Bắc Hàn lấy tiền từ đâu để phát triển chương trình hạt nhân, tên lửa?

Bắc Hàn thực sự là một đất nước bí ẩn: một quốc gia nghèo nàn, với điều kiện sống của ‘Thế giới thứ Ba’, nhưng duy trì quân đội 1 triệu người với tham vọng hạt nhân to lớn. Vài ngày trước, Bình Nhưỡng tổ chức một đại lễ diễu binh hùng vĩ, nhắc nhở thế giới rằng đất nước này dù đang bị bao vây cấm vận, nhưng lúc nào cũng sẵn sàng nổ súng.

Đất nước Bắc Triều Tiên dường như tách biệt hoàn toàn với phần còn lại của thế giới, quốc gia này vẫn đang duy trì một dòng thu nhập từ một nơi nào đó để phát triển số lượng lớn tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Vậy nguồn tiền đó đến từ đâu? Nó đến từ vô số nơi.

Ông Bruce Klingner, một chuyên viên cao cấp của Quỹ Di sản (Heritage Foundation), cho biết rằng dòng tiền của Bắc Triều Tiên rất đa dạng: “Bắc Triều Tiên thu được lợi nhuận ở cả nền kinh tế công khai và bí mật”.

Ông  Klingner nói: “Nền kinh tế công khai của Bắc Hàn chủ yếu là bán các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Khía cạnh kinh tế bí mật khó ước tính doanh thu hơn, đến từ bán vũ khí; làm giả các tờ tiền 100 USD…; sản xuất và buôn lậu ma túy, thuốc lá và dược phẩm, bao gồm cả Viagra; lừa đảo bảo hiểm, rửa tiền và tội phạm mạng”.

Theo ông Klingner, danh sách nguồn thu của các hoạt động đáng ngờ này mở rộng  tới cả “ăn bớt tiền lương của công nhân Bắc Triều Tiên ở nước ngoài gửi về” và tiền của các nhà ngoại giao Bắc Triều Tiên “tham gia vào việc buôn bán trái phép động vật hoang dã, sừng tê giác và ngà voi”.

Nói đến vấn đề tài chính của Bắc Hàn, chắc chắn không thể không đề cập tới Trung Quốc – đồng minh và đối tác kinh tế quan trọng nhất của Bình Nhưỡng.

Ông Nicholas Eberstadt, Học giả Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ và chuyên gia về Bắc Triều Tiên giải thích rằng: “Nếu không có Trung Quốc, Bắc Triều Tiên sẽ rơi vào trạng thái sụp đổ”.

“Trung Quốc là nước có vai trò rất lớn trong các hoạt động xuất nhập khẩu của Bắc Hàn. Các hoạt động chính của Bình Nhưỡng có bao gồm phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt vì Bắc Kinh ủng hộ điều đó”. Ông Eberstadt nói thêm.

Theo số liệu từ Cơ quan Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Hàn Quốc, thương mại hai chiều Trung Quốc – Bắc Triều Tiên tăng đều trong những năm gần đây: trong năm 2014, thương mại giữa hai nước đã đạt 6,86 tỷ USD, tăng từ con số chỉ khoảng 500 triệu USD trong năm 2000.

Bất chấp căng thẳng leo thang ở Bình Nhưỡng gần đây, hôm thứ Năm (13/4), Trung Quốc cho biết thương mại với Bắc Hàn vẫn tiếp tục mở rộng. Theo đó, cho thấy thương mại của Trung Quốc với Bắc Triều Tiên đã tăng 37,4% trong quý I năm nay so với cùng kỳ 2016. Xuất khẩu của Trung Quốc tăng 54,5%, và nhập khẩu tăng 18,4%. (số liệu do Tổng cục Hải quan công bố tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh).

Trung Quốc mua quặng sắt, kẽm và các khoáng chất khác từ Bắc Triều Tiên, cũng như số lượng ngày càng tăng của hải sản và hàng may mặc sản xuất tại các nhà máy dệt may được trang bị tốt của Bắc Hàn. Trung Quốc thông báo rằng nhập khẩu sắt từ Bắc Triều Tiên đã tăng 270% trong tháng 1 và tháng 2 so với cùng kỳ năm 2016.

Bắc Triều Tiên cũng chiếm gần một nửa viện trợ ra quốc tế của Trung Quốc. Năm 2010, trong số 64 triệu USD ngũ cốc nhập khẩu của nước láng giềng, Trung Quốc chiếm tới 94%.

Để thuận tiện cho hoạt động trao đổi hàng hóa, Trung Quốc còn xây một cây cầu bắc qua sông Yalu (tỉnh Đan Đông) trị giá 250 triệu USD để nối với một khu kinh tế đặc biệt ở Bắc Triều Tiên. Sự gần gũi về địa lý đã biến Đan Đông thành trung tâm thương mại lớn nhất giữa hai nước. Khi Triều Tiên chịu cấm vận về ngân hàng và thiếu ngoại tệ, họ đã gửi rất nhiều xe tải qua đây, mang theo khoáng sản để đổi lấy hàng hóa của Trung Quốc.

Cùng với các hoạt động bất hợp pháp như buôn bán tiền giả và ma túy như ông Klingner đề cập và các hoạt động giao thương với Trung Quốc kể trên, chuyên gia Eberstadt đề xuất thêm một nguồn thu khác cũng rất đáng chú ý của Bắc Hàn.

Ông nói: “Các nguồn thu nhập khác của Bắc Hàn mà chúng ta không thể nắm bắt là những nguồn tài chính từ hải ngoại của gia đình nhà Kim như ở Macau và nhiều nước khác”.

Nguồn tài chính đa dạng như vậy là thế mạnh để Bắc Hàn đầu tư vào phát triển quân sự, đặc biệt là hạt nhân và tên lửa đạn đạo để bảo vệ chế độ nhà Kim. Nhưng, đây cũng chính là gót Achile của Bình Nhưỡng mà Hoa Kỳ và các nước đồng minh có thể nhắm vào. Thực tế, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng đã nhiều lần công khai yêu cầu Trung Quốc dùng ảnh hưởng của mình để ép Bắc Hàn phải từ bỏ tham vọng hạt nhân.

Xuân Thành

Xem thêm: