Ca sĩ Nhật bị TQ đột ngột hủy show vẫn biểu diễn trên sân khấu không khán giả

Tối ngày 29/11 tại Trung tâm Thể thao Phương Đông Thượng Hải, nơi lẽ ra phải rực rỡ ánh đèn và vang vọng tiếng hát, giờ đây chỉ còn lại một bóng hình cô độc. Nữ hoàng J-pop Nhật Bản Ayumi Hamasaki, trong trang phục biểu diễn lộng lẫy, đã hoàn thành một buổi biểu diễn trước khán đài hoàn toàn trống rỗng — một ‘màn trình diễn cô đơn nhất’.

Đó không phải buổi tổng duyệt, mà là lời gửi gắm đầy tình cảm đến 14.000 người hâm mộ không thể vào xem. Ngay sát giờ diễn, buổi hòa nhạc được mong đợi bấy lâu đột ngột bị hủy vì “yếu tố bất khả kháng”, nhưng Ayumi Hamasaki đã chọn cách đặc biệt này để đặt dấu chấm cuối cho một lễ hội văn hóa bị chính trị cuốn phăng.

Khoảnh khắc “hát cho khán đài trống” này đã trở thành hình ảnh mang tính biểu tượng cho sự lao dốc của giao lưu văn hóa Trung – Nhật trong năm 2025. Khi căng thẳng ngoại giao leo thang, lệnh hạn chế hoạt động văn hóa Nhật Bản tại Trung Quốc đạt mức chưa từng có, thậm chí còn nghiêm khắc hơn cả “lệnh hạn chế Hàn Quốc” năm 2017.

Nỗi bất lực của nữ hoàng J-pop: Từ chuẩn bị chu đáo đến hủy diễn đột ngột

Chuyến đi Thượng Hải lần này của Ayumi Hamasaki mang theo kỳ vọng cực lớn. Cô đã đến sớm vài ngày, toàn bộ sân khấu, âm thanh, ánh sáng đều được dựng xong. Ngày 27/11, cô còn đăng Weibo thể hiện sự tinh tế và quan tâm đến địa phương: để tưởng niệm các nạn nhân vụ cháy ở Hồng Kông, cô đề nghị người hâm mộ không mặc đồ đỏ và quyết định loại bỏ hiệu ứng lửa trên sân khấu.

Nhưng sự thiện chí thận trọng ấy cuối cùng vẫn không thể chống lại ‘làn gió lạnh chính trị’. Chiều 28/11, ban tổ chức Keleco Culture bất ngờ thông báo buổi hòa nhạc bị hủy do “yếu tố bất khả kháng”.

Ngay sau đó, Ayumi Hamasaki chia sẻ trên Instagram, thuật lại sự bàng hoàng của ekip: đội ngũ cốt lõi của cô chỉ nhận được thông báo hủy vào buổi sáng cùng ngày. Đối mặt biến cố đột ngột, cô giữ thái độ “không bình luận về những việc mình không rõ”, nhưng thể hiện sự áy náy sâu sắc — nỗ lực của hơn 200 nhân viên từ Nhật Bản và Trung Quốc tan thành mây khói, và cô mất cơ hội trực tiếp xin lỗi người hâm mộ từ khắp nơi trên thế giới đổ về.

Điều khiến công chúng xúc động nhất lại là việc xảy ra ngay sau đó: dù buổi diễn bị hủy, Ayumi Hamasaki vẫn mặc nguyên trang phục sân khấu, bước lên sân khấu đã dựng sẵn và một mình hoàn thành toàn bộ buổi diễn. Những đoạn video lan truyền cho thấy: khán đài vắng ngắt, bóng hình đơn độc, tiếng hát vẫn chuyên nghiệp và tràn đầy cảm xúc — tạo nên một cú sốc thị giác mạnh mẽ.

Theo nguồn tin, đoạn phim buổi diễn đặc biệt này sẽ được công bố cho người hâm mộ trong thời gian tới, như lời đáp lại những kỳ vọng mà họ dành cho cô.

Cơn giận trong dân chúng: Đạo đức kinh doanh ở đâu?

Việc hủy buổi hòa nhạc đột ngột đã gây ra tranh luận dữ dội trên mạng xã hội Trung Quốc. Trái ngược với thái độ cứng rắn của phía chính quyền, rất nhiều cư dân mạng công khai bày tỏ sự bất mãn trước cách xử lý ‘một phát ăn ngay’ này.

Trên Weibo, vô số người đặt câu hỏi: “Đạo đức kinh doanh ở đâu?”. Có người chỉ trích việc hủy bỏ sát giờ diễn là hành vi làm tổn hại nghiêm trọng đến quyền lợi người tiêu dùng. Cũng có người chua chát nói rằng các buổi biểu diễn của nghệ sĩ Nhật ở Thượng Hải hiện đã bị “zero hóa động thái” — cách nói gợi nhớ đến chính sách kiểm soát nghiêm ngặt thời dịch.

Những bình luận như “Chúng tôi chỉ muốn nghe một buổi hòa nhạc, tại sao phải trả giá vì chính trị?” nhận được hàng loạt lượt thích và chia sẻ. Nhiều fan đăng ảnh vé máy bay và phòng khách sạn không thể hoàn/đổi, bày tỏ sự tức giận vì thiệt hại kinh tế mà chẳng ai chịu trách nhiệm. Một số người còn chỉ ra rằng cách làm này không chỉ gây thiệt hại cho nghệ sĩ Nhật Bản mà còn xâm hại trực tiếp quyền lợi của chính người tiêu dùng Trung Quốc.

Lệnh cấm toàn diện: từ One Piece bị cắt điện đến “Bánh mì siêu nhân” bị cấm

Trường hợp của Ayumi Hamasaki không phải là cá biệt. Cùng ngày 28/11, một trải nghiệm còn khó xử hơn xảy đến với một nghệ sĩ Nhật khác — Otsuki Maki, người hát chủ đề cho One Piece. Khi cô đang biểu diễn tại sự kiện “Lễ hội Bandai Namco”, âm thanh và ánh sáng bất ngờ bị cắt ngang cưỡng chế, và nhân viên bước thẳng lên sân khấu để mời cô rời đi.

Trên thực tế, kể từ cuối tháng 11, một loạt các hạn chế đối với các hoạt động văn hóa Nhật Bản đã được áp dụng trên khắp Trung Quốc đại lục. Các nghệ sĩ và hoạt động văn hóa Nhật Bản bị ảnh hưởng bao gồm:

Trong ngành công nghiệp âm nhạc:  buổi hòa nhạc giao hưởng kỷ niệm 30 năm của nhà soạn nhạc nổi tiếng Kaoru Wada cho vở “Inuyasha” (cả hai điểm dừng ở Bắc Kinh và Thượng Hải đều bị hủy), cũng như các chuyến lưu diễn tại Trung Quốc của ca sĩ kiêm nhạc sĩ natori, ban nhạc chillspot, ban nhạc visual kei SID và nhiều nghệ sĩ khác đều đã bị hủy.

Diễn viên và thần tượng:  Diễn viên Yuki Furukawa và Shio Takashi, nhạc sĩ Yoshio Suzuki, Ryota Igarashi, Mari Nakamoto và KOKIA, cùng các nhóm nhạc thần tượng JO1 và Momoiro Clover Z đều đã hủy bỏ hoạt động của mình.

Hoạt động anime và gia đình:  Ngay cả buổi gặp gỡ ‘Anpanman’ và vở nhạc kịch ‘Sailor Moon’ vốn rất được trẻ em yêu thích cũng không được bỏ qua.

Tất cả các thông báo hủy đều sử dụng cùng một lý do: ‘bất khả kháng’. Tuy nhiên, nếu không có thiên tai hoặc sự cố an toàn công cộng thì lời giải thích mơ hồ này rõ ràng là không thuyết phục.

Một sự phong tỏa văn hóa thậm chí còn nghiêm trọng hơn cả ‘lệnh cấm làn sóng Hàn Quốc’

Làn sóng hạn chế các hoạt động văn hóa Nhật Bản này gợi nhớ đến “lệnh cấm làn sóng Hàn Quốc” năm 2017. Khi đó, do Hàn Quốc triển khai hệ thống THAAD, Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt đối với ngành công nghiệp văn hóa của Hàn Quốc.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích ngành, quy mô và cường độ của “lệnh cấm Nhật Bản” hiện tại thậm chí còn vượt qua “lệnh cấm Hàn Quốc” từ nhiều năm trước.

Nhiều sự kiện đột ngột bị hủy chỉ một hoặc hai ngày trước khi diễn ra. Sân khấu của Ayumi Hamasaki đã được dựng xong, và Maki Otsuki thậm chí đã bắt đầu biểu diễn.

Từ các ca sĩ hàng đầu đến các ban nhạc mới nổi, từ các buổi hòa nhạc anime đến các buổi gặp gỡ trẻ em, hầu như mọi loại sự kiện văn hóa Nhật Bản đều bị ảnh hưởng.

Việc cắt điện đột ngột trong buổi hòa nhạc của Maki Otsuki cho thấy lập trường cứng rắn của ban quản lý.

Nguồn cơn của cơn bão: Từ lời lẽ “chặt đầu” đến sự lên án của quốc hội

‘Văn hóa đóng băng’ này bắt nguồn từ sự suy thoái nghiêm trọng trong quan hệ ngoại giao Trung-Nhật. Nguyên nhân của sự việc có thể bắt nguồn từ những phát biểu gay gắt của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi về vấn đề ‘Đài Loan gặp rắc rối’, tiếp theo là phản ứng dữ dội của Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại Osaka Tiết Kiếm trên nền tảng mạng xã hội X bằng những lời lẽ như “chặt cái đầu bẩn thỉu đó đi”, gây ra phản ứng dữ dội trong xã hội Nhật Bản.

Ngày 14/11, Hội đồng Thành phố Osaka nhất trí thông qua nghị quyết lên án Xue Jian và yêu cầu ông xin lỗi. Ngày 28 tháng 11—cùng ngày buổi biểu diễn của Ayumi Hamasaki và những người khác bị hủy—Hội đồng Tỉnh Osaka đã đẩy cuộc biểu tình lên đến đỉnh điểm, với việc ba đảng phái chính trị lớn cùng nhau đề xuất và nhất trí thông qua nghị quyết cáo buộc ông Tiết Kiếm “thiếu tư cách của một nhà ngoại giao nghiêm trọng”.

Thống đốc Osaka Hirofumi Yoshimura đã công khai tuyên bố rằng ông sẽ từ chối tham dự bất kỳ sự kiện nào do Xue Jian tổ chức trong tương lai, qua đó áp đặt lệnh “tẩy chay ngoại giao” đáng kể đối với Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Osaka.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh sau đó tuyên bố rằng sự xấu đi trong quan hệ Nhật Bản-Trung Quốc là do những phát biểu của Sanae Takaichi “ảnh hưởng đến bầu không khí trao đổi” và yêu cầu Nhật Bản “ngay lập tức sửa chữa những lời nói và hành động sai trái của mình”. Tuyên bố này được thế giới bên ngoài diễn giải là một sự xác nhận chính thức liên kết trực tiếp giao lưu văn hóa với hoạt động chính trị.

Lo lắng và hòa giải trong lĩnh vực kinh tế

Trước bối cảnh quan hệ song phương đang xấu đi, cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản bắt đầu cảm thấy lo lắng. Theo Kyodo News, Yoshinobu Tsutsui, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp Nhật Bản (Keidanren), đã gặp ông Ngô Giang Hạo, Đại sứ Trung Quốc tại Nhật Bản, tại Tokyo vào ngày 28/11 theo yêu cầu của ông Tsutsui.

Ông Tsutsui nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục trao đổi kinh tế và thương mại giữa hai nước và bày tỏ hy vọng chuyến thăm dự kiến ​​của phái đoàn kinh tế Nhật Bản tới Bắc Kinh vào tháng 1 sẽ diễn ra đúng như dự kiến. Điều này thể hiện nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản trong việc duy trì quan hệ kinh tế và thương mại với Trung Quốc, đồng thời ngăn chặn căng thẳng văn hóa lan sang lĩnh vực kinh tế.

Tương lai của giao lưu văn hóa sẽ ra sao?

Màn trình diễn solo của Ayumi Hamasaki trên sân khấu trống rỗng đã trở thành hình ảnh mang tính biểu tượng nhất của “Ngày thứ Sáu đen tối về văn hóa” này. Nó nhắc nhở chúng ta rằng khi cơn bão chính trị của ĐCSTQ ập đến, điều đầu tiên bị hy sinh thường là cây cầu giao lưu văn hóa kết nối trái tim mọi người.

Đối với hàng chục ngàn người hâm mộ cuồng nhiệt, sự “đóng băng văn hóa” đột ngột này đã phủ bóng đen lên trái tim họ. Họ bắt đầu lo lắng rằng mọi tấm vé và mọi kỳ vọng trong tương lai đều có thể dễ dàng bị từ chối do một sự kiện chính trị bất ngờ nào đó.

Khi âm nhạc bị nhấn chìm bởi tiếng ồn chính trị, và khi ánh đèn sân khấu bị dập tắt bởi sự u ám ngoại giao, chúng ta không chỉ mất đi một buổi biểu diễn mà còn mất đi mối liên hệ tình cảm quý giá giữa người dân hai nước dựa trên sự cộng hưởng văn hóa.