Bà Mạnh Vãn Châu được thả, đang trên đường về Trung Quốc

Ngày 24/9, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã đạt được thỏa thuận gia hạn truy tố vụ giám đốc tài chính Mạnh Vãn Châu của Huawei và đã thông báo cho Canada rút lại yêu cầu dẫn độ. Thẩm phán tỉnh British Columbia đã thông báo trả tự do cho bà Mạnh trước tòa. Vài giờ sau, Thủ tướng Trudeau thông báo 2 người Canada bị Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) giam giữ là Michael Kovrig và Michael Spavor cũng đã được thả và đang trên đường trở về.

Bà Mạnh Vãn Châu đã tham dự phiên điều trần của Tòa án Tối cao British Columbia lúc 5 giờ chiều ngày 24/9. Sau khi tòa án Mỹ đồng ý với thỏa thuận gia hạn vụ truy tố, nhà chức trách Mỹ đã thông báo cho Chính phủ Canada rằng họ đã rút lại yêu cầu dẫn độ. Thẩm phán Heather Holmes của tòa án tỉnh British Columbia đã ký lệnh trả tự do cho bà Mạnh trước tòa, chấm dứt vụ án dẫn độ trong 3 năm qua.

Với việc ngừng thủ tục dẫn độ, giám đốc tài chính của ‘gã khổng lồ’ viễn thông Trung Quốc sẽ có thể rời Canada.

“Chúng tôi vô cùng biết ơn Bộ Tư pháp Canada vì đã tận tâm làm việc trong vấn đề dẫn độ này và vì sự kiên định tuân thủ các quy định của pháp luật”, Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ Lesko cho biết trong một tuyên bố.

Reuters đưa tin, quyền công tố viên Mỹ ở New York, ông Nicole Boeckmann, đã viết trong thỏa thuận của bà Mạnh với Bộ Tư pháp: “Mạnh Vãn Châu đã thừa nhận rằng bà đóng một vai trò quan trọng trong việc thực hiện kế hoạch lừa đảo các tổ chức tài chính toàn cầu.”

Trợ lý Luật sư Hoa Kỳ David Kessler nói với tòa án rằng thỏa thuận truy tố hoãn lại (DPA) sẽ kéo dài trong 4 năm, từ ngày 1/12/2018 đến ngày 1/12/2022. Ông Kessler nói rằng nếu bà Mạnh thực hiện thỏa thuận, Hoa Kỳ sẽ bỏ cáo buộc đối với bà khi kết thúc gia hạn. Nếu không làm như vậy, bà Mạnh vẫn có thể bị truy tố.

Luật sư của bà Mạnh, William Taylor III, cho biết ông “rất hài lòng” với thỏa thuận này. “Chúng tôi hoàn toàn hy vọng rằng cáo trạng sẽ được bác bỏ sau 14 tháng. Giờ đây, bà ấy sẽ được tự do về nhà và đoàn tụ với gia đình.”

Bà Mạnh được cho là đã rời Canada về Trung Quốc trên chuyến bay vào tối cùng ngày 24/9.

Trước đó vào tháng 12/2018, Canada đã bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu tại sân bay Vancouver theo lệnh truy nã của Hoa Kỳ, với cáo buộc lừa dối HSBC trong các giao dịch thương mại giữa Huawei và Iran, cấu thành tội gian lận viễn thông và ngân hàng. Cho đến nay, bà vẫn bị quản thúc tại dinh thự ở Vancouver.

Bà Mạnh Vãn Châu là con gái của nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi, trong 3 năm trở lại đây, vụ án dẫn độ bà Mạnh được truyền thông Trung Quốc và nước ngoài hết sức quan tâm.

Hai người Canada bị ĐCSTQ bắt giữ cũng được thả

Kể từ tháng 12/2018, ông Michael Spavor và ông Michael Kovrig, được gọi là “hai Michael”, đã bị giam giữ hơn 1019 ngày. Họ bị tống vào nhà tù Trung Quốc chỉ 10 ngày sau khi Canada bắt giữ bà Mạnh.

Vào ngày 1/3/2019, Canada đã phê duyệt lệnh dẫn độ bà Mạnh. Hai ngày sau, ĐCSTQ tiến hành xét xử bí mật ông Michael Spavor và ông Michael Kovrig về tội cung cấp trái phép bí mật nhà nước.

Vào giữa tháng 5/2019, Bắc Kinh đã bắt giữ ông Michael Spavor và ông Michael Kovrig vì tình nghi hoạt động gián điệp. Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã chỉ trích Bắc Kinh về những cáo buộc “bịa đặt” và “tùy tiện” này. Ở Trung Quốc, những người bị giam giữ chỉ có thể bị giam giữ tối đa là 6 tháng, và sau đó phải dẫn độ họ.

Vào cuối tháng 5/2020, một phán quyết của tòa án Canada đã giáng một đòn mạnh vào nhóm pháp lý của bà Mạnh và cho phép vụ dẫn độ được tiếp tục. Chưa đầy một tháng sau, ông Michael Spavor và ông Michael Kovrig chính thức bị buộc tội.

Vào tháng 8 năm nay, Canada đã hoàn tất phiên xét xử cuối cùng vụ án của bà Mạnh Vãn Châu, và ông Michael Spavor đã bị kết án 11 năm tù vào cùng tháng 8 này.

Sau khi giành chiến thắng tái cử trong cuộc bầu cử sớm ngày 20/9, lãnh đạo Đảng Tự do Trudeau cho biết sẽ hội đàm với ông Biden trong thời gian sớm nhất, bao gồm cả việc tìm cách giải cứu 2 người Canada.

Trong một cuộc họp báo tối ngày 24/9, ông Trudeau cho biết Michael Kovrig và Michael Spavor đang trên đường trở về Canada. Ngoài ra, ông cũng nói thêm rằng họ đã lên máy bay cùng với đại sứ Canada Dominic Barton để về Canada vào khoảng 7:30 tối theo giờ Ottawa.

Thông báo của ông Trudeau được đưa ra chỉ vài giờ sau khi vụ dẫn độ đối với bà Mạnh Vãn Châu bị hủy bỏ và bà được phép rời Canada.

Huawei sẽ tiếp tục bị xét xử

Theo Reuters, thỏa thuận được ký vào ngày 24/9 chỉ liên quan đến bà Mạnh Vãn Châu. Bộ Tư pháp Mỹ tuyên bố rằng họ đang chuẩn bị xét xử Huawei và hy vọng sẽ chứng minh điều này trước tòa.

Reuters đưa tin, công ty Skycom ở Hồng Kông của Huawei đã chào bán ít nhất 1,3 triệu euro thiết bị máy tính HP bị cấm vận cho nhà khai thác điện thoại di động lớn nhất Iran vào năm 2010. Ít nhất 13 trang của đề xuất được đánh dấu “Tài liệu mật Huawei” (Huawei confidential) và logo Huawei. Reuters cũng đưa tin về nhiều mối quan hệ tài chính và nhân sự giữa Huawei và Skycom, bao gồm cả việc bà Mạnh từng là thành viên hội đồng quản trị Skycom từ tháng 2/2008 đến tháng 4/2009. Các báo cáo này đã khiến HSBC đặt câu hỏi về bà Mạnh.

Hoa Kỳ đã đưa Huawei vào danh sách đen thương mại vào năm 2019, đặt Huawei vào tình thế khó khăn. Trong nửa đầu năm 2021, Huawei bị sụt giảm doanh thu lớn nhất trong lịch sử, sau khi những hạn chế về nguồn cung tại Hoa Kỳ khiến hãng phải bán phần lớn mảng kinh doanh điện thoại di động của mình. Danh sách trích dẫn các vụ án hình sự chống lại bà Mạnh Vãn Châu và Huawei, bị cáo buộc điều hành các doanh nghiệp tội phạm, đánh cắp bí mật thương mại và lừa đảo các tổ chức tài chính.

Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Raimondo hôm 23/9 cho biết, ông sẽ có thêm hành động chống lại Huawei nếu cần thiết. Washington tin rằng mối quan hệ thân thiết của Huawei với Chính phủ và quân đội Trung Quốc là một mối đe dọa an ninh quốc gia.

Mộc Lan (t/h)

Xem thêm: