Một số loại thuốc và thực phẩm chức năng quen thuộc có thể gây hại cho gan

Các chuyên gia cảnh báo về những nguy cơ ẩn giấu từ những loại thuốc và thực phẩm chức năng thông dụng khi số ca tổn thương gan do độc tố ngày càng nhiều.

• Dưỡng gan chính là dưỡng thọ – 5 loại trà giúp thanh lọc gan và thải độc tố

Thống kê cho thấy tình trạng tổn thương gan do thuốc hay viêm gan do độc tố, là nguyên nhân đáng kể gây suy gan cấp, đang gia tăng trên toàn thế giới. Những người có sẵn bệnh gan, thiếu dinh dưỡng hoặc phụ nữ mang thai là nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn.

Thuốc có thể làm tổn thương gan như thế nào?

Một trong những chức năng chính của gan là phân giải các chất được đưa vào cơ thể qua đường tiêu hóa, bao gồm cả thực phẩm chức năng và thuốc. Ở một số người, quá trình chuyển hóa các chất này diễn ra chậm hơn, làm tăng nguy cơ tổn thương gan.

Ngay cả những loại thuốc đã được kiểm nghiệm về độ an toàn và được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận cũng vẫn có khả năng gây tổn thương gan trong một số trường hợp hiếm gặp.

Các triệu chứng phổ biến của bệnh gan bao gồm buồn nôn, chán ăn, đau bụng, ngứa toàn thân, nước tiểu sẫm màu và vàng da, mặc dù ở một số người bệnh có thể không xuất hiện triệu chứng nào.

Những loại thuốc thường gây tổn thương gan

Nghiên cứu gần đây đăng trên Toxicology Reports đã xác định một số loại thuốc có khả năng cao gây tổn thương gan, bao gồm:

• Paracetamol (acetaminophen): thuốc giảm đau thông dụng, bán không cần kê đơn.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): thường được dùng để điều trị đau đầu, sốt và các bệnh viêm mạn tính.
• Aspirin: thuốc thông dụng không cần kê đơn, được dùng để hạ sốt, giảm đau và chống kết tập tiểu cầu.
• Nimesulide: một loại NSAID, có tác dụng giảm đau và hạ sốt.
• Methotrexate: thuốc được dùng trong điều trị viêm khớp dạng thấp, u lympho, bệnh bạch cầu và một số ung thư khác.
• Corticosteroids: nhóm thuốc được sử dụng trong điều trị các tình trạng viêm hoặc phản ứng miễn dịch quá mức.
• Isoniazid: thuốc hàng đầu trong điều trị lao.
• Tetracyclines: thuốc kháng sinh.
• Halothane: thuốc gây mê toàn thân, dùng trong phẫu thuật.

Thực phẩm chức năng liên quan đến tổn thương gan

Không chỉ thuốc, mà cả thực phẩm chức năng cũng có thể gây ra tổn thương gan do thuốc.

Theo chuyên gia, vấn đề lớn nhất với các loại thực phẩm bổ sung từ thảo dược là không được kiểm soát chặt chẽ về hàm lượng cũng như thành phần. Vì vậy, người dùng không thực sự biết được mình đang nạp vào những chất gì và hàm lượng là bao nhiêu.

Theo một nghiên cứu công bố năm 2024 trên tạp chí JAMA Network Open, số ca tổn thương gan do thuốc liên quan đến các sản phẩm thảo dược hoặc thực phẩm chức năng đã tăng gần gấp ba lần trong giai đoạn từ 2004 đến 2014.

Các nhà nghiên cứu đã xác định được một số loại thảo dược thường dùng có nguy cơ gây độc gan cao nhất, bao gồm:

• Nghệ: Một loại gia vị phổ biến trong nấu ăn
• Chiết xuất trà xanh
• Ashwagandha (Nhân sâm Ấn Độ): Thảo dược được sử dụng để giảm căng thẳng và lo âu
• Garcinia cambogia (Quả bứa chua): Thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân phổ biến
• Gạo men đỏ: Làm giảm mức cholesterol máu
• Mao lương (Black cohosh): Được dùng để giảm triệu chứng mãn kinh

Nghiên cứu cho biết: “Những sản phẩm thảo dược thường bị nghi ngờ là nguyên nhân gây tổn thương gan do thuốc bao gồm nghệ, kratom, chiết xuất trà xanh và Garcinia cambogia – với mức độ tổn thương gan có thể nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong”.

Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng: “Tổn thương gan do thực phẩm chức năng và thảo dược có thể rất nghiêm trọng, dẫn đến tử vong hoặc cần phải ghép gan”.

Mặc dù nghệ và trà xanh nổi tiếng với tác dụng chống viêm và chống oxy hóa, nhưng dùng liều cao hoặc các chế phẩm cô đặc có thể gây hại cho gan. Nghệ có thể làm quá tải enzym gan và tạo stress oxy hóa, trong khi catechin trong trà xanh cũng có thể gây tổn thương tế bào gan. Những người có bệnh gan sẵn có hoặc dùng thuốc chuyển hóa qua gan cần đặc biệt thận trọng.

Gạo men đỏ có chứa monacolin K một hợp chất hóa học tương tự như lovastatin giúp giảm cholesterol. Tuy nhiên, hàm lượng monacolin K trong các sản phẩm gạo men đỏ có thể thay đổi, dẫn đến nguy cơ sử dụng quá liều, gây tổn thương gan đặc biệt là khi dùng kết hợp với thuốc statin.

Liên Hoa (t/h)