Mỹ và Nhật Bản ký thỏa thuận về đất hiếm nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump ca ngợi tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi trong chuyến thăm Tokyo hôm thứ Ba, đánh giá cao cam kết của bà về việc thúc đẩy mở rộng quân sự của đất nước và ký kết một loạt thỏa thuận thương mại cùng khoáng sản chiến lược.

Bà Takaichi — nữ lãnh đạo đầu tiên của Nhật Bản và là đồng minh lâu năm của cố Thủ tướng Shinzo Abe, người bạn thân và bạn chơi golf của Trump — cho biết thông qua tuyên bố của Nhà Trắng rằng bà sẽ đề cử ông Trump cho Giải Nobel Hòa bình, viện dẫn vai trò của ông trong một số nỗ lực hòa bình quốc tế.

Theo gói đầu tư trị giá 550 tỷ USD được hoàn tất hồi đầu năm nay, Nhật Bản dự kiến sẽ tăng mua các sản phẩm của Mỹ, bao gồm đậu nành, khí tự nhiên hóa lỏng và xe bán tải, đồng thời mở rộng hợp tác trong lĩnh vực đóng tàu. Các nhà phân tích nhận định những cam kết này có thể giúp giảm bớt sức ép từ ông Trump trong việc yêu cầu Tokyo gánh vác phần lớn hơn chi phí quốc phòng trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc leo thang.

Để chủ động đối phó với áp lực đó, bà Takaichi tái khẳng định kế hoạch nâng chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản lên mức 2% GDP, đẩy nhanh các biện pháp đã được khởi xướng dưới thời ông Abe. “Đó là một cái bắt tay rất mạnh mẽ,” ông Trump nói đùa khi hai nhà lãnh đạo chụp ảnh tại Cung điện Akasaka.

“Theo tất cả những gì Shinzo từng nói với tôi, bà sẽ trở thành một trong những thủ tướng vĩ đại của Nhật Bản,” ông Trump nói. “Và chúc mừng bà đã trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo đất nước — đó là một thành tựu to lớn.”

Theo thông cáo, Mỹ và Nhật Bản dự kiến sẽ hợp tác bằng cách sử dụng các công cụ chính sách kinh tế và đầu tư phối hợp để thúc đẩy phát triển các thị trường khoáng sản thiết yếu và đất hiếm mang tính đa dạng, minh bạch và công bằng.

Hiện Trung Quốc xử lý hơn 90% lượng đất hiếm trên toàn cầu và gần đây đã mở rộng các biện pháp hạn chế xuất khẩu, bao gồm bổ sung nhiều nguyên tố mới vào danh sách kiểm soát và siết chặt giám sát các nhà sản xuất nước ngoài phụ thuộc vào nguyên liệu từ Trung Quốc.

Ngược lại, Mỹ chỉ có một mỏ đất hiếm đang hoạt động và đang chạy đua nhằm bảo đảm nguồn khoáng sản quan trọng cho xe điện, hệ thống quốc phòng và sản xuất công nghệ cao. Ông Trump dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào thứ Năm.

Trong khuôn khổ thỏa thuận, Mỹ và Nhật Bản đồng ý đơn giản hóa và dỡ bỏ quy định đối với các thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản thiết yếu và đất hiếm, đồng thời xử lý các chính sách phi thị trường và hành vi thương mại không công bằng.

Hai quốc gia cũng sẽ xem xét thiết lập cơ chế dự trữ bổ sung cho nhau và hợp tác với các đối tác quốc tế khác nhằm bảo đảm an ninh chuỗi cung ứng, thông cáo của Nhà Trắng cho biết.