Burkina Faso: Quân đội bắt giữ tổng thống, đình chỉ hiến pháp và cấm biên

Quân đội Burkina Faso hôm thứ Hai (24/1, giờ địa phương) tuyên bố họ đã truất phế Tổng thống Roch Kabore, đình chỉ hiến pháp, giải tán chính phủ, quốc hội và đóng cửa biên giới.

Quân đội Burkina Faso đưa ra tuyên bố nên trên trên kênh truyền hình nhà nước RTB vào thứ Hai (24/1).

Theo Reuters, tuyên bố của quân đội do Trung tá Paul-Henri Sandaogo Damiba ký và một sĩ quan khác đọc trên truyền hình nhà nước RTB. Thông báo cũng cho biết hành động vừa qua của quân đội không xảy ra bạo lực và những người bị bắt đang được giam giữ tại địa điểm an toàn.

Tuyên bố của quân đội được đưa ra nhân danh tổ chức Phong trào Yêu nước vì An ninh và Phục hồi (MPSR).

“MPSR, bao gồm tất cả các đơn vị quân đội, hôm nay đã quyết định chấm dứt chức vụ của Tổng thống Kabore”, Reuters dẫn tuyên bố của quân đội Burkina Faso.

AFP cũng đưa tin Tổng thống Kabore đã bị quân đội bắt giữ vào tối Chủ Nhật (23/1, giờ địa phương), nhưng không rõ bị giam giữ ở đâu.

Theo hãng RT (Nga), tối 23/1 tại thủ đô Ouagadougou, Burkina Faso xuất hiện nhiều tiếng súng dữ dội. Chính phủ Burkina Faso bác bỏ xảy ra đảo chính và ông Kabore bị bắt. Một bản tin trên RTB vào 23/1 mô tả tiếng súng tại Ouagadougou là “những hành động bất mãn của binh lính” đã được cô lập và khẳng định rằng “lãnh đạo quân đội đang làm việc để khôi phục trật tự tại các doanh trại”.

Theo AP, một số binh lính của quân đội Burkina Faso nói với hãng tin này rằng họ đã lên kế hoạch binh biến từ tháng 8/2021 và họ tức giận vì Tổng thống Kabore không giữ được cam kết bổ sung thêm nhân lực và các nguồn lực khác để chiến đấu với các phần tử khủng bố. Khi đấu súng xảy ra tại thủ đô Ouagadougou, thường dân được cho là đã biểu tình bày tỏ đoàn kết với binh lính.

Trong tuyên bố phát đi vào thứ Hai (24/1), đảng Phong trào Nhân dân vì Tiến bộ của Tổng thống Kabore đã tuyên bố rằng tổng thống đương nhiệm vẫn sống sót sau “một nỗ lực ám sát hụt” trong một cuộc đảo chính và nhà riêng của ông đã bị lục soát. Đảng chính trị này không cung cấp thêm thông tin và cũng không nói rõ hiện ông Kabore đang ở đâu.

Ông Kabore cầm quyền tại Burkina Faso từ năm 2015 sau khi thắng cử để thay thế tổng thống Blaise Compaore đã bị lật đổ. Ông Compaore tại nhiệm từ năm 1987.

Tháng 11/2020, ông Kabore tái đắc cử nhiệm kỳ hai nhưng ngày càng chịu áp lực trong việc giải quyết bạo lực khủng bố vốn đã nhấm chìm Burkina Faso và cả một vùng Sahel rộng lớn từ năm 2016. Các nhóm bạo loạn hầu hết do nhóm phiến quân Boko Haram và các chi nhánh địa phương của Al-Qaeda lãnh đạo.

Burkina Faso là một trong những quốc gia nghèo nhất tại Tây Phi. Đất nước có trữ lượng vàng lớn này đã nhiều lần trải qua các cuộc đảo chính từ khi giành được độc lập năm 1960. Trước đó, Burkina Faso là thuộc địa của Pháp.

Tại châu Phi, trong 18 tháng qua, các cuộc nổi dậy chớp nhoáng của quân đội cũng đã lật đổ các chính phủ dân sự ở Mali và Guinea. Quân đội năm ngoái cũng đã tiếm quyền tại Chad sau khi Tổng thống Idriss Deby bị thiệt mạng trong một trận đánh với phiến quân ở miền Bắc.

Theo Reuters, sau tuyên bố của quân đội Burkina Faso, Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 24/1 đã phát đi tuyên bố cho biết Washington đã biết tin Tổng thống Kabore bị quân đội bắt giam. Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi quân đội Burkina Faso phải thả tự do cho ông Kabore và cho biết còn “quá sớm” để gọi diễn tiến tại Burkina Faso là một cuộc đảo chính.

Một phát ngôn viên của Liên Hiệp Quốc nói rằng Tổng thư ký Antonio Guterres “mạnh mẽ lên án mọi nỗ lực của quân đội nhằm tiếm quyền của chính phủ” tại Burkina Faso và cũng kêu gọi các vị lãnh đạo cuộc đảo chính hãy hạ vũ khí.

Như Ngọc (T/h)

Xem thêm: