Dân biểu Ukraine muốn chấm dứt Giáo hội Chính thống UOC trước lễ Phục sinh

Dân biểu Ukraine muốn đẩy nhanh thông qua dự luật để có thể sớm kết thúc sự tồn tại của Giáo hội Chính thống UOC trước lễ Phục sinh Chính thống Giáo 16/4. Trước đó, người đứng đầu cơ quan quản lý tín ngưỡng cho biết, việc chính quyền địa phương cấm UOC là phạm pháp. Theo ông, chính quyền địa phương phải đợi cho đến khi dự luật được Quốc hội thông qua, điều mà ông và các thành viên quốc hội đang thúc đẩy.

Các tín đồ UOC ở Kamenets hát những bài thánh ca và đứng chặn cửa một nhà thờ, mong bảo vệ nhà thờ của mình khỏi bị đổi chủ sang giáo hội mới OCU, một trào lưu đột nhiên trở nên rầm rộ thời gian này trên khắp Ukraine.

Theo OUJ đưa tin, hôm 13/4 nữ dân biểu Natalia Pipa trong bài phát biểu trước Quốc hội, đã kêu gọi nhà nước Ukraine vĩnh viễn giã từ Giáo hội Chính thống UOC trong Tuần Thánh, đem lại “an bình trong tâm” cho đất nước. Bà hối thúc Quốc hội đẩy nhanh quá trình thông qua dự luật cấm UOC.

Trước đó, trong một phỏng vấn đăng ngày 6/4 của hãng tin Đức DW chi nhánh Ukraine, ông Viktor Yelenskyi, người đứng đầu Cơ quan Nhà nước về Chính sách Dân tộc và Tự do Lương tâm của Ukraine, đã nói rằng việc chính quyền địa phương ở Khmelnytskyi ban lệnh cấm Giáo hội Chính thống UOC là sai luật. Chính quyền địa phương không đủ thẩm quyền, và họ phải đợi Quốc hội thông qua dự luật cấm UOC. Ông cũng cho biết ông và các đồng nghiệp đang thúc đẩy cho dự luật sớm được thông qua.

Tuần Thánh là tuần lễ ngay trước ngày lễ Phục sinh —ngày 16/4 theo cách tính của Chính thống Giáo— cũng là tuần lễ cuối cùng của Mùa Chay trong tín ngưỡng này. Các tín đồ Kitô tưởng nhớ tử nạn và khổ nạn vô bờ bến của Chúa Jesus, trước khi Ngài hoàn thành những ngày cuối cùng ở thế gian nhân loại.

Trong những ngày này, truyền thông Ukraine trình chiếu những cảnh chiến sỹ đang phải vất vả ở chiến trường, cùng với những cảnh tu sỹ và các tín đồ UOC kiên quyết bám trụ bảo vệ một số nhà thờ hay tu viện của họ —như Tu viện Các hang động ở Kyiv— và những cảnh nhiều nhà thờ khác của UOC bị đổi chủ nhanh chóng sang giáo hội mới OCU. Truyền thông miêu tả sự đổi chủ này là ‘nhân dân’ đang được “giải phóng” khỏi các tu sỹ thân Nga, đang thoát khỏi “tinh thần Nga”.

Bà dân biểu nói, “Chúng ta thực sự cần phải trải qua luyện ngục trước Lễ Phục sinh, tương tự như Lực lượng Vũ trang của chúng ta. Nhưng chưa ai nói đóng cửa các nhà thờ ở Ukraine. Chúng ta phải nói giã từ với tổ chức FSB (ám chỉ UOC), được kiểm soát từ Moscow.”

Bà kêu gọi thông qua các dự luật để sớm kết thúc UOC, “Về vấn đề này, bốn dự luật được trình bày trong hội trường này: Dự luật của Inna Sovsun, Oksana Savchuk, dự luật chính phủ số 8371, 8221 và dự luật số 8662, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi sang OCU. Dự luật cuối cùng là về việc đơn giản hóa thủ tục pháp lý. Tôi kêu gọi ngay lập tức đưa nó vào chương trình nghị sự và thực hiện thử thách trong Tuần Thánh.”

Tổ chức nhân quyền độc lập với trụ sở Na Uy, đã có báo cáo hôm 6/4 trên Forum 18, “Tháng 1/2023, Chính phủ Ukraine đã đệ trình lên Quốc hội dự thảo luật cấm hoạt động của các tổ chức tôn giáo liên kết với “các trung tâm ảnh hưởng của các tổ chức tôn giáo hoặc hiệp hội với các trung tâm cầm quyền” ở Nga (ám chỉ UOC).”

Báo cáo chỉ ra rằng dự luật cũng “áp đặt nghĩa vụ đối với nhà nước phải chứng minh bất kỳ liên kết nào trước tòa.”

Và bình luận rằng dự luật là biểu hiện về vấn đề tự do tín ngưỡng ở Ukraine, “Dự thảo luật ở dạng hiện tại nêu lên những quan ngại về quyền tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng. Nếu được thông qua và triển khai, nó có thể thay đổi đáng kể UOC.”

Trong phỏng vấn đăng ngày 6/4 của hãng tin Đức DW chi nhánh Ukraine, phóng viên đã hỏi quan điểm người đứng đầu cơ quan chính sách chính trị và tín ngưỡng Ukraine về sự việc chính quyền địa phương Khmelnytskyi đã nhất trí cấm UOC, và cũng hỏi ông rằng các chính quyền địa phương khác phải chăng cũng sẽ làm theo như vậy.

Ông Yelenskyi trả lời, “Chính quyền địa phương không thể cấm các giáo hội. Động cơ và nguyện vọng là điều có thể thông cảm, nhưng nó là bất hợp pháp. Dự thảo luật của chính phủ nói trên, hiện đang được xem xét tại Verkhovna Rada (Quốc hội Ukraine), chính là nhằm mục đích ngăn chặn sự thao túng môi trường tôn giáo của Tòa Thượng phụ Moscow (ám chỉ UOC).”

Trước đó, cũng trong bài phỏng vấn này, ông đã nói với phóng viên rằng ông và các đồng nghiệp đang thúc đẩy để dự luật được quốc hội Ukraine sớm thông qua.

Sự việc diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát động chiến dịch “tăng cường độc lập tinh thần” cho nhân dân Ukraine, với luận điểm rằng Giáo hội Chính thống UOC là thân Nga.

Chính quyền cũng nâng đỡ một giáo hội mới, thành lập 12/2018 thời tổng thống Petro Poroshenko, mang tên OCU. Các quan chức của chính quyền trực tiếp tham gia và thúc đẩy hoạt động đổi chủ các nhà thờ từ UOC sang OCU, một phong trào đang diễn ra trên toàn quốc mà truyền thông Ukraine đang đưa tin rầm rộ từ cuối tháng trước. Mặc dù hoạt động này trước đó nó đã diễn ra nhưng rất ít khi được đưa tin.

Trong khi đó UOC tuyên bố họ đã cắt đứt mọi quan hệ với Nga, quan hệ từng tồn tại một cách tự nhiên trong lịch sử của vùng đất mang tín ngưỡng Chính thống Giáo hàng ngàn năm này. Giáo hội Chính thống UOC tuyên bố họ cùng hàng triệu tín đồ đứng về nhân dân Ukraine trong cuộc chiến tranh đang diễn ra ở Ukraine. Các bằng chứng cho thấy hàng trăm nhà thờ của UOC đã bị bắn phá bởi không kích từ Nga, và những tu sỹ của nhà thờ UOC cũng là nạn nhân, ngoài ra, tín đồ của UOC và thân nhân của họ cũng là các chiến binh đang phục vụ ở chiến trường.