Tử vong ở người Mỹ trẻ tuổi cao hơn dự kiến 70%

Ngộ độc ma túy, các bệnh lý tim mạch, chuyển hóa và các yếu tố xã hội là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng tử vong ở những người từ 25 đến 44 tuổi.

Người Mỹ trẻ tuổi đang tử vong với tỷ lệ chưa từng có, một nghiên cứu mới cho thấy sự gia tăng tỷ lệ tử vong do ngộ độc ma túy, rượu và các thách thức sức khỏe mới nổi.

Số ca tử vong của người trưởng thành trẻ tuổi vào năm 2023 cao hơn 70% so với mức dự kiến nếu xu hướng trước năm 2011 tiếp tục.

“Một điều gây ngạc nhiên về sự gia tăng các nguyên nhân tử vong này, đó là chủ yếu các nguyên nhân đó thường gây chết ở người có độ tuổi già hơn rất nhiều”, tác giả nghiên cứu Elizabeth Wrigley-Field, phó giáo sư xã hội học tại Đại học Minnesota và phó giám đốc tại Trung tâm Dân số Minnesota, cho biết với The Epoch Times.

Những xu hướng chính

Nghiên cứu, được công bố trên JAMA Network Open, đã khảo sát hơn 3,3 triệu ca tử vong của người Mỹ trưởng thành từ 25 đến 44 tuổi trong giai đoạn 1999 đến 2023. Có hai xu hướng rõ rệt về sự gia tăng tỷ lệ tử vong, với một sự gia tăng từ 2011 đến 2019, và một sự gia tăng đáng kể hơn từ 2020 đến 2023.

Các nguyên nhân không tự nhiên, như ngộ độc ma túy, là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người trưởng thành trẻ, chiếm 1/3 tổng số ca tử vong vào năm 2023.

Ngộ độc ma túy đã là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người trưởng thành trẻ từ năm 2014, với một sự gia tăng mạnh mẽ vào năm 2020 và tỷ lệ tử vong vượt mức dự báo này duy trì kể từ đó. Các nhà nghiên cứu không đưa ra lời giải thích về lý do ngộ độc ma túy góp phần vào các ca tử vong này.

Ngoại trừ COVID-19, hầu hết các nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người trưởng thành trẻ không liên quan đến sức khỏe.

Ngoài ngộ độc ma túy, 5 nguyên nhân tử vong hàng đầu khác trong năm 2023 bao gồm tử vong do nguyên nhân tự nhiên (chiếm 16% số ca tử vong vượt mức dự báo), tử vong liên quan đến giao thông (hơn 14%), tử vong liên quan đến rượu (gần 9%), và án mạng (hơn 8%).

So với xu hướng trước năm 2011, số ca tử vong do hầu hết các nguyên nhân đều cao hơn mức dự kiến. “Tử vong vượt mức dự báo” này cao hơn 35% vào năm 2019, sau đó tăng mạnh trong đại dịch COVID-19, gần gấp 3 lần vào năm 2021, các tác giả cho biết.

Mặc dù số ca tử vong vượt mức có giảm chút ít vào năm 2023, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với trước đại dịch COVID-19. Tổng tỷ lệ tử vong năm 2023 của người trưởng thành trẻ cao hơn 70% so với dự báo, tương đương với 71,124 ca tử vong vượt mức.

Hai đợt gia tăng tỷ lệ tử vong rõ rệt trước và sau năm 2020 “cũng có thể gợi ý cho nhu cầu quan tâm đến các hậu quả kéo dài của đại dịch COVID-19 — có thể thể hiện qua các nguyên nhân tử vong liên quan đến hậu quả lâu dài của việc nhiễm bệnh, gián đoạn y tế, và sự xáo trộn xã hội — cũng như các xu hướng sức khỏe xấu đã tồn tại trước đó”, các tác giả viết.

“Thực tế, chúng ta đã chứng kiến sự gia tăng tỷ lệ tử vong ở độ tuổi tương đối trẻ là rất đáng lo ngại, vì điều này gợi ý rằng sẽ có nhiều ca tử vong hơn nữa trong tương lai khi các nhóm này bước vào độ tuổi trung niên và lớn tuổi hơn, nếu những xu hướng này không được đảo ngược trước thời điểm đó”, Wrigley-Field cho biết.

Sự gia tăng tử vong do ma túy và rượu bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm các khía cạnh tâm lý xã hội như nỗi đau và sự cô lập xã hội, cũng như các áp lực từ phía cung ứng như sự sẵn có của fentanyl, theo Wrigley-Field “thời điểm này ngay sau Cuộc Đại Suy Thoái (2008) có vẻ rất đáng chú ý”.

Vào năm 2022, tỷ lệ tử vong có liên quan đến cả heroin và fentanyl đã tăng mạnh lên gần 80%, theo Viện Quốc gia về Lạm dụng Ma túy. Trong số những người từ 25 đến 34 tuổi, tỷ lệ tử vong do quá liều ở nam giới vượt qua tỷ lệ ở nữ giới tới 146.8%, với opioids là loại ma túy gây chết người nhiều nhất, và ít nhất một loại opioid là yếu tố trong khoảng 72% ca tử vong do quá liều.

‘Tử vong do tuyệt vọng’

Wrigley-Field lưu ý rằng khái niệm “tử vong do tuyệt vọng” là một lăng kính quan trọng để hiểu lý do tại sao tỷ lệ tử vong bắt đầu gia tăng vào khoảng năm 2010, “mặc dù đây không phải là yếu tố duy nhất”.

Tử vong do tuyệt vọng là một khái niệm trong sức khỏe cộng đồng mô tả sự gia tăng tỷ lệ tử vong trong một số nhóm dân cư, do các nguyên nhân như tự sát, quá liều ma túy, và bệnh gan do rượu, mà người ta cho là bắt nguồn từ cảm giác tuyệt vọng và chán nản thường liên quan đến khó khăn kinh tế, cô lập xã hội, và sự thiếu cơ hội.

Wrigley-Field chỉ ra rằng những người từ 25 đến 44 tuổi ngày nay được sinh ra từ năm 1981 trở đi, và những người ở độ tuổi cao nhất trong khoảng này có thể đã gia nhập thị trường lao động ngay sau Cuộc Đại Suy Thoái, từ cuối năm 2007 đến năm 2009, trong khi những người trẻ tuổi hơn có thể đã trải qua đại dịch COVID-19 vào thời điểm nhạy cảm khi họ bắt đầu bước vào tuổi trưởng thành.

“Như cùng một nhóm, họ đã trải qua thị trường nhà ở đắt đỏ và một bối cảnh công việc trong đó giờ làm việc đã tăng lên ở nhiều ngành nghề, cả hai yếu tố này đều có thể khiến việc duy trì lối sống lành mạnh trở nên khó khăn hơn”, Wrigley-Field cho biết. Người ta có thể thấy mình bị mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn làm việc nhiều giờ để có thể chi trả cho nhà ở đắt đỏ,

khiến họ không còn nhiều thời gian, tiền bạc, hay năng lượng để ưu tiên sức khỏe của mình. Điều này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, cả thể chất lẫn tinh thần.

Ngoài tử vong liên quan đến ma túy

Mặc dù phần lớn tử vong vượt mức dự báo trong năm 2023 là do ngộ độc ma túy, “nhiều nguyên nhân bên ngoài và tự nhiên khác cũng vượt mức dự báo so với các xu hướng trước đây”, các nhà nghiên cứu viết. Lĩnh vực này bao gồm “nhiều yếu tố khác nhau” trong đó có cả các ca tử vong do nguyên nhân không rõ.

Đóng góp chung của các bệnh lý tim mạch và chuyển hóa, bao gồm các vấn đề liên quan đến tuần hoàn, chức năng nội tiết và dinh dưỡng, là “đáng kể,” theo các tác giả.

Wrigley-Field cho biết: “Các nguyên nhân tử vong do tim mạch và chuyển hóa nổi bật vì chúng thực sự là một chỉ dấu cảnh báo của sức khỏe cộng đồng. Những nguyên nhân này có xu hướng đối lập với các yếu tố cơ bản của lối sống lành mạnh: thực phẩm lành mạnh, tập thể dục, giấc ngủ, hạn chế tiếp xúc với thuốc lá và ô nhiễm không khí, và hạn chế trải nghiệm căng thẳng quá mức”. 

Một yếu tố quan trọng khác trong hạng mục này là tử vong liên quan đến thận, điều này nổi bật như một nguyên nhân tử vong cao trong nhóm tuổi này, Wrigley-Field nói. “Tử vong liên quan đến thai kỳ và sinh đẻ cũng thuộc phạm vi này, cũng như một số nguyên nhân tử vong ít phổ biến hơn”.

Để giảm tử vong vượt mức ở người trưởng thành trẻ, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra cần phải giải quyết những nguyên nhân gốc rễ như việc sử dụng opioid, lạm dụng rượu, an toàn giao thông và chế độ ăn uống kém. Vì sự gia tăng tử vong xảy ra qua hai giai đoạn (trước và sau 2020), các giải pháp phải xem xét cả tác động lâu dài của đại dịch COVID-19 (chẳng hạn như các vấn đề sức khỏe kéo dài, gián đoạn chăm sóc sức khỏe và các vấn đề xã hội) và những xu hướng sức khỏe xấu đã tồn tại trước đó.

Nghiên cứu này có một số hạn chế. Dữ liệu năm 2023 vẫn là dữ liệu sơ bộ, và nghiên cứu chỉ xem xét các xu hướng chung, không phải các nhóm cụ thể như dựa trên chủng tộc, dân tộc hay giới tính, theo Wrigley-Field và nhóm của cô.

Cô nhấn mạnh rằng mặc dù nghiên cứu này không giải thích tại sao tỷ lệ tử vong lại gia tăng (đây là điều mà các nhà nghiên cứu dự định sẽ điều tra sau), nhưng thực tế là có rất nhiều nguyên nhân khác nhau liên quan đến “gợi ý rằng chúng ta nên chú ý đến những yếu tố hệ thống lớn.”

Theo George Citroner, The Epoch Times