Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Bessent công du Ukraine, không đạt được thỏa thuận về đất hiếm

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent đã gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại thủ đô Kiev vào tuần trước để thảo luận về việc cấp cho Washington quyền tiếp cận khoáng sản đất hiếm để đổi lấy hỗ trợ an ninh. Tuy nhiên, cuộc đàm phán đã chưa đi đến được kết quả cuối cùng. 

Ông Bessent được cử đến Kiev vào ngày 12 tháng 2 và đã gặp trực tiếp ông Zelensky để thảo luận về vấn đề nêu trên. Ông Bessent là thành viên đầu tiên trong nội các của chính quyền Trump thứ hai đến thăm Ukraine.

Thỏa thuận mà ông Bessent chuẩn bị hoàn tất sẽ cung cấp cho Hoa Kỳ quyền tiếp cận đặc quyền đối với các nguồn tài nguyên thiên nhiên nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine, mà Tổng thống Trump đã mô tả là sự đền bù cần thiết cho nhiều năm hỗ trợ của Hoa Kỳ cho Kiev trong cuộc chiến tranh với Nga. Ông coi việc từ chối ký vào thoả thuận đó là vi phạm lòng tin, tuyên bố hôm thứ Tư (19/2) rằng người Ukraine “đã phá vỡ thỏa thuận đó”.

Ban đầu ông Zelensky đề xuất một thỏa thuận khoáng sản với Hoa Kỳ là phần trong ‘kế hoạch chiến thắng’ của ông trình lên Tổng thống đương thời là ông Joe Biden và ông Trump trước cuộc bầu cử tháng Mười Một. Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham được cho là đã khuyến khích Kiev đưa đề xuất này vào để phù hợp với chương trình nghị sự ‘Nước Mỹ trên hết’ của Tổng thống Trump.

Ông Zelensky đã tuyên bố rằng ông từ chối ký vào văn bản do ông Bessent đưa ra vì nó thiếu sự đảm bảo an ninh cho Ukraine và sẽ là sự phản bội lợi ích của quốc gia. Vào thứ Năm (20/2), Reuters đưa tin rằng Kiev sẵn sàng ký một phiên bản thay thế có vẻ ít “tham lam” hơn.

Phát biểu với giới truyền thông hôm thứ Tư (19/2) trên Không Lực Một, Tổng thống Trump bày tỏ ý định khôi phục thỏa thuận. Các nguồn tin ẩn danh được Reuters trích dẫn cho rằng Washington đang cân nhắc một hiệp ước “hợp lý hóa” có thể được nhất trí nhanh chóng, với các chi tiết cụ thể hơn được đàm phán sau. Các nguồn tin cho biết ông Trump muốn công khai thỏa thuận đó với công chúng Mỹ trước khi phê duyệt thêm viện trợ quân sự cho Kiev. 

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng cáo buộc chính quyền Ukraine đối xử “thô lỗ” với Bộ trưởng Bessent khi ông này đến Kiev. Ông Trump nói rằng nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky đã chọn ngủ thay vì gặp quan chức cấp cao của Hoa Kỳ và hoàn tất thỏa thuận khoáng sản.

“Ông Zelensky đang ngủ và không thể gặp ông ấy“, Tổng thống Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực Một hôm thứ Tư (19/2). Bộ trưởng “đã đi tàu nhiều giờ, đó là một chuyến đi nguy hiểm”, tổng thống Hoa Kỳ nói thêm, cho rằng chuyến công du này vô ích vì người Ukraine “nói với ông ấy ‘không'” thỏa thuận gì cả.

Trong một diễn biến liên quan, đặc phái viên Nga-Ukraine của ông Trump, Trung tướng về hưu Keith Kellogg đã gặp trực tiếp ông Zelensky vào thứ Năm (20/2). 

Ông Zelensky đã đăng một tuyên bố trên ứng dụng nhắn tin Telegram sau khi rời khỏi cuộc họp với đặc phái viên Keith Kellogg, cho biết cuộc thảo luận “chi tiết” bao gồm các cuộc trao đổi về tình hình hiện tại của cuộc chiến tranh kéo dài gần ba năm với Nga và kế hoạch trao trả tù binh chiến tranh.

“Chúng ta có thể và phải làm cho hòa bình trở nên đáng tin cậy và lâu dài, để Nga không bao giờ có thể quay lại chiến tranh nữa”, nhà lãnh đạo Ukraine cho biết.

“Chúng tôi đã đưa ra cách nhanh nhất và mang tính xây dựng nhất để đạt được kết quả. Đội ngũ của chúng tôi sẵn sàng làm việc 24/7”, ông Zelensky nhấn mạnh. 

Hân Nhi (T/h)