Đảng Cộng hòa bác bỏ dự luật ngân sách chính phủ, Chính phủ Mỹ sắp đóng cửa

Những dân biểu Đảng Cộng hòa theo đường lối cứng rắn tại Hạ viện Mỹ hôm Thứ Sáu đã bác bỏ một dự luật do chính lãnh đạo của họ đề xuất nhằm tạm định khoản ngân sách chính phủ, theo Reuters đưa tin, bình luận rằng điều này gần như chắc chắn khiến các cơ quan liên bang rơi vào tình trạng đóng cửa (shutdown) một phần bắt đầu từ Chủ Nhật.

Hạ viện đã bác bỏ một phương án ngân quỹ cho chính phủ trong 30 ngày trong cuộc bỏ phiếu với tỷ số 232–198, để các nhà lập pháp có thêm thời gian đàm phán. Dự luật đó sẽ cắt giảm chi tiêu và áp đặt các hạn chế về nhập cư và an ninh biên giới, những ưu tiên của Đảng Cộng hòa có rất ít cơ hội được Thượng viện do Đảng Dân chủ chiếm đa số thông qua.

Trong khi đó, Thượng viện trên cơ sở lưỡng đảng rộng rãi đang thúc đẩy một dự luật tương tự, được gọi là nghị quyết tiếp tục (CR — Continuing Resolution), để làm quỹ chi tiêu của chính phủ cho đến ngày 17/11.

“Vẫn chưa kết thúc; tôi còn có ý tưởng khác,” Chủ tịch Hạ viện Đảng Cộng hòa Kevin McCarthy nói với các phóng viên sau khi dự luật mà ông ủng hộ thất bại.

Ông không nói ngay những ý tưởng đó là gì.

Dịch vụ Công viên Quốc gia sẽ đóng cửa, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch sẽ đình chỉ hầu hết các hoạt động quản lý của mình và gián đoạn việc trả lương cho tối đa 4 triệu công nhân liên bang bắt đầu lúc 12:01 sáng theo giờ ET Mỹ vào Chủ Nhật (04:01 GMT vào Chủ Nhật) nếu Quốc hội không thông qua một gói chi tiêu có thể được Tổng thống Joe Biden ký thành luật trước đó.

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen nói hôm Thứ Sáu rằng việc chính phủ bị đặt vào trạng thái đóng cửa sẽ “làm suy yếu” tiến bộ kinh tế của Hoa Kỳ do phải tạm dừng các chương trình quan trọng dành cho doanh nghiệp nhỏ, đồng thời có thể trì hoãn những cải tiến lớn về cơ sở hạ tầng.

Đây sẽ là lần đóng cửa thứ tư trong một thập kỷ, và diễn ra chỉ 4 tháng sau khi một tình thế bế tắc tương tự khiến chính phủ liên bang phá nợ trần với khoản nợ hơn 31.000 tỷ USD.

Hành vi đung đưa bên miệng vực nợ liên tục đã làm dấy lên lo ngại ở Phố Wall, nơi cơ quan xếp hạng Moody’s cảnh báo nó có thể gây tổn hại đến uy tín tín dụng của quốc gia.

Ông Biden cảnh báo rằng việc đóng cửa có thể gây thiệt hại nặng nề cho các lực lượng vũ trang.

“Chúng ta không thể chơi trò chính trị trong khi quân đội của chúng ta phải chịu thiệt hại. Đó tuyệt đối là sự lơ là nghĩa vụ”, ông Biden phát biểu tại lễ nghỉ hưu của tướng hàng đầu Hoa Kỳ Mark Milley.

Ông McCarthy kỳ vọng dùng các điều khoản về biên giới của Đảng Cộng hòa CR sẽ gây được áp lực, ít nhất là nhắm vào 9 dân biểu Cộng hòa hiện chủ trương lối cứng rắn — khiến lùi bước khỏi bờ vực đóng cửa.

Trong khi đó, các đảng viên Đảng Dân chủ đã cảnh báo rằng CR của Đảng Cộng hòa sẽ đồng nghĩa với việc cắt giảm 30% chi tiêu phúc lợi cho phụ nữ và trẻ em nghèo và cắt giảm 57% nguồn lực để chống cháy rừng. Nó sẽ tăng chi tiêu cho quốc phòng và an ninh nội địa.

Ông McCarthy đã thành công trong việc thông qua 3 trong số 4 dự luật vào cuối ngày Thứ Năm xác định ngân quỹ cho 4 cơ quan liên bang. Các dự luật được viết để đáp ứng những yêu cầu bảo thủ theo đường lối cứng rắn và không có cơ hội thông qua Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát, mặc dù ngay cả khi chúng trở thành luật, chúng cũng sẽ không tránh khỏi việc đóng cửa một phần vì chúng không cấp vốn cho toàn bộ chính phủ.

Ông McCarthy và ông Biden vào tháng 6 đã đồng ý một thỏa thuận ngân quỹ cho chính phủ chi tiêu tùy ý ở mức 1.590 tỷ đô la trong năm tài chính 2024, nhưng những người theo đường lối cứng rắn của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đang yêu cầu cắt giảm thêm 120 tỷ đô la cộng với luật pháp cứng rắn hơn nhằm ngăn chặn dòng người nhập cư ở biên giới Hoa Kỳ với Mexico.

Việc đóng cửa sẽ trì hoãn việc công bố dữ liệu kinh tế quan trọng, điều này có thể gây ra biến động trên thị trường tài chính và trì hoãn ngày người về hưu biết được khoản thanh toán An sinh xã hội của họ sẽ tăng bao nhiêu trong năm tới. Bản thân các khoản thanh toán An sinh xã hội sẽ tiếp tục.

Hakeem Jeffries, thành viên Đảng Dân chủ hàng đầu tại Hạ viện nói với các phóng viên sau cuộc bỏ phiếu: “Chúng ta đang ở giữa cuộc nội chiến của Đảng Cộng hòa đã diễn ra trong nhiều tháng và hiện đang đe dọa đóng cửa chính phủ một cách thảm khốc”.

Mẫu bánh nhỏ

Cuộc chiến hiện tại tập trung vào một phần tương đối nhỏ trong ngân sách 6.400 tỷ USD của Mỹ cho năm tài chính này. Các nhà lập pháp không xem xét cắt giảm các chương trình phúc lợi phổ biến như An sinh xã hội và Medicare.

Một số người theo đường lối cứng rắn đã đe dọa loại bỏ McCarthy khỏi vai trò lãnh đạo Hạ Viện nếu ông thông qua dự luật chi tiêu yêu cầu bất kỳ phiếu bầu nào của Đảng Dân chủ phải thông qua, một kết quả gần như được đảm bảo vì bất kỳ dự luật Hạ viện thành công nào cũng phải được Thượng viện thông qua, do Đảng Dân chủ kiểm soát với tỷ lệ 51-49.

Cựu Tổng thống Donald Trump, người có thể sẽ là đối thủ trong cuộc bầu cử năm 2024 của ông Biden, đã lên mạng xã hội để thúc đẩy các đồng minh trong quốc hội của ông tiến tới việc đóng cửa.

Các thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã bày tỏ sự khó chịu vào cuối ngày Thứ Năm với các đồng nghiệp theo đường lối cứng rắn của họ, những người đã cản trở quá trình này hầu như mọi lúc mọi nơi.

Đại diện Dan Crenshaw nói với Reuters: “Họ không thể đốt lửa, gọi cho sở cứu hỏa, tắt nguồn cung cấp nước và sau đó đổ lỗi cho sở cứu hỏa vì đã không dập lửa”. “Đó là những gì đang xảy ra ngay bây giờ.”

Đại diện Richard Neal, đảng viên Đảng Dân chủ cấp cao trong Ủy ban Tài chính và Thuế vụ của Hạ viện, đã mô tả quá trình phân bổ ngân sách là “tồi tệ nhất trong 35 năm tôi ở đây.”