Những điểm then chốt trong thỏa thuận thương mại Mỹ–EU

Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được một khuôn khổ thỏa thuận thương mại vào Chủ Nhật (27/7). Các nhà lãnh đạo Mỹ–EU cho biết thỏa thuận này sẽ chấm dứt nhiều tháng bất ổn mà các ngành công nghiệp và người tiêu dùng phải đối mặt.

Tờ Reuters dựa trên thông tin từ các quan chức EU và bài phát biểu của Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen vào Chủ Nhật, đã tóm lược một số điểm chính của thỏa thuận Mỹ–EU:

🔹 Thuế quan cơ bản
– Hầu hết các sản phẩm từ EU xuất khẩu sang Mỹ sẽ chịu thuế quan cơ bản 15%.
– Mức thuế này là giới hạn trên, và sẽ không cộng thêm vào các mức thuế hiện tại.

🔹 Ô tô
– Mỹ sẽ áp thuế 15% đối với ô tô và linh kiện ô tô nhập từ EU, thay vì mức hiện tại là 27,5%.

🔹 Dược phẩm và vi mạch
– Chủ tịch von der Leyen tuyên bố mức thuế 15% cũng sẽ áp dụng cho dược phẩm và chất bán dẫn của EU.
– Tuy nhiên, theo Reuters, trước khi Mỹ kết thúc cuộc điều tra thương mại theo Điều 232 trong vài tuần tới và áp thuế toàn cầu mới, hai ngành này sẽ được miễn thuế tạm thời (0%).
– Mỹ cam kết dù có áp thuế toàn cầu, thuế đối với thuốc và vi mạch nhập từ châu Âu cũng không vượt quá 15%.

🔹 Gỗ và đồng
– Sau khi kết thúc điều tra theo Điều 232, Mỹ sẽ áp thuế với các sản phẩm này, nhưng mức thuế với gỗ và đồng từ châu Âu sẽ không vượt quá 15%.

🔹 Thép và nhôm
– Thép và nhôm của EU xuất khẩu sang Mỹ vẫn chịu mức thuế 50% như hiện tại, nhưng bà von der Leyen cho biết EU và Mỹ sẽ cùng giảm thuế dần dần, tiến tới áp dụng hệ thống hạn ngạch (quota).
– Theo Reuters, lượng thép nằm trong hạn ngạch sẽ được hưởng thuế tối huệ quốc (MFN) theo quy định của WTO — mức thuế này thấp, thậm chí đôi khi là 0%, tùy loại thép.
– Thép vượt hạn ngạch sẽ vẫn phải chịu thuế 50%.

🔹 Miễn thuế (0%)
– Hai bên đồng ý miễn thuế hoàn toàn cho một số sản phẩm chiến lược, gồm:
+ Tất cả máy bay và linh kiện máy bay
+ Một số loại hóa chất
+ Một số loại thuốc generic (thuốc tương đương sinh học)
+ Thiết bị sản xuất vi mạch
+ Một số nông sản
+ Tài nguyên thiên nhiên và nguyên liệu thô quan trọng

– Von der Leyen nói thêm rằng EU và Mỹ sẽ tiếp tục bổ sung sản phẩm vào danh sách miễn thuế này.

🔹 Rượu vang và rượu mạnh
– Thuế suất đối với rượu vang và rượu mạnh — vốn là điểm nóng trong tranh chấp thương mại Mỹ–EU — vẫn chưa được thống nhất, cần đàm phán thêm.

🔹 Mua sắm chiến lược
– EU cam kết sẽ thực hiện mua sắm chiến lược trị giá 750 tỷ USD trong nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, bao gồm:
+ Dầu mỏ
+ Khí hóa lỏng (LNG)
+ Nhiên liệu hạt nhân

– Ngoài ra, trong việc mua vi mạch, Mỹ sẽ là nhà cung cấp ưu tiên cho châu Âu.

🔹 Đầu tư vào Mỹ
– Các công ty châu Âu sẽ đầu tư 600 tỷ USD vào Hoa Kỳ.

🔹 Mua sắm quốc phòng
– Các quốc gia thành viên EU sẽ mua thiết bị quân sự của Mỹ.
– Mức chi cụ thể chưa được công bố trong thỏa thuận.

Phản ứng trái chiều từ các nước châu Âu

Sau khi thỏa thuận được công bố, các nước châu Âu có phản ứng khác nhau:

Thủ tướng Đức Friedrich Merz hoan nghênh thỏa thuận, cho rằng: “Thỏa thuận này đã tránh được một cuộc chiến thương mại có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến nền kinh tế Đức vốn phụ thuộc vào xuất khẩu,” đặc biệt là ngành công nghiệp ô tô, do mức thuế nhập khẩu sang Mỹ giảm gần một nửa.

Liên đoàn Công nghiệp Đức (BDI) lại bày tỏ thất vọng, cho rằng mức thuế 15% vẫn là một gánh nặng lớn với công nghiệp Đức.

Bộ trưởng Kinh tế Đức Katherina Reiche phát biểu: “Thuế quan cơ bản 15% rõ ràng là một thách thức, nhưng mặt tích cực là nó mang lại sự chắc chắn.”

Thủ tướng Pháp Francois Bayrou đăng trên mạng xã hội X rằng đây là “một ngày đen tối” cho châu Âu, và chỉ trích EU đã nhượng bộ trước Mỹ.

Một số quốc gia EU khác thừa nhận thỏa thuận mang lại sự ổn định sau nhiều tháng bất ổn.

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez ủng hộ thỏa thuận nhưng tỏ ra không mấy hào hứng.

Thủ tướng Ý Giorgia Meloni gọi việc đạt được thỏa thuận là tích cực, nhưng: “Tôi cần xem chi tiết mới có thể đánh giá đầy đủ.”

Thủ tướng Romania Ilie Bolojan chúc mừng thỏa thuận, cho rằng đây là tín hiệu tích cực, giúp làm rõ tương lai quan hệ thương mại Mỹ–EU.

Thủ tướng Phần Lan Petteri Orpo nói: “Thỏa thuận này mang lại sự dự đoán cần thiết cho nền kinh tế toàn cầu và doanh nghiệp Phần Lan. Chúng ta phải tiếp tục xóa bỏ các rào cản thương mại. Chỉ có thương mại xuyên Đại Tây Dương tự do mới đem lại lợi ích lớn nhất cho cả đôi bên.”