Báo cáo Nhân quyền 2024: ĐCSTQ bị cáo buộc diệt chủng và vi phạm nghiêm trọng nhân quyền

Hôm thứ Ba (12/8), Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã công bố “Báo cáo Nhân quyền các nước năm 2024”, trong đó cho biết chính quyền Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong năm 2024 đã phạm tội ác diệt chủng và tội ác chống lại loài người đối với người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm dân tộc thiểu số khác chủ yếu theo đạo Hồi ở Tân Cương, đồng thời tồn tại tình trạng vi phạm nhân quyền nghiêm trọng, quy mô lớn trên toàn quốc.

Phần báo cáo về Trung Quốc nêu chi tiết các vụ bắt giữ tùy tiện quy mô lớn, tra tấn có hệ thống, cưỡng bức mất tích, đàn áp xuyên quốc gia, hạn chế toàn diện quyền tự do ngôn luận, tôn giáo và lập hội.

Báo cáo cũng chỉ ra việc chính quyền áp dụng các biện pháp kiểm soát dân số cưỡng bức, bao gồm ép phá thai và triệt sản đối với dân tộc thiểu số, cùng với việc sử dụng rộng rãi lao động cưỡng bức.

Tân Cương: Diệt chủng và giam giữ hàng loạt

Báo cáo nhắc lại rằng từ năm 2017, chính quyền ĐCSTQ đã giam giữ hơn 1 triệu người Duy Ngô Nhĩ, người Kazakhstan và các nhóm Hồi giáo khác trong các trại “tái giáo dục” và nhà tù phi pháp.

Nhiều người trong số họ bị tra tấn, nhồi nhét chính trị và xóa bỏ văn hóa. Từ khi chính sách kiểm soát dân số được siết chặt năm 2018, tỷ lệ sinh ở Tân Cương đã giảm mạnh.

Chính quyền ĐCSTQ sử dụng định nghĩa “chủ nghĩa cực đoan” mơ hồ để hình sự hóa các biểu hiện tôn giáo và văn hóa, cấm dùng một số tên Hồi giáo, hạn chế trang phục tôn giáo, triển khai các chương trình “thăm hỏi tại nhà” và giám sát cư trú.

Làn sóng di cư của người Hán tới vùng dân tộc thiểu số tiếp tục tăng, kèm theo việc triển khai dày đặc lực lượng an ninh và hệ thống giám sát sinh trắc học tiên tiến.

Đàn áp tiếng nói bất đồng và tự do báo chí

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết ĐCSTQ hạn chế nghiêm trọng tự do báo chí và internet, nhiều nhà báo, luật sư, blogger bị bắt vì phát ngôn bị coi là nhạy cảm chính trị.

Cựu biên tập viên phụ san của Quang Minh Nhật Báo – Đổng Uất Ngọc – bị kết án 7 năm tù với tội “gián điệp”; nhà báo công dân Trương Triển vẫn bị giam vì đưa tin về dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19) ở Vũ Hán.

Phóng viên nước ngoài khi tác nghiệp tại Tân Cương thường bị quấy rối, giám sát và cản trở. Nhà báo trong nước chịu sự chỉ đạo của Ban Tuyên truyền Trung ương ĐCSTQ, cấm đưa tin về nhiều chủ đề nhạy cảm, từ dịch bệnh COVID-19 đến tham nhũng.

Tra tấn, giam giữ tùy tiện và cưỡng bức mất tích

Báo cáo ghi nhận tình trạng tra tấn phổ biến trong các vụ án chính trị và tôn giáo, bao gồm đánh đập, sốc điện và tước đoạt giấc ngủ. Các trường hợp được nêu gồm: Abidin Ayup, giáo sĩ Hồi giáo người Duy Ngô Nhĩ, 96 tuổi, chết trong tù; và nhà báo kỳ cựu Trần Mẫn Lê (Minnie Chan) của Nam Hoa Tảo Báo mất tích từ tháng 10/2023.

Các hình thức như “giám sát cư trú tại địa điểm chỉ định” (RSDL) và “giữ người” cho phép giam giữ bí mật dài ngày. Các nhà hoạt động nhân quyền, luật sư và lãnh đạo tôn giáo thường bị giam giữ lâu mà không bị truy tố chính thức.

Đàn áp xuyên quốc gia và khủng bố ở hải ngoại

Báo cáo cho biết chính phủ ĐCSTQ triển khai chiến dịch đàn áp xuyên quốc gia toàn diện và tinh vi nhất thế giới, nhắm vào người bất đồng chính kiến, dân tộc thiểu số và du học sinh ở nước ngoài; giám sát, quấy rối, đe dọa gia đình họ; ép dẫn độ họ thông qua các chiến dịch “Săn Cáo” và “Thiên Võng”.

Báo cáo đặc biệt đề cập rằng trong chuyến thăm Mỹ của ông Tập Cận Bình năm 2023, những người biểu tình thân Bắc Kinh ở hải ngoại đã tấn công và đe dọa các nhà hoạt động nhân quyền; đồng thời xảy ra các vụ tấn công mạng nhằm vào tổ chức người Duy Ngô Nhĩ, người Tây Tạng và Đài Loan ở nước ngoài.

Đàn áp quyền lao động và thiếu cơ chế truy cứu trách nhiệm

Luật Trung Quốc cấm công đoàn độc lập, buộc mọi lao động phải gia nhập Tổng Công hội Toàn quốc Trung Quốc. Bất kỳ cuộc đình công hay hoạt động đòi quyền lợi nào ngoài kênh chính thức đều bị cảnh sát trấn áp và truy tố hình sự.

Báo cáo dẫn số liệu từ các tổ chức phi chính phủ cho thấy lao động cưỡng bức ở Tân Cương vẫn phổ biến, chương trình “chuyển dịch lao động” vượt chỉ tiêu quốc gia từ năm 2023, tiếp tục duy trì trong năm 2024 và ít nhất đến năm 2025.

Bộ Ngoại giao Mỹ kết luận Bắc Kinh không có biện pháp đáng tin cậy để điều tra hay trừng phạt quan chức vi phạm nhân quyền; tình trạng miễn tội trong hệ thống an ninh vẫn rất nghiêm trọng.

Theo Weiquanwang (Duy Quyền Võng) – website chuyên tổng hợp các báo cáo về đàn áp từ các nhà hoạt động và tín đồ tôn giáo tại Trung Quốc, ông Triệu Cát Nguyên, một cư dân ở thành phố Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh đã qua đời tại Nhà tù thành phố Cẩm Châu vào ngày 4/7/2025 khi đang thụ án 7 năm rưỡi vì đức tin vào Pháp Luân Công.

Ông Triệu không phải là người tập Pháp Luân Công đầu tiên chết trong Nhà tù thành phố Cẩm Châu. Theo Minghui.org, người tập Pháp Luân Công là Trương Lập Điền, Thôi Chí Lâm và Tân Mẫn Đạc từng bị tra tấn đến chết tại đây, trong khi hàng chục người khác – bao gồm Điền Bảo Xương, Mã Vạn Lâm và Phan Ngọc Phong – bị thương tật hoặc tàn phế.

Một số tù nhân khác như Doãn Quốc Chí, Lý Tiệp Xuân và Trương Côn Sơn đã tử vong sau khi được chuyển đi trong tình trạng nguy kịch.

Pháp Luân Công, còn được gọi là “Pháp Luân Đại Pháp”, là một môn tu luyện Phật gia Thượng thừa, tu luyện tâm tính dựa trên nguyên lý “Chân, Thiện, Nhẫn”, với 5 bài công pháp có tác dụng đáng kinh ngạc trong việc chữa bệnh và rèn luyện sức khỏe.

Môn này đã được truyền ra ở Trung Quốc vào năm 1992 và được người dân đón nhận rộng rãi. Theo thống kê nội bộ của Bộ Công an ĐCSTQ, trước năm 1999, số lượng học viên Pháp Luân Công đã lên tới 70 triệu – 100 triệu người.

Tháng 7/1999, Giang Trạch Dân, cựu Tổng Bí thư ĐCSTQ, đã ra lệnh đàn áp đẫm máu Pháp Luân Công với quy mô chưa từng có, được Công an, Viện kiểm sát và các Sở Tư pháp phối hợp triển khai, và đã vượt xa phạm vi pháp luật.

Vô số học viên Pháp Luân Công đã bị bỏ tù, tra tấn đến mức tàn phế hoặc tử vong, và thậm chí họ còn bị mổ sống cướp nội tạng. Đến nay, Pháp Luân Công đã có mặt tại hơn 100 quốc gia và giành được hơn 3.000 giải thưởng quốc tế.