Visa H-1B mới ưu tiên người có tay nghề cao, được trả lương cao hơn

Cải tổ chiếu khán H-1B của chính quyền Trump nhằm ưu tiên cho lao động ngoại quốc có trình độ cùng mức lương cao, đồng thời áp đặt lệ phí 100.000 USD. Tuy nhiên, biện pháp này có nguy cơ gây thiệt hại cho các doanh nghiệp nhỏ, làm bất lợi cho sinh viên ngoại quốc mới ra trường, và có thể vấp phải thử thách pháp lý về sự phù hợp với luật di trú hiện hành.

Chính quyền Trump đề nghị cải tổ việc phân bổ chiếu khán H-1B.

• Chiếu khán H-1B (H-1B visa) là một loại chiếu khán lao động không định cư của Hoa Kỳ, dành cho lao động ngoại quốc có chuyên môn cao. Người ngoại quốc có bằng đại học hoặc cao hơn (hoặc trình độ tương đương) trong những ngành nghề chuyên môn như công nghệ thông tin, kỹ sư, toán, y khoa, tài chính, v.v. Đây là loại chiếu khán được giới công nghệ và các công ty lớn ở Mỹ sử dụng nhiều nhất để tuyển dụng nhân sự quốc tế. Mỗi năm chỉ có 85.000 suất mới, trong đó 65.000 suất cho các lao động ngoại quốc chung và 20.000 suất dành riêng cho ứng viên có bằng cao học trở lên tại Hoa Kỳ.

Việc tuyển chọn sẽ ưu tiên cho những lao động ngoại quốc có trình độ chuyên môn cao và được trả mức lương cao, thay thế cho lối bốc thăm ngẫu nhiên hiện nay.

Đặc biệt, Chính quyền Trump cũng công bố mức lệ phí mới 100.000 USD hằng năm cho chiếu khán H-1B (sau đó làm rõ: chỉ áp dụng cho hồ sơ mới, không áp dụng cho việc gia hạn).

Phân loại theo mức lương

Đơn xin được chia thành 4 cấp bậc lương (theo khảo sát thị trường của Bộ Lao động Hoa Kỳ).

Mức lương tối thiểu trong khung được dùng để định cấp.

• Nghĩa là khi xét hồ sơ H-1B, USCIS không lấy mức lương cao nhất của khung, mà họ chỉ lấy mức thấp nhất (mức tối thiểu) để xác định ứng viên thuộc cấp nào. Ví dụ: Một kỹ sư được trả 130.000 USD/năm. Dù gần sát 131.000 (tức là gần sang Cấp 3), nhưng vì 130.000 vẫn nằm trong khung Cấp 2, nên ứng viên này vẫn được xếp vào Cấp 2, chứ không được nâng lên Cấp 3. Chính phủ dùng mức sàn (minimum) của từng khung lương để định cấp, có thể để tránh việc các công ty thổi lương ngắn hạn nhằm nâng ứng viên lên cấp cao hơn một cách giả tạo.

Cơ hội trúng tuyển tăng dần theo cấp bậc:

• Cấp 1 (~85.000 USD): 1 cơ hội
• Cấp 2 (~103.000 USD): 2 cơ hội
• Cấp 3 (~131.000 USD): 3 cơ hội
• Cấp 4 (~163.000 USD): 4 cơ hội

• Nghĩa là khi số đơn H-1B nộp vào vượt quá 85.000 suất/năm, USCIS sẽ tiến hành bốc thăm (lottery). Nhưng thay vì mọi người đều có cơ hội ngang nhau, thì: người ở Cấp lương thấp (Level 1) chỉ có 1 cơ hội bốc thăm. Trong khi, người ở cấp lương cao hơn (Level 2, 3, 4) sẽ được thêm nhiều cơ hội hơn.

Đặc biệt, để tránh lạm dụng hệ thống này, nếu cùng một đương đơn được đăng ký cho nhiều địa điểm hay nhiều công ty, hệ thống sẽ lấy cấp lương thấp nhất để xem xét. Đề nghị việc làm phải thật sự có thực, lương bổng, chức vụ, địa điểm phải khớp với đăng ký; nếu có sai biệt giữa đăng ký và đơn xin chính thức, USCIS có quyền bác bỏ hoặc hủy bỏ hồ sơ.

Chính quyền Trump sẽ bắt đầu giai đoạn lấy ý kiến công chúng trong vòng 30 ngày (bắt đầu từ 24 tháng 9, 2025). Nếu quy định mới được thông qua, nó chỉ có thể áp dụng từ kỳ đăng ký chương trình H-1B thường diễn ra vào tháng 3/2026.

Mục tiêu & Tác động

Mục tiêu của chính sách này là nhằm bảo vệ người lao động Hoa Kỳ khỏi sự cạnh tranh lương bất công từ lao động ngoại quốc.

Bộ Nội An dự đoán tổng chi phí lương trả cho công nhân H-1B sẽ tăng thêm:

• 500 triệu USD (tài khóa 2026)
• 1 tỉ USD (tài khóa 2027)
• 1,5 tỉ USD (tài khóa 2028)
• 2 tỉ USD mỗi năm (từ 2029–2035).

Ước tính, khoảng 5.200 doanh nghiệp nhỏ hiện lệ thuộc vào lao động H-1B sẽ chịu tổn thất kinh tế nặng nề.

Phản ứng & Chống đối

Các tổ chức thương mại cảnh báo quy định mới sẽ khiến các sinh viên ngoại quốc vừa tốt nghiệp tại Hoa Kỳ khó tìm được việc làm.

Giới phê bình cho rằng việc dùng mức lương của Bộ Lao động để đo lường trình độ kỹ năng là sai lạc.

Các chuyên gia pháp lý cho rằng dù ý tưởng này có thể có lý nhưng cảnh báo quy định này có thể bị kiện, vì Đạo luật Di trú và Quốc tịch đòi hỏi chiếu khán phải được cấp theo thứ tự nộp đơn.

Thiên Vân