Chủ tịch Thượng viện Séc nhận được sự ủng hộ quốc tế khi thăm Đài Loan

Sau khi người đứng đầu Thượng viện Séc nói “Tôi là một người Đài Loan” trong bài phát biểu tại quốc hội Đài Loan hôm thứ Ba (1/9), lặp lại bài phát biểu thách thức chủ nghĩa cộng sản của cố Tổng thống Mỹ John F. Kennedy tại Tây Berlin vào năm 1963, Trung Quốc đã chỉ trích ông dữ dội vì đã vượt qua lằn ranh đỏ.

Vốn luôn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, Bắc Kinh đã đe dọa sẽ khiến Chủ tịch Thượng viện Séc Milos Vystrcil phải “trả giá đắt” cho chuyến viếng thăm đảo quốc này. Giống như hầu hết các quốc gia, Cộng hòa Séc không có mối quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan.

Trong bài phát biểu của mình, ông Vystrcil trực tiếp đề cập trực tiếp đến câu nói “Ich bin ein Berliner” (Tôi là một người Berlin) của cố Tổng thống Kennedy và nhấn mạnh đến quyền tự do dân chủ đạt được sau khi Cộng hòa Séc từ bỏ chế độ cộng sản vào cuối thời kỳ Chiến tranh Lạnh và Đài Loan thoát khỏi tình trạng thiết quân luật vào cuối thập niên 1980.

Ông Vystrcil nói: “Năm 1963, Tổng thống Mỹ J.F. Kenedy, trong bài phát biểu nổi tiếng của mình ‘Tôi là một người Berlin’, đã phản đối mạnh mẽ chủ nghĩa Cộng Sản cùng sự áp bức chính trị và ủng hộ người dân Tây Berlin. Ông nói ‘Tự do là bất khả xâm phạm, và khi con người bị bắt làm nô lệ, họ sẽ không có một chút tự do nào.”

“Xin hãy để cá nhân tôi bày tỏ sự ủng hộ đối với Đài Loan và giá trị tối thượng của sự tự do và kết thúc bài phát biểu hôm nay … bằng một tuyên bố khiêm tốn hơn nhưng không kém phần mạnh mẽ: ‘Tôi là một người Đài Loan’.” Ông Vystrcil kết thúc và mọi người đứng lên hoan hô nhiệt liệt. Ông nói câu cuối cùng bằng tiếng Hán phổ thông.

Ông Vystrcil cho biết chuyến viếng thăm Đài Loan nhấn mạnh chính sách đối ngoại “dựa trên giá trị” do cố Tổng thống Vaclav Havel đặt nền tảng. Ông Havel là một người chống cộng sản và là bạn thân của nhà lãnh đạo Tây Tạng lưu vong, Đức Đạt Lai Lạt Ma.

Phản ứng quốc tế

Phát biểu tại Berlin sau cuộc họp với Ngoại trưởng Đức Heiko Maas, nhà ngoại giao hàng đầu của chính phủ Trung Quốc – ông Vương Nghị đã phản đối kịch liệt ông Vystrcil.

Ông Vương nói: “Nếu ông ấy muốn viếng thăm Đài Loan để chứng tỏ đó là một quốc gia độc lập, liệu đây có phải là một sự sỉ nhục công khai, một sự thách thức công khai? Đó là lý do tại sao chúng tôi phải lên tiếng và chúng tôi đã nói với chủ tịch Thượng viện Séc rằng ‘Ông đã vượt qua lằn ranh đỏ’.”

Ngoại trưởng Đức Mass cho biết ông đã liên hệ với đồng nghiệp người Séc về chuyến đi của chủ tịch Thượng viện Séc.

“Người châu Âu hợp tác về chính sách đối ngoại và an ninh rất chặt chẽ với nhau và chúng tôi đối xử với các đối tác quốc tế một cách tôn trọng… Đe dọa không phải là một phần của điều đó,” ông Maas nói trong buổi họp báo ngắn tại Berlin hôm thứ Ba (1/9) sau buổi đàm phán với ông Vương.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Pháp trong một tuyên bố hôm 1/9 cũng cho biết: “Mối quan hệ giữa châu Âu và Trung Quốc phải dựa trên đối thoại, nguyên tắc có đi có lại và tôn trọng lẫn nhau, đây là những điều kiện tiên quyết thiết yếu để tăng cường quan hệ đối tác của chúng ta. Về mặt này, không thể chấp nhận được nếu có sự đe dọa nào đối với một quốc gia thành viên EU và chúng tôi bày tỏ sự đoàn kết với Cộng hòa Séc.”

Tổng thống Slovakia Zuzana Caputová cho biết trong một thông điệp trên Twitter rằng Slovakia “đứng về phía Cộng hòa Séc. Quan hệ EU – Trung Quốc dựa trên đối thoại và tôn trọng lẫn nhau. Việc đe dọa trực tiếp một quốc gia thành viên EU và người đại diện của họ là trái ngược với bản chất mối quan hệ đối tác của chúng ta và là điều không thể chấp nhận được.”

Chuyến viếng thăm Đài Loan của Séc  đã nhận được sự ủng hộ của 70 Nghị sĩ quốc hội trên thế giới, bao gồm Nghị sĩ của các Nghị viện EU, Hoa Kỳ, Đức, Pháp, Canada, Úc, Anh, Lithuania, Slovakia, và Estonia.

Các Nghị sĩ đã lên án áp lực của chính quyền Trung Quốc đối với ông Vystrcil nhằm cố gắng ngăn cản ông đến thăm Đài Loan.

Các Nghị sĩ cho biết trong một tuyên bố chung: “Cộng hòa Séc có quyền phát triển hợp tác kinh tế và văn hóa với Đài Loan và Chủ tịch Thượng viện Vystrcil, người đại diện cao thứ hai theo hiến pháp của Cộng hòa Séc không cần có sự chấp thuận của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa để đến thăm Đài Loan.”

Thượng Nghị sĩ Hoa Kỳ Marco Rubio (Đảng Cộng hòa, bang Florida), và hai Hạ Nghị sĩ Hoa Kỳ Mike Gallagher (Đảng Cộng hòa, bang Wisconsin) và Ted Yoho (Đảng Cộng hòa, bang Florida) cũng đã ký bản tuyên bố này.

> Chủ tịch Thượng viện Séc nói ‘Tôi là người Đài Loan’

Phản ứng của Séc

Mặc dù chính phủ Séc không ủng hộ chuyến đi của ông Vystrcil, nhưng họ đã rất tức giận trước việc lên án mạnh mẽ của Trung Quốc và đã triệu tập Đại sứ Trung Quốc lên phản đối. Đáp lại, Bắc Kinh cũng đã triệu tập Đại sứ Séc để trách cứ.

Đài phát thanh quốc tế Praha đưa tin Ngoại trưởng Séc Tomas Petříček đã nói với người đồng cấp Trung Quốc rằng Cộng hòa Séc là một quốc gia có chủ quyền.

Ông Petříček cho biết: “Chúng tôi mạnh mẽ bác bỏ những tuyên bố không thuộc về quan hệ giữa hai quốc gia có chủ quyền. Mặc dù tôi không ủng hộ chuyến thăm như vậy, nhưng tôi sẽ luôn bảo vệ chủ quyền của Cộng hòa Séc,” theo Đài phát thanh quốc tế Praha.

Phản ứng mạnh mẽ nhất từ phía Séc có lẽ đến từ ông Pavel Novotny, người đứng đầu quận Reporyje ở Praha. 

Ông Novotny đã viết một lá thư hôm 31/8 đáp trả lời đe dọa từ Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.

Cụ thể, ông Novotny yêu cầu một lời xin lỗi ngay lập tức về những lời đe dọa của ông Vương Nghị đối với lãnh đạo Thượng viện Séc.

“Hành vi của ông [Vương Nghị] về cơ bản đã vượt qua ranh giới của những gì có thể chấp nhận được về mặt ngoại giao. Ông dám đe dọa Chủ tịch Thượng viện với cụm từ “trả giá đắt” sao, lũ hề thô lỗ không có tư cách!” ông viết.

“Chúng tôi sẽ khiến ông phải trả giá đắt cho hành vi bắt nạt và ông chắc chắn sẽ không thích điều đó.

Đừng dạy dỗ chúng tôi bằng thứ bá quyền đó và tôi cảnh báo ông rằng chúng tôi sẽ đáp trả theo cách Trung Quốc ứng xử với chúng tôi. Chúng tôi sẽ đáp trả kể cả khi Trung Quốc đầu tư nhiều hơn 14 lần so với người bạn Đài Loan của chúng tôi. Tôi cũng lưu ý với ông rằng, trên thực tế, Đài Loan đang đầu tư vào Séc gấp 14 lần số tiền Trung Quốc đầu tư vào đất nước này.”

Cuối thư, ông Novotny kêu gọi ông Vương Nghị “hãy tỉnh lại” và cảnh cáo rằng ông Vương “không được phép nhục mạ” người Séc như vậy. 

Trong một diễn biến khác, chỉ vài ngày sau câu phát biểu nổi tiếng “Tôi là người Đài Loan” của ông Vystrcil, những chiếc áo phông với dòng chữ bằng tiếng Quan Thoại (Pingyin) và tiếng Séc đã xuất hiện trên một trang web của Séc. Những chiếc áo phông được mô tả là 100% cotton, có hai màu trắng và đen, và được bán với giá 220 koruna Séc (khoảng 9,89 đô la Mỹ).

Quan hệ Đài Loan – Séc

Ông Vystrcil đã đến Đài Loan vào ngày 30/8, dẫn đầu phái đoàn 89 người bao gồm lãnh đạo các doanh nghiệp, một số thượng nghị sĩ, các nhà khoa học, nhà báo và Thị trưởng Praha Zdeněk Hřib.

Trong chuyến thăm, ông Vystrcil đã có mặt để chứng kiến việc ký ba biên bản ghi nhớ, trong đó hai quốc gia sẽ hợp tác trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật, sản xuất thông minh và y khoa.

Chuyến thăm sẽ là sự tiếp nối ý chí của cựu Thượng nghị sĩ Séc, ông Jaroslav Kubera, người ủng hộ Đài Loan lâu năm và đã qua đời vì một cơn đau tim trong tháng 1. 

Sau khi ông chết, một lá thư của Đại sứ quán Trung Quốc tại Praha đã được phát hiện trong vali của ông. Bức thư cảnh cáo nếu ông Kubera thực hiện kế hoạch đến thăm hòn đảo tự trị Đài Loan, các công ty Séc hoạt động tại Trung Quốc sẽ phải “trả giá”.

Bức thư đe dọa rằng các công ty Séc hoạt động tại Trung Quốc Đại lục, chẳng hạn Skoda Auto, công ty con của Volkswagen, công ty cho vay Home Credit Group, cũng như các công ty khác, sẽ gánh chịu hậu quả nếu ông Kubera đến thăm Đài Loan.

Ông Vystrcil đã chỉ trích chính phủ Séc phụ thuộc quá mức vào ĐCSTQ và tin rằng Đài Loan tạo ra nhiều cơ hội đầu tư và việc làm hơn tại Cộng hòa Séc so với những gì ĐCSTQ cung cấp.

Cộng hòa Séc đứng thứ tư về các khoản đầu tư của Đài Loan ở châu Âu, theo dữ liệu do Bộ Kinh tế Đài Loan cung cấp và được CNA và Taiwan News đưa tin. Năm ngoái, Đài Loan đã xuất khẩu 454 triệu USD hàng hóa sang Séc và nhập khẩu 365 triệu USD sản phẩm của Séc, cũng theo nguồn tin trên.

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2013, Tổng thống Séc Milos Zeman muốn tìm kiếm mối quan hệ làm ăn và chính trị gần gũi hơn Trung Quốc, nhưng những nỗ lực của ông đã bị chỉ trích do các kế hoạch đầu tư thất bại.

Gia Huy (theo Epoch Times, Taiwan News)