Căng thẳng leo thang, Trung Quốc ngừng mua nông sản Mỹ

Theo Bloomberg, trong bối cảnh mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington ngày càng thêm căng thẳng, chính phủ Trung Quốc đã yêu cầu các doanh nghiệp trong nước ngừng mua đậu tương, thịt lợn từ Mỹ, đe dọa đến thoả thuận thương mại giai đoạn I giữa hai nước.

Chính phủ Trung Quốc được cho là đã ra lệnh cho các công ty nhập khẩu quốc doanh ngừng mua các mặt hàng nông sản của Mỹ, bao gồm đậu tương, để Bắc Kinh đánh giá lại về những căng thẳng hiện tại trong mối quan hệ với Washington, đặc biệt liên quan đến vấn đề Hồng Kông.

Theo SCMP, hai công ty xuất nhập khẩu nhà nước là Cofco và Sinograin đã được yêu cầu ngừng thực hiện hợp đồng mua nông sản Mỹ, và một số đơn hàng mua thịt lợn Mỹ cũng đã bị huỷ bỏ. Trong khi đó, các doanh nghiệp tư nhân chưa nhận được yêu cầu nào như vậy.

Việc tạm ngừng nhập khẩu này là dấu hiệu mới nhất cho thấy thoả thuận thương mại giai đoạn I giữa Mỹ và Trung Quốc, vốn rất khó khăn để đạt được, nay đang trong nguy cơ đổ vỡ. Tháng trước, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã khẳng định Bắc Kinh sẽ tuân thủ thỏa thuận, nhưng khi Bắc Kinh thông qua Luật an ninh cho Hồng Kông, căng thẳng giữa hai nước tiếp tục leo thang.

Hôm 29/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một loạt chỉ trích nặng nề trước động thái Bắc Kinh kiên quyết áp luật an ninh cho Hồng Kông. Nhiều ý kiến từ giới phê bình cho rằng chính quyền ĐCSTQ sẽ tiến hành đàn áp những người bất đồng chính kiến và phá vỡ chính sách “một quốc gia, hai chế độ” – nguyên tắc đã giữ quyền tự trị của Hồng Kông đối với Đại lục từ năm 1997.

Cofco và Sinograin là hai doanh nghiệp nhập khẩu nông sản lớn của Trung Quốc. Hai doanh nghiệp này đã hỏi mua 20-30 kiện hàng đậu tương Mỹ hôm 29/5 nhưng đã không đặt lệnh mua sau khi ông Trump cảnh báo sẽ trừng phạt Trung Quốc. 

Nguồn thạo tin cho biết, Bắc Kinh đang chờ bước đi tiếp theo của chính quyền Tổng thống Trump trước khi quyết định phản ứng.

Bộ Thương mại Trung Quốc hiện từ chối bình luận về các thông tin trên. Các lãnh đạo từ Sinograin và Cofco cũng không trả lời các cuộc gọi của SCMP.

> Mike Pompeo: Đảng Cộng sản Trung Quốc là mối đe dọa với phương Tây

Ông Trump cho biết Mỹ sẽ bắt đầu quá trình huỷ bỏ một số đặc quyền thương mại của Hồng Kông, tuy nhiên không nêu chi tiết về đòn trừng phạt này. Ông cũng hứa sẽ trừng phạt các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến việc phá hoại quyền tự trị của Hồng Kông, nhưng cũng không đưa ra thông tin cụ thể.

Các nhà đầu tư hiện vẫn không quá lo lắng với những tuyên bố của ông Trump, vì ông không cung cấp bất kỳ chi tiết hay khung thời gian nào cho những hành động tiếp theo. 

Trong khi Tổng thống Mỹ đôi khi đe dọa sẽ hủy bỏ thỏa thuận thương mại giai đoạn một, các cố vấn kinh tế hàng đầu của ông lại cho rằng nó sẽ vẫn tiếp tục. Larry Kudlow, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia, nói với CNBC hôm 28/5 rằng thỏa thuận thương mại hiện tại vẫn đang diễn ra và “chúng ta có thể đạt được một vài bước tiến tại đó.”

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang liên tục trong những tuần gần đây, từ vấn đề virus corona sang vấn đề Đài Loan. Trước đó, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã cảnh báo rằng một số người Mỹ đang tìm cách đẩy quan hệ Mỹ – Trung sang thời kỳ “chiến tranh lạnh,” và kêu gọi Mỹ từ bỏ tư tưởng “mơ mộng” về việc thay đổi Trung Quốc. 

Trung Quốc đã đồng ý mua số hàng nông sản của Mỹ trị giá khoảng 36,5 tỷ USD trong năm 2020 như một phần của thỏa thuận thương mại giai đoạn một được ký vào tháng 1. Tuy nhiên, sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đã làm hỏng kế hoạch này khi Trung Quốc chỉ nhập khẩu 3,35 tỷ USD trong ba tháng đầu năm, mức thấp nhất cùng kỳ kể từ năm 2007, theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ.

Tuy nhiên, khi Trung Quốc bắt đầu mở cửa lại nền kinh tế sau đại dịch, nước này đã tiến hành mua hơn 1 triệu tấn đậu nành Mỹ chỉ trong hai tuần tháng 5. 

Nhưng sau đó, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc bắt đầu leo thang, với việc TT Trump đổ lỗi cho Bắc Kinh đã mắc sai lầm trong việc xử lý dịch corona khiến thế giới chịu tổn thất nặng nề. Sự căng thẳng đã được phản ánh qua thị trường hàng hoá, khi Trung Quốc chọn mua đậu nành Brazil thay vì đậu Mỹ.

Lê Vy (t/h)

Xem thêm: