Một năm 7 lần sự cố, dự án dùng nhà thầu Trung Quốc chạy máy được 117 ngày

Nhà máy Đạm Ninh Bình – một trong 12 dự án thua lỗ của ngành công thương vận hành trở lại vào đầu năm 2017, thì năm 2018 chỉ chạy máy tổng cộng 117 ngày, 7 lần tạm dừng do sự cố. Nhiều dự án vẫn đình trệ; tổng nợ hơn 20.000 tỷ đồng.

Mới đây, Bộ trưởng Bộ Công thương thừa ủy quyền Chính phủ gửi báo cáo tới Đại biểu Quốc hội khóa 14 Kỳ họp thứ 8 về tình hình và kết quả xử lý tồn tại, yếu kém của 13 dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ , kém hiệu quả ngành Công Thương.

Theo báo cáo, tính đến tháng 8/2019, 2/12 dự án đã có lãi trở lại, gồm Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 – Hải Phòng lợi nhuận sau thuế đạt 7,299 tỷ đồng và Nhà máy thép Việt – Trung lợi nhuận sau thuế đạt 270,73 tỷ đồng.

Mặc dù có lãi, Bộ Công thương nhận định các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh của 2 dự án trên giảm so với cùng kỳ năm 2018 do khó khăn của thị trường.

Chính phủ đề xuất đưa dự án DAP số 1 Hải Phòng ra khỏi danh sách các dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả.

Đối với 4 dự án còn thua lỗ, Bộ Công thương cho biết tiếp tục giảm được lỗ nhưng kết quả chưa ổn định do tình hình thị trường diễn biến khó khăn.

Lũy kế 8 tháng đầu năm 2019, Nhà máy đạm Ninh Bình (Tập đoàn Hóa chất Việt Nam – Vinachem) giảm lỗ được 284,6 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2018 nhưng vẫn lỗ tới 417 tỷ đồng; Nhà máy đạm Hà Bắc (Vinachem) lỗ 342 tỷ đồng, tăng 138,928 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2018; Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 – Lào Cai (Vinachem) lỗ gần 209 tỷ, tăng lỗ 94,258 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2018; Công ty DQS lỗ 15,25 tỷ đồng, giảm 46,47 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2018.

Đáng chú ý, Nhà máy Đạm Ninh Bình vận hành trở lại vào đầu năm 2017 thì đến năm 2018 chỉ chạy máy tổng cộng 117 ngày, 7 lần tạm dừng do sự cố, trong đó lần kéo dài nhất 3,5 tháng. Tổng thầu EPC thực hiện dự án là Tổng công ty Tư vấn và thầu khoán Hoàn Cầu (Trung Quốc).

Hệ thống thiết bị của Nhà máy đạm Hà Bắc cũng nhiều lần xảy ra sự cố trong quá trình vận hành, phải ngừng toàn bộ hệ thống, tốn thời gian vận hành và chi phí chạy thử (10 tỷ đồng/lần). Tổng thầu EPC là liên danh Công ty hữu hạn cổ phần Khoa học kỹ thuật Ngũ Hoàn, Tổng công ty Xuất nhập khẩu máy Trung Quốc và Công ty Cổ phần Thiết kế công nghiệp hóa chất Việt Nam.

Đối với 3 dự án trước đây dừng sản xuất kinh doanh, đến nay mới có 1 dự án vận hành trở lại, 2 dự án vẫn dừng sản xuất.

Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ (PVTex) tự vận hành sản xuất 3 dây chuyền DTY từ ngày 20/4/2018. Tuy nhiên, sau khi vận hành trở lại, dự án vẫn thua lỗ. Đơn vị này ghi nhận tính đến hết tháng 8/2019, lỗ hơn 340 tỷ đồng, tăng hơn 138 tỷ so với cùng kỳ năm 2018.

Từ tháng 10/2018 đến 4/2019, Dự án Nhà máy sản xuất Nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi đã tiến hành sản xuất theo Hợp đồng hợp tác gia công với Công ty CP Xuất nhập khẩu tạp phẩm (Tocontap), sản xuất ra 2.000m3 ethanol đạt chất lượng. Do việc tiêu thụ sản phẩm khó khăn, giá sắn cao nên đối tác đã không thực hiện được kế hoạch sản xuất kinh doanh trong năm 2019 và đã dừng hợp tác. Tính đến hết tháng 8/2019, dự án này lỗ luỹ kế 983,7 tỷ đồng, tăng lỗ 14,8%, tổng nợ 1.304 tỷ đồng.

Dự án Nhà máy Nhiên liệu sinh học Bình Phước đã hoàn thành công tác bảo dưỡng sửa chữa, sẵn sàng khởi động trở lại, nhưng do diễn biến thị trường không thuận lợi nên các bên quyết định chưa vận hành lại nhà máy. Tính đến hết tháng 8/2019, dự án lỗ luỹ kế 1.396 tỷ đồng, tổng nợ 1.842 tỷ đồng.

Đối với 3 dự án xây dựng dở dang, Bộ Công thương cho biết Tổng công ty Giấy Việt Nam đã trình Bộ này phương án tiếp tục xử lý dự án và tổ chức triển khai bán đấu giá dự án lần thứ hai theo quy định.

Dự án Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ tiếp tục gặp khó khăn do PVOil không phải là cổ đông chính (chiếm 39,76%), các cổ đông ngoài ngành (chiếm 60,24%) không góp thêm vốn để tiếp tục triển khai dự án.

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên hiện nay chưa giải quyết được tranh chấp hợp đồng EPC với MCC và các nhà thầu phụ.

Về vướng mắc của các dự án, theo báo cáo của Chính phủ, khó khăn lớn nhất là hai phần ba dự án thua lỗ chưa xử lý được tranh chấp quyết toán hợp đồng EPC, khiến các dự án chưa thể quyết toán, chưa có cơ sở để xác định giá trị dự án, doanh nghiệp thoái vốn. Có dự án không thể dàn xếp được và phải giải quyết tranh chấp tại toà hoặc trọng tài quốc tế, điển hình nhất là 3 dự án phân bón của Vinachem, gồm Đạm Ninh Bình, Đạm Hà Bắc và DAP số 2 Lào Cai.

Tính đến hết tháng 6/2019, tổng nợ của 12 dự án thua lỗ ngành Công Thương là 20.063 tỷ đồng, thuộc 17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính cấp tín dụng để thực hiện 12 dự án nói trên.

Ngoài ra, còn 2.360 tỷ đồng nợ đối với các dự án khác của các chủ đầu tư. Do đó, Bộ Công thương cho biết tổng nợ đối với các chủ đầu tư tính đến hết tháng 6/2019 là 22.423 tỷ đồng (giảm 320 tỷ đồng so với thời điểm hết tháng 3/2019).

Nguyễn Quân

Xem thêm: