đang tính toán lại giá bán đã bao gồm thuế

Nhiều tiểu thương, hộ kinh doanh nhỏ lẻ đã truyền tai nhau cách kinh doanh trong “thời điểm giao thời” bằng việc không nhận thanh toán qua chuyển khoản, chỉ chấp nhận tiền mặt. Lý do chính được đưa ra là sợ cơ quan thuế căn cứ vào tổng giao dịch chuyển khoản để xác định doanh thu thật, từ đó dẫn đến việc truy thu hoặc áp mức thuế cao hơn thực tế.

Chị Thu Hồng, chủ một cửa hàng tạp hóa tại TP Thủ Đức (TP HCM) chia sẻ “Bán bịch đá lãi 1.000 – 2.000 đồng cũng phải xuất hóa đơn, trong khi khách chẳng cần. Hóa đơn đầu vào không có mà đầu ra lại nhiều thì tôi sợ sẽ bị đánh thuế oan. Tôi không trốn thuế nhưng hiện tại thật sự không biết bắt đầu từ đâu”,

Còn bà Phương, chủ một tiệm mì tên Phương ở TP HCM cho biết không thể lấy hóa đơn đầu vào từ các tiểu thương lớn tuổi tại chợ, trong khi đầu ra lại buộc phải xuất hóa đơn. “Nếu bắt buộc phải xuất hóa đơn, tôi sẽ phải tăng giá nhưng khu vực này cạnh tranh rất khốc liệt, tăng giá là mất khách. Vậy nên tôi ưu tiên nhận tiền mặt trước” – bà nói.

Còn chị Duyên, chủ quán bánh đa cua Hải Phòng ở Hà Nội, cho biết sắp tăng giá mỗi bát khoảng 5000 đồng, do thuế và nguyên liệu tăng.

“Tôi buộc phải tăng giá, từ 40.000-60.000 đồng lên 45.000-65.000 đồng một bát bún“, chị nói, cho hay đang cập nhật để “làm lại thực đơn với giá mới”.

Theo quy định mới, các hộ kinh doanh buộc xuất hóa đơn điện tử, trong đó phần thuế phải thể hiện rõ ràng. Điều này dẫn đến việc thay đổi cách niêm yết giá và tính tiền, dù nhiều hộ không thuộc diện kê khai thuế theo phương pháp khấu trừ. Trong trường hợp này, thuế VAT đã nằm trong giá bán và không được tách riêng.

Ngoài việc tính toán chi phí nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, nhiều hộ kinh doanh còn tính đến chi phí phí đầu tư, vận hành thiết bị, phần mềm hóa đơn, chi phí vận phát sinh nếu phải thuê người xử lý hóa đơn, kê khai sổ sách.

Tăng giá bán là biện pháp an toàn để tiểu thương tránh cảnh “thu chẳng bù chi”, tuy nhiên cạnh tranh khốc liệt trong bối cảnh người người nhà nhà “tiết kiệm chi tiêu, thắt lưng buộc bụng” khiến các tiểu thương phải loay hoay tìm cách kinh doanh trong “vùng xám”.

Tác động của việc triển khai hóa đơn điện tử trong khối hộ kinh doanh dự báo có thể gây áp lực lên chỉ số giá cả một số ngành hàng, dịch vụ trong thời gian tới.

Tiểu thương đề nghị cơ quan thuế cử người xuống chợ đồng hành xử lý các tình huống trong vài tháng

Song song với việc tính toán lại giá bán, các tiểu thương cũng bối rối với các thao tác vận hành máy tính tiền, phần mềm kê khai thuế cũng như xử lý các tình huống phát sinh trong thực tế.

Bà Đỗ Thị Bích, một tiểu thương kinh doanh ở Chợ Tân Bình cho biết đã đăng ký với các công ty phần mềm để thực hiện hóa đơn điện tử, tuy nhiên không biết phải thực hiện như thế nào. Tình hình hàng hóa trước nay không có hóa đơn đầu vào, chỉ ghi sổ sách. Hàng hóa hàng trăm chủng loại nhập vào, bán ra, trả lại, hư hỏng, mất mát sẽ phải xử lý như thế nào. Bà đề nghị nhà nước cử cán bộ thuế xuống chợ hướng dẫn, đồng hành cùng các tiểu thương ít nhất vài tháng.

“Tôi nghe nói người học kế toán ra còn sai sót, nữa là chúng tôi là những tiểu thương già làm sao làm được. Phương pháp kê khai quá phức tạp cho các tiểu thương nhỏ như chúng tôi. Cơ quan thuế tốt nhất là cử người xuống cùng các sạp hàng vài tháng để hướng dẫn, chưa chắc chúng tôi đã học được.”

Tương tự, bà Hoa, chủ sạp giày dép tại chợ Đồng Xuân, Hà Nội, cho biết phải nhờ người nhà thao tác giúp việc nhập mã hàng vào máy, xuất hóa đơn vì từ trước đến nay chỉ quen viết tay.

Bà Ngân, một chủ cửa hàng khác, lo kinh doanh thêm vất vả vì phải đóng thuế trước khi thu được tiền từ khách nợ. “Buôn bán ế ẩm, doanh thu giảm, giờ buộc phải tăng giá vì thuế khiến hàng tiêu thụ càng chậm“, bà nói.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở các chợ Bến Thành, Tân Định, Phạm Văn Hai, TP.HCM. Nhiều tiểu thương cho biết họ được cơ quan thuế hướng dẫn nhưng vẫn lúng túng, chưa dám xuất hóa đơn. Một số cá nhân thử thao tác, nhưng phần mềm gặp lỗi, người mua không nhận được chứng từ.

Đại diện Ban quản lý chợ Bến Thành cho biết, việc triển khai hóa đơn điện tử gặp nhiều khó khăn do phần lớn tiểu thương là người lớn tuổi, ít tiếp cận công nghệ. Ngoài ra, chi phí mua máy tính tiền, chữ ký số, phần mềm có thể lên tới hàng chục triệu đồng mỗi năm… cũng là gánh nặng với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

“Chúng tôi đang hỗ trợ trong khả năng, nhưng người lớn tuổi cần thêm thời gian và hướng dẫn cụ thể“, đại diện Ban quản lý nói, đồng thời kiến nghị cơ quan thuế linh hoạt hơn, giảm chi phí thiết bị để tiểu thương yên tâm áp dụng.

Ông Đỗ Tuấn Anh – Phó tổng giám đốc KiotViet cũng cho rằng chi phí đầu tư và duy trì là rào cản lớn với các hộ kinh doanh khi bỏ thuế khoán, chuyển đổi cách tính thuế, hóa đơn. Ông đề xuất phần mềm hóa đơn cần đơn giản, dễ sử dụng, phù hợp với người lớn tuổi.

Một tiểu thương chuyên nhập hàng tại chợ Đồng Xuân (Hà Nội) cho rằng thuế nên phân theo ngành nghề hoặc đặc thù sản phẩm. Bà dẫn chứng, bán buôn lời rất thấp do vốn xoay vòng nhanh, nhưng lại bị áp thuế tương đương bán lẻ. Hay mặt hàng thực phẩm tươi nếu không tiêu thụ trong ngày sẽ hư hỏng, không thể so sánh với hàng xa xỉ có thể tồn kho hàng tháng.

Theo bà, nếu cách tính thuế không phù hợp với từng loại hình, cuối cùng người tiêu dùng sẽ chịu thiệt vì tiểu thương phải cộng chi phí vào giá bán để đảm bảo lợi nhuận.

Nguyên Hương (t/h)