Nhật bất ngờ nâng lãi suất gây sốc thị trường

Lạm phát toàn cầu tăng vọt khi chiến tranh tại Ukraine diễn ra. Không theo kịp tốc độ lãi suất của Hoa Kỳ, ngày 20/12 Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) bất ngờ nâng trần lãi suất trái phiếu chính phủ, khiến đồng yên tăng giá, thị trường chứng khoán Nhật Bản lao dốc, và gây sốc thị trường.

Reuters của Anh đưa tin, BOJ thông báo ngày 20/12 nâng trần lợi suất trái phiếu 10 năm của chính phủ từ 0,25% lên 0,5%, đẩy đồng Yên lên cao, đồng thời kết thúc một thời gian rất dài một quốc gia đã phát triển duy nhất mà ngân hàng trung ương không tăng lãi suất.

Chính sách mới ngay lập tức có ảnh hưởng đến thị trường trong nước.

Lợi suất 10 năm, chững lại ở mức 0,25% trong nhiều tháng vì giới hạn trần, đã nhanh chóng tăng lên 0,4% vào các giao dịch cuối ngày, theo Tạp chí Phố Wall (WSJ) đưa tin.

Nikkei, có giá cổ phiếu hơi nhích lên một chút vào buổi sáng, đã giảm 2,5% cho đến khi đóng sàn, vì cho rằng công ty có thể phải trả nợ các khoản vay nhiều hơn.

Thị trường thế giới cũng sẽ chịu ảnh hưởng, nhưng với tốc độ chậm hơn, theo Reuters phân tích.

Mặc dù chỉ số MSCI châu Á ngoài Nhật Bản giảm và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ và trái phiếu chính phủ khác tăng vào thứ Ba, chỉ số MSCI thế giới và Phố Wall đã tăng và tỷ giá hối đoái chính ngoài đồng yên ổn định đáng kể.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư chắc chắn sẽ buộc phải suy nghĩ lại về chiến lược năm 2023 của họ. Tác động của việc ngân hàng trung ương ôn hòa nhất thế giới đột nhiên trở thành diều hâu là quá lớn và không thể bỏ qua.

Nhật Bản là quốc gia chủ nợ lớn nhất thế giới, có nghĩa là có một lượng lớn tiền mặt có khả năng chờ đợi để mang về nước với tỷ lệ hoàn vốn cao hơn.

Vị thế đầu tư quốc tế ròng của Nhật Bản, chênh lệch giữa trữ lượng tài sản nước này nắm giữ ở nước ngoài và trữ lượng tài sản Nhật Bản do người nước ngoài nắm giữ, là hơn 3.000 tỷ USD.

Việc tăng gấp đôi hiệu quả lãi suất phi rủi ro dài hạn của Nhật Bản lên 0,5% sẽ khiến một số nhà đầu tư trong nước quay đầu. Và với tổng tài sản và nợ đầu tư danh mục đầu tư của Nhật Bản lên tới 7.300 tỷ đô la, những động thái tăng giá mạnh của đồng yên có thể ảnh hưởng đến đòn bẩy toàn cầu, phòng ngừa rủi ro và rủi ro phái sinh.

Các nhà đầu tư có vài ngày để tiêu hóa quả bom này của ông Haruhiko Kuroda trước khi báo cáo lạm phát tháng 11 sẽ được công bố vào thứ Sáu.

Lạm phát đã vượt quá mục tiêu 2% của BOJ trong bảy tháng liên tiếp kể từ tháng 10 và dự kiến sẽ tăng lên mức cao mới trong 41 năm là 3,7%.

Theo Tạp chí Phố Wall, lãi suất của Nhật Bản vẫn còn thấp so với Mỹ và châu Âu, phần lớn là do tỷ lệ lạm phát của nước này không tăng nhanh như các nước khác. Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ tuần trước đã tăng lãi suất quỹ liên bang chuẩn lên khoảng từ 4,25% đến 4,5% —mức cao nhất trong 15 năm— trong khi Ngân hàng Trung ương Châu Âu cho biết họ sẽ tăng lãi suất cơ bản lên 2% từ 1,5%.

Tại Trung Quốc, nơi lạm phát tương đối được kiềm chế, ngân hàng trung ương đã cắt giảm hai lãi suất trong tháng Tám.

Tại Hoa Kỳ, lạm phát gần đây đã bắt đầu chậm lại nhưng vẫn ở mức trên 7%. Tại Nhật Bản, giá tiêu dùng trong tháng 10 cao hơn 3,7% so với một năm trước đó.

Trong một cuộc họp báo, Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda cho biết: “Động thái hôm nay nhằm cải thiện hoạt động của thị trường, qua đó giúp nâng cao tác dụng của chính sách nới lỏng tiền tệ của chúng tôi. Vì vậy, đây không phải là một đợt tăng lãi suất. Sự thay đổi này sẽ nâng cao tính bền vững chính sách tiền tệ của chúng tôi và chắc chắn không dẫn đến việc từ bỏ kiểm soát đường cong lợi suất (YCC) hoặc chấm dứt điều chỉnh tiền tệ.”

Đồng thời, BOJ cũng tuyên bố sẽ giữ nguyên mục tiêu lãi suất ngắn hạn và dài hạn, đồng thời hứa sẽ tăng đáng kể việc mua trái phiếu chính phủ, theo đó lượng mua hàng tháng của trái phiếu chính phủ Nhật Bản từ mức 7.300 tỷ yên trước đó (tương đương 55,366 tỷ đô la Mỹ) sẽ tăng lên 9.000 tỷ yên (tương đương 68,2 tỷ đô la Mỹ) mỗi tháng.

Động thái của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, được coi là nỗ lực thổi sức sống vào thị trường trái phiếu đang ngủ yên, cũng gây sốc cho thị trường toàn cầu, khiến đồng yên và lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng vọt, nhưng chứng khoán sụt giảm.

Martin Whetton, trưởng bộ phận chiến lược tiền tệ và thu nhập cố định tại Commonwealth Bank of Australia, cho biết 33 năm trước (1989), BOJ không hài lòng với tỷ giá hối đoái của đồng yên và đã tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản lên 4,5% cũng vào dịp Giáng sinh, và đã gây sốc thị trường Âu Mỹ.Văn