Cựu phó tổng thống Kenya: Sáng kiến Vành đai và Con đường là một cuộc xâm lược kinh tế

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với The Epoch Times và Đài truyền hình Tân Đường Nhân (NTDTV), chính trị gia Kenya – cựu Phó Tổng thống Rigathi Gachagua đã thẳng thắn tuyên bố rằng sáng kiến “Vành đai và Con đường” của chính quyền Trung Quốc đang làm trầm trọng thêm tình trạng tham nhũng có hệ thống ở Kenya và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân quyền nghiêm trọng, bao gồm cả việc bắt cóc những người bất đồng chính kiến.

Cuộc phỏng vấn được thực hiện tại Bắc California vào ngày 9/8/2025. Ông Gachagua cho biết mối quan hệ Trung Quốc-Kenya đã chuyển từ hợp tác sang bóc lột.

Tham nhũng và xói mòn hiến pháp

Ông Gachagua nói: “Theo thời gian, mối quan hệ này đã trở nên tai tiếng. Hàng tỷ đô la vay từ Trung Quốc không được sử dụng vì lợi ích công cộng. Có rất nhiều sự thông đồng giữa các nhà thầu Trung Quốc và quan chức chính phủ Kenya. Hầu hết các dự án do các công ty Trung Quốc thực hiện đều đầy rẫy tham nhũng… Các nhà thầu Trung Quốc đã thông đồng với quan chức chính phủ để biển thủ phần lớn nguồn vốn. Và số tiền này cuối cùng sẽ được người dân Kenya hoàn trả”.

Ông công khai gọi Sáng kiến Vành đai và Con đường là “cuộc xâm lược kinh tế” của chính quyền Trung Quốc vào Kenya.

Ông nói: “Sáng kiến Vành đai và Con đường thực sự đã biến các thương gia nước ta (Kenya) thành những kẻ ăn xin… Các doanh nhân Trung Quốc thậm chí còn tiếp quản các doanh nghiệp nhỏ – cửa hàng phần cứng, doanh nghiệp xây dựng nhỏ, thậm chí cả những người bán hàng rong – và kết quả là người dân của chúng ta đã bị đẩy ra khỏi thị trường”.

Ông chỉ ra rằng những dự án cơ sở hạ tầng trọng điểm này mang lại lợi ích cho Trung Quốc nhưng lại tước đoạt quyền lợi của người lao động Kenya bản địa. “Những hợp đồng này vốn dĩ không minh bạch. Các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc được trao thầu, các quy định địa phương bị phớt lờ, và hàng tỷ đô la biến mất”.

Đàn áp sự bất đồng chính kiến và vi phạm nhân quyền

Trong hơn 2 năm qua, các phương tiện truyền thông quốc tế và các tổ chức nhân quyền đã liên tục đưa tin về các vụ mất tích của những người bất đồng chính kiến ở Kenya. Tổ chức Ân xá Quốc tế và Ủy ban Nhân quyền Quốc gia Kenya đã nhiều lần lên án những vụ mất tích cưỡng bức này là vi phạm nhân quyền nghiêm trọng và kêu gọi chính phủ phải chịu trách nhiệm.

Ông Gachagua tin rằng tham nhũng có liên hệ chặt chẽ với đàn áp chính trị. “Những người trẻ bị chính phủ đàn áp chỉ ra rằng những khoản vay khổng lồ từ Trung Quốc không được sử dụng vì lợi ích công cộng, mà cuối cùng phải do người dân Kenya trả nợ. Họ bày tỏ lo ngại về cách chính quyền Trung Quốc đang thâu tóm nền kinh tế Kenya”.

Ông nhấn mạnh rằng những vụ mất tích này là sự vi phạm trắng trợn 3 quyền cơ bản được ghi nhận trong Hiến pháp Kenya năm 2010: quyền tự do ngôn luận, quyền hội họp và biểu tình, và quyền khiếu nại và tự vệ của những người bị bắt.

“Những vụ mất tích này không chỉ là cuộc tấn công vào cá nhân mà còn là cuộc tấn công vào nền dân chủ của chúng ta”, ông nói.

Chủ quyền, Nợ và Khả năng phục hồi của nền dân chủ

Liên quan đến khoản nợ hàng tỷ đô la của Kenya với Trung Quốc, ông Gachagua cảnh báo rằng Kenya có thể mất chủ quyền. Ông nói: “Vấn đề không chỉ là tiền bạc. Vấn đề là liệu chúng ta có thể bảo vệ được quyền lợi của người dân, nền kinh tế và chủ quyền của mình hay không”.

Ông kêu gọi các nhà lãnh đạo bảo vệ hiến pháp đất nước và bác bỏ sự can thiệp từ bên ngoài. “Hiến pháp của chúng ta rõ ràng bảo đảm quyền của người dân Kenya… Là những nhà lãnh đạo, chúng ta có trách nhiệm bảo vệ những quyền này, bất kể mối đe dọa nào – bóc lột kinh tế, đe dọa chính trị, hay can thiệp từ nước ngoài”.

Triển vọng tương lai cho quan hệ Hoa Kỳ-Kenya

Vào tháng 10/2024, ông Gajagua trở thành Phó Tổng thống đầu tiên bị luận tội – lần đầu tiên bị bãi nhiệm kể từ khi hiến pháp có hiệu lực. Mặc dù mất quyền lực, ông vẫn lo ngại về tương lai chính trị, nhấn mạnh rằng các mối đe dọa đối với nền dân chủ vẫn còn. “Điều này liên quan đến sự an toàn của công dân chúng ta, các quyền hiến định của chúng ta, và tương lai của Kenya”, ông nói.

Ông đã tuyên bố ứng cử vào cuộc bầu cử tổng thống Kenya vào tháng 8/2027. Ông nói: “Thông điệp của chúng tôi rất rõ ràng… Chúng tôi có một thỏa thuận với ngài (tổng thống Trump) vào tháng 8/2027… Chúng tôi không quên những gì ngài đã làm cho đất nước chúng tôi về mặt kinh tế… Chúng tôi sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử”.

Ông nhấn mạnh rằng nếu được bầu làm tổng thống tiếp theo của Kenya, ông sẽ khởi xướng một “cuộc tái thiết chiến lược” với Hoa Kỳ dựa trên các giá trị chung như dân chủ, nhân quyền và pháp quyền.

“Hoa Kỳ là đối tác truyền thống của Kenya. Chúng tôi chia sẻ các giá trị dân chủ, nhân quyền và pháp quyền. Chính quyền của tôi sẽ ưu tiên củng cố các mối quan hệ này, đảm bảo hợp tác dựa trên sự minh bạch và có đi có lại, chứ không phải dựa trên sự bóc lột”, ông nói.

Ông hy vọng rằng quan hệ Mỹ-Kenya trong tương lai sẽ tập trung vào việc xây dựng năng lực, chống tham nhũng và cơ sở hạ tầng bền vững, thay vì các dự án vay nợ. “Chúng tôi muốn hợp tác với Hoa Kỳ để đầu tư vào các dự án sạch, có trách nhiệm giải trình, thực sự mang lại lợi ích cho người dân Kenya, thay vì hy sinh tương lai của họ. Hoa Kỳ có thể giúp chúng tôi khôi phục chủ quyền và bảo vệ hiến pháp của mình”.

Theo Epoch Times