VCCI đề xuất lùi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia, nước ngọt

VCCI đề xuất lùi lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 2028, với mức tăng hợp lý 5% mỗi hai năm, nhằm giúp doanh nghiệp có thời gian thích ứng, đảm bảo tính khả thi của chính sách và hạn chế tác động tiêu cực đến thị trường.

Ngày 5/3, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết đã gửi văn bản đến Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội góp ý về Dự thảo luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

Cơ quan này đánh giá trong bối cảnh kinh tế đầy thách thức hiện nay, việc điều chỉnh chính sách thuế, đặc biệt là thuế tiêu thụ đặc biệt, cần được xem xét một cách thận trọng và toàn diện.

VCCI dẫn chứng số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết trong năm 2024, số doanh nghiệp rút khỏi thị trường đạt mức kỷ lục 197.900 đơn vị, tăng gần 15% so với năm 2023.

Dự báo năm 2025, kinh tế toàn cầu tiếp tục diễn biến phức tạp, trong khi doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực đang đối diện với tình trạng sức mua suy giảm liên tục, chi phí đầu vào gia tăng.

Trước tình hình đó, cộng đồng doanh nghiệp mong muốn các chính sách thuế, gồm cả thuế tiêu thụ đặc biệt được cân nhắc kỹ lưỡng nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đầu tư, sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ kích cầu tiêu dùng và mở rộng thị trường.

Đối với bia rượu, VCCI cho biết ngành này đang gặp nhiều khó khăn do tác động của dịch bệnh, các chính sách hạn chế tiêu thụ đồ uống có cồn. Những yếu tố này khiến sản lượng, doanh thu, lợi nhuận của doanh nghiệp sụt giảm nghiêm trọng.

Trong khi đó, giá nguyên liệu đầu vào tăng cao dẫn đến giá bán tăng, khiến tiêu dùng giảm, gia tăng tồn kho. Nếu thuế tiêu thụ đặc biệt tiếp tục tăng, doanh nghiệp càng khó khăn hơn.

Do đó, để đảm bảo sự thích ứng của doanh nghiệp, duy trì nguồn thu ngân sách, VCCI kiến nghị cần có lộ trình tăng thuế hợp lý, giãn thời gian áp dụng từ năm 2028, với mức tăng 5% mỗi hai năm.

Cụ thể, đối với rượu 20 độ trở lên và bia, từ 1/1/2028 đến 31/12/2029 thuế là 70%; từ 1/1/2030 đến 31/12/2031 thuế là 75%; từ 1/1/2032 trở đi thuế là 80%.

Rượu dưới 20 độ, từ 1/1/2028 đến 31/12/2029 thuế là 40%; từ 1/1/2030 đến 31/12/2031 thuế là 45%; từ 1/1/2032 trở đi thuế là 50%.

Riêng việc bổ sung nước giải khát có đường (nước ngọt) vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, VCCI cho rằng cần được cân nhắc thận trọng để đảm bảo tính hợp lý và công bằng trong chính sách thuế. Thừa cân, béo phì không chỉ xuất phát từ việc tiêu thụ đồ uống có đường mà còn chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác như mất cân bằng dinh dưỡng, tiêu thụ thực phẩm có hàm lượng calo cao, di truyền, thiếu vận động thể chất, tuổi tác và thói quen sinh hoạt.

Do đó, việc chỉ áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường sẽ không giải quyết triệt để vấn đề này, trong khi nhiều loại thực phẩm khác cũng có hàm lượng đường và calo cao (bánh kẹo, kem, nước trái cây có đường, trà sữa, đồ ăn nhanh, dầu mỡ…) không bị áp thuế tương tự.

Với mặt hàng thuốc lá điếu, VCCI đề xuất lộ trình điều chỉnh hợp lý hơn với mức thuế tuyệt đối khởi điểm vào năm 2026 là 2.000 đồng/bao, sau đó tăng 2.000 đồng/bao mỗi hai năm, với mức tối đa là 6.000 đồng/bao vào năm 2030. Thay vì theo đề xuất của Bộ Tài chính, từ năm 2026 thuốc lá sẽ chịu thêm mức thuế tuyệt đối tăng ở cả hai phương án là 2.000 hoặc 5.000 đồng/bao và tăng dần 1.000 hoặc 2.000 đồng/bao/năm, bảo đảm đạt 10 nghìn đồng/bao vào năm 2030.

VCCI còn kiến nghị Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cân nhắc việc điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, khi Nghị quyết 192/2025/QH15 đã đặt mục tiêu tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước năm 2025 đạt 8% trở lên, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong những năm sắp tới.

Đầu tư và tiêu dùng là hai yếu tố trọng yếu, có tác động trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng kinh tế. Việc điều chỉnh thuế suất tiêu thụ đặc biệt đột ngột có thể làm giảm sức mua, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và sự phát triển của nền kinh tế.

Do đó, VCCI kiến nghị xem xét chưa tăng thuế và bổ sung mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt tại thời điểm này. Lộ trình tăng thuế có thể xem xét từ năm 2028 để đảm bảo tính khả thi.