Báo Ukraine: Tịch thu tài sản hàng loạt phần tài sản không giải trình được

Bạn có nhà hay xe, hoặc một khoản tiền trong két sắt, nhưng bằng vào thu nhập công khai của bạn thì đủ để giải trình cho tài sản đó? Pravda Ukraine báo cáo hôm 18/8, nếu phần không giải trình được vượt 1 triệu UAH (tiền Ukraine, tương đương 645 triệu VND) thế thì phần chênh lệch đó sẽ có thể bị tịch thu! Một chiến dịch đang được triển khai, và người Ukraine buộc phải kê khai tài sản thông qua ứng dụng công nghệ thông tin. Có 52 trường hợp đã được đệ trình lên cơ quan chức năng để xem xét tịch thu.

Cơ sở luật pháp

Theo Pravda Ukraine, tờ báo theo tương đối sát với chính sách của Kiev, thì cái gọi là cơ sở luật pháp của hoạt động chiến dịch hiện nay là một điều khoản luật dân sự có từ năm 2019. Tuy điều luật này có từ năm 2019, nhưng vụ tịch thu tài sản lần đầu tiên theo điều luật đó là vào năm 2021.

Trong báo cáo của tờ báo, hiện nay có 52 trường hợp có thể bị tịch thu tài sản trong đợt này.

Theo cái gọi là cơ sở luật pháp của Ukraine mà tờ báo miêu tả, thì phần tài sản chênh lệch sẽ bị tịch thu nếu công tố viên chứng minh được trước tòa rằng giá trị chênh lệch so với khả năng thu nhập hợp pháp của quan chức là vượt 1 triệu UAV (cỡ 645 triệu VND), và chứng minh được tài sản đó có liên hệ với quan chức.

Tờ báo bình luận rằng cơ chế luật dân sự sẽ giúp hoạt động tịch thu tài sản được triển khai thuận tiện hơn vì chỉ cần kê biên đầy đủ chứng minh là được, nếu so với triển khai hoạt động này trên nền tảng luật hình sự thường đòi hỏi điều tra phức tạp và mất thời gian hơn.

Các trường hợp minh họa

Đầu tiên tờ báo kể về trường hợp tham chiếu của năm 2021. Đó là Ilya Kyva, người đã tìm cách hợp pháp hóa khoản tham nhũng của mình bằng cách cho thuê một bất động sản mà ông ta không sở hữu, nhưng bị lật tẩy, và phần bị tịch thu đã đem lại 1,24 triệu UAH (800 triệu VND) cho công quỹ nhà nước.

Sau đó tờ báo dẫn ra 9 trường hợp hiện nay đang nằm trong tầm ngắm.

Andriy Chapchay cùng vợ Yulia. Cơ quan chức năng đã theo dõi và phát hiện cặp đôi này sở hữu 7,7 triệu UAH (gần 5 tỷ VND) tài sản —1 nhà vườn, 2 căn hộ, và 1 chỗ đậu xe— trong khi đó, khoản thu nhập chính thức của họ trong quãng thời gian khi làm trong Cảnh sát Quốc gia thì chỉ có 600 nghìn UAH (387 triệu VND). Tờ báo cho hay các công tố viên đã tiến hành xác minh và đệ trình lên tòa.

Mykhailo Volynets, nghị sỹ quốc hội thuộc đảng Tổ quốc (phe Batkivshchyna của bà Yulia Tymoshenko) với tài sản 7,5 triệu UAH (4,8 tỷ VND).

Tờ báo liệt kê chi tiết tổng cộng 9 trường hợp như vậy làm minh họa, không tính vụ 2021 được lấy ra để làm tiền đề tham chiếu. Trong 9 trường hợp đó có thể thấy thẩm phán, cảnh sát, thuế quan, v.v. với các loại tài sản như nhà đất hay căn hộ và xe sang.

Ảnh hưởng ở xã hội

Lối tịch thu tài sản kiểu này có từ thời cộng sản, theo Pravda Ukraine chỉ ra. Nó có từ thời Liên Xô, và Trung ương ĐCS Ukraine bấy giờ đã triển khai lối tịch thu tài sản theo cơ chế luật dân sự như thế này rồi: Tiền hoặc tài sản mà các quan chức nhận bất hợp pháp là phải bị tịch thu. Nếu bạn đã nhận được thu nhập mà bạn không thể chứng minh, hoặc mua một ngôi nhà hoặc một chiếc xe hơi không rõ nguồn gốc, thì sớm muộn gì bạn cũng sẽ phải nói lời tạm biệt với những tài sản này. Và sẽ không thể cứu chúng bằng cách chuyển chúng cho người thân, tài xế hoặc người yêu.

Tờ báo cũng cho biết cách tịch thu tài sản kiểu này từng gặp phải phản đối từ các đại biểu nhân dân. Trong đó có lập luận năm 2020 rằng việc tịch thu tài sản dân sự theo cách đó là vi hiến.

Tuy nhiên, theo tờ báo đưa tin, do chiến tranh —lại do chiến tranh!— mà 90% nhân dân Ukraine trong một cuộc khảo sát tin rằng các công chức phải công khai tất tài sản mà có được trong thời chiến. Căn cứ vào điều này, chính phủ hiện đang có nỗ lực khôi phục lại cơ chế kê khai điện tử bắt buộc.