Đại diện thương mại Mỹ mới được đề cử ủng hộ chiến lược tách rời Trung Quốc

Theo Bloomberg, đại diện thương mại do Tổng thống đắc cử Trump đề cử tin rằng Trung Quốc là “thách thức qua các thế hệ” mà Mỹ phải đối mặt, ông ủng hộ chiến lược tách rời Trung Quốc. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, ông đóng vai trò quan trọng trong quá trình áp thuế đối với Trung Quốc. Là Chánh văn phòng của cựu Đại diện Thương mại Robert Lighthizer, Greer có lập trường cứng rắn đối với Bắc Kinh.

• Ông Trump chọn ông Jamieson Greer làm đại diện thương mại Hoa Kỳ

Trong phiên điều trần trước Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Mỹ-Trung vào tháng Năm, ông Greer đã đưa ra một lộ trình cho các chính sách mà chính quyền mới có thể áp dụng, bao gồm các biện pháp ngăn chặn các công ty Trung Quốc tránh thuế quan của Mỹ bằng cách chuyển sang các nước khác. Ông nói, “Không có thuốc chữa bách bệnh, trong một số trường hợp thì việc theo đuổi chiến lược tách rời Trung Quốc sẽ gây ra nỗi đau ngắn hạn, nhưng chi phí cho việc không hành động hoặc đánh giá thấp mối đe dọa từ Trung Quốc sẽ cao hơn nhiều”.

Dưới đây là các khuyến nghị chính sách chính của ông:

Quan hệ thương mại

Greer kêu gọi Quốc hội hủy bỏ tình trạng “Quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn” (PNTR) của Trung Quốc, đồng thời áp thuế mới cao hơn đối với hàng hóa Trung Quốc.

Trung Quốc đã được cấp quy chế PNTR vào năm 2000 trước khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), do đó được đối xử thuế quan tương tự như hầu hết các quốc gia khác. Nếu tình trạng này bị hủy bỏ, Trung Quốc sẽ bị Mỹ xếp vào nhóm như các nước Cuba, Triều Tiên, Nga và Belarus, và hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ (tổng cộng khoảng 500 tỷ USD vào năm ngoái) sẽ phải đối mặt với mức thuế cao hơn.

• Trung Quốc sẽ thế nào nếu bị Mỹ hủy bỏ quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn?

Quy tắc hải quan

Greer cũng đề nghị hạn chế hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ thông qua các nước khác. Ông đề xuất, nếu công ty Trung Quốc hoặc công ty con của công ty đó sản xuất hàng hóa ở các nước khác, hoặc sản phẩm từ nước khác vào Mỹ, chứa thành phần từ Trung Quốc vượt mức một tỷ lệ nhất định, thì sản phẩm đó sẽ không được hưởng ưu đãi theo hiệp định thương mại tự do.

Biện pháp này có thể dẫn đến mức thuế cao hơn đối với hàng hóa do các công ty Trung Quốc sản xuất ở những nơi như Mexico, hoặc hàng hóa có chứa một lượng lớn linh kiện của Trung Quốc, chẳng hạn như ô tô. Do muốn tránh thuế quan, một số công ty Trung Quốc đã chuyển đến Mexico để tận dụng các điều kiện thuận lợi của hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada.

Cưỡng chế kinh tế

Greer đề nghị Quốc hội thông qua luật để bảo vệ các công ty Mỹ khỏi sự ép buộc hoặc trả đũa kinh tế của Trung Quốc. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng doanh thu thuế quan để bù sang hỗ trợ công nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng từ trả đũa của Trung Quốc, trao quyền cho tổng thống để hành động chống lại các công ty nước ngoài thu lợi từ trả đũa của Trung Quốc.

Ví dụ, Mỹ có thể bồi thường cho các công ty bị Trung Quốc cấm tiếp cận thị trường; hoặc nếu các nước khác như Brazil bắt đầu bán nhiều hàng hóa như đậu nành cho Trung Quốc để thay thế các nhà cung cấp Mỹ bị Trung Quốc gạt ra ngoài lề, thì Mỹ có thể áp dụng các biện pháp đối với các nước liên quan.

Kiểm soát xuất khẩu

Greer kêu gọi mở rộng kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc, bao gồm nhiều ngành công nghiệp chủ chốt hơn như hàng không, thiết bị vận tải và thiết bị sản xuất chất bán dẫn truyền thống. Điều này sẽ vượt ra ngoài các biện pháp kiểm soát xuất khẩu hiện nay chủ yếu tập trung vào chất bán dẫn tiên tiến. Các biện pháp này ngăn Trung Quốc có được công nghệ và thiết bị mới nhất cần thiết cho chip được sử dụng trong trí tuệ nhân tạo, hệ thống quân sự và thông tin liên lạc. Mỹ cũng gây áp lực lên các nước như Hà Lan, Nhật Bản và Hàn Quốc để hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc, khiến Trung Quốc khó hơn để có được công nghệ quan trọng.

Kiểm soát đầu tư

Greer kêu gọi Quốc hội cho phép Chính phủ kiểm tra đầu tư nước ngoài vào các lĩnh vực kinh tế và chiến lược quan trọng liên quan đến Trung Quốc. Ông tin rằng cơ quan hành pháp nên có quyền ngăn chặn các khoản đầu tư có thể đe dọa nền kinh tế hoặc an ninh quốc gia của Mỹ.

Chính quyền Tổng thống Biden đã sẵn sàng áp đặt các hạn chế đối với đầu tư của Mỹ vào các ngành công nghiệp công nghệ tiên tiến của Trung Quốc như chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và điện toán lượng tử. Một số khoản đầu tư sẽ bị cấm, trong khi những khoản khác sẽ phải được báo cáo cho chính phủ Mỹ. Các quy tắc này sẽ bổ sung cho các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip tiên tiến hiện có. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên án mạnh mẽ động thái này từ Mỹ.

Hỗ trợ sản xuất

Greer đề nghị Quốc hội mở rộng các ưu đãi cho các ngành công nghiệp chủ chốt của Mỹ, tương tự như các ưu đãi cho ngành công nghiệp bán dẫn trong Đạo luật Chip và Khoa học hoặc Đạo luật Giảm lạm phát. Các ngành công nghiệp mục tiêu mà ông đề xuất bao gồm dược phẩm, robot, thiết bị y tế, hàng không, ô tô, sản phẩm năng lượng, viễn thông và thiết bị điện tử.

Nhằm để Mỹ giảm sự phụ thuộc vào các thành phần điện tử quan trọng của châu Á, hồi tháng 8/2022 Tổng thống Biden đã ký Đạo luật Chip, bao gồm khoản tài trợ 39 tỷ USD để nâng cao năng lực sản xuất chất bán dẫn trong nước và 11 tỷ USD cho nghiên cứu và phát triển.

Ngoài ra Greer còn chủ trương tăng cường hạn chế hàng hóa Trung Quốc bán cho Chính phủ Mỹ, đồng thời đề nghị Quốc hội yêu cầu Bộ Tài chính thiết lập cơ chế chuyên trách nhằm ứng phó Trung Quốc, tập trung vào các vấn đề như an ninh quốc tế và nhân quyền.

Hiện tại Tổng thống đắc cử Trump đã bắt đầu công bố kế hoạch chính sách, bao gồm cam kết sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico và áp thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc.