Lương y: 4 lưu ý để bảo vệ gan vào mùa hè

Hiểm họa ung thư gan, xơ gan đang có xu hướng gia tăng, nhất là khi thời tiết ngày càng nắng nóng, nếu không biết cách bảo vệ lá gan thì tình trạng bệnh có thể sẽ ngày càng trầm trọng. Sau đây là một số biện pháp đối phó với bệnh gan để mọi người tham khảo.

Tác giả là phó giáo sư Diệp Huệ Xương, thuộc Đại học Y Dược Trung Quốc và là Giám đốc Phòng khám Y học Cổ truyền Trung Hoa, thành phố Đài Trung, Đài Loan. Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân tác giả.

1. Kiểm tra sức khỏe khi tiết trời thay đổi

Các nghiên cứu từng chỉ ra rằng nồng độ kháng nguyên e của bệnh viêm gan B tương đối cao vào mùa hè, điều này cho thấy virus hoạt động mạnh hơn vào thời gian này. Hơn nữa, khí hậu nóng ẩm vào tiết xuân hè sẽ làm trầm trọng thêm tính chất “thấp nhiệt” vốn có ở người bệnh gan. 

Theo thống kê, số ca mắc bệnh viêm gan có xu hướng tăng từ tháng 4 đến tháng 7. Vì vậy, bệnh nhân mắc bệnh gan cần đặc biệt lưu ý tái khám trong thời tiết nóng ẩm này, nhất là khi có các triệu chứng mệt mỏi, khô miệng, đắng miệng, tức ngực và hai bên sườn, chán ăn, nước tiểu vàng sậm, thì càng không được xem nhẹ.

2. Tránh các loại đồ ăn tính nóng để bảo vệ gan vào mùa hè

Hầu hết mọi người đều “ghiền” trái cây và đồ nướng, đồ chiên cay nên dễ sinh ra thể chất “thấp nhiệt” (ẩm nóng). Vì “thấp” (ẩm) nên dễ cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, tức ngực, chân tay nhức mỏi. Do “nhiệt” nên thường bị khô miệng và có vị đắng, hay cáu gắt, mất ngủ, nổi mụn. Lại cũng không ít bệnh nhân khi bệnh gan phát tác thì vừa “thấp” vừa “nhiệt” nên đồng thời có những triệu chứng này. Do đó, nếu bạn không cẩn thận với chế độ ăn uống của mình thì sẽ càng không khác gì đổ thêm dầu vào lửa.

Có bệnh nhân vốn đã được kiểm soát tốt chức năng gan nhưng lại ăn một cân vải vào mùa hè, mà vải lại là loại quả có tính nóng nên tình trạng bệnh lại xấu đi, phải điều chỉnh lại thể chất. Vì vậy, những loại trái cây có tính nóng như vải, nhãn, xoài,… có nhiều trong mùa hè nên bớt ăn thì tốt hơn.

Ngoài ra, uống rượu bia làm tổn thương gan vì chúng sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng “thấp nhiệt” của người bệnh. Đừng nghĩ rằng có thể dùng bia để giải nhiệt trong ngày nắng nóng, vì dù mát mẻ tức thời nhưng nó lại có thể làm trầm trọng thêm tình trạng “thấp nhiệt”.

3. Tiết chế chuyện phòng the, bảo vệ gan thận

Y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng “can thận đồng nguyên”, theo nguyên lý ngũ hành, thủy sinh mộc, thận thuộc thủy, can thuộc mộc, rất nhiều bệnh nhân gan mãn tính khi bệnh kéo dài cũng sẽ ảnh hưởng đến thận, dẫn đến can thận âm hư. 

Vào mùa hè nắng nóng, người bệnh thường bị mất ngủ do nóng bức khó chịu, thậm chí có sự quấy nhiễu của muỗi, dễ làm suy kiệt thận âm. Nếu vì mất ngủ mà sa vào hoạt động tình dục quá mức khiến ảnh hưởng sức khỏe, thì tổn hại thân thể lại càng thêm nặng nề.

Người bệnh thường do quan hệ tình dục quá độ làm tổn thương đến thận tinh, sinh ra chóng mặt, đau lưng, ù tai, mất ngủ, hồi hộp, hay quên, đau vùng gan, mệt mỏi, chán ăn… Đối với những bệnh nhân như vậy, ngoài việc điều trị bệnh gan thì việc bổ thận cũng rất cần thiết. Điều này có nghĩa là, chỉ khi gan và thận được điều trị cùng nhau thì mới dễ dàng tạo nên hiệu quả chữa bệnh.

4. Phối hợp với bác sĩ để điều chỉnh thể chất

Trong điều trị bệnh gan, Trung Y không chỉ hy vọng kiểm soát chức năng gan và bình thường hóa một số dữ liệu xét nghiệm, mà còn chú ý đến việc cải thiện các triệu chứng khác của bệnh nhân và điều chỉnh thể chất của họ. Vì lục phủ ngũ tạng trong cơ thể người là nhất thể nên chúng sẽ ảnh hưởng lẫn nhau, do đó, chúng cần phải cân đối với nhau mới có thể duy trì sức khỏe. 

Một số bệnh nhân bị bệnh gan không dễ chữa khỏi, là vì coi nhẹ việc việc cân bằng với các bộ phận đang bị thiếu hụt khác. Vì vậy, chỉ một mực tập trung vào điều trị gan mà không để ý tới các bộ phận khác hoàn toàn không phải là cách tốt nhất. 

Chẳng hạn, một số người chức năng tiêu hóa kém, ăn uống không ngon miệng, hay bị đầy bụng, buồn nôn, tiêu chảy thì bắt đầu bằng việc chữa trị “tỳ”. Có người thường đau lưng, khô mắt, giảm khả năng sinh dục, vậy cần quan tâm đến “thận”. Vì vậy, bên cạnh việc quan tâm đến các xét nghiệm chức năng gan, người bệnh cũng nên thường xuyên chú ý đến tình trạng bản thân, điều chỉnh tốt thể chất mới có thể thực sự bảo vệ lá gan một cách toàn diện.