Elon Musk nói về chiến tranh trong tương lai

Trong một cuộc trao đổi tại Học viện quân sự West Point, ông Elon Musk cho biết vai trò quan trọng của máy bay không người lái (UAV) và trí tuệ nhân tạo (AI) đối với chiến tranh trong tương lai.

Thay đổi trong quân sự từ máy bay không người lái và AI

Trường quân sự West Point (Mỹ) ngày 6/2 đã công bố video nội dung cuộc trao đổi vào mùa hè năm ngoái của ông Shane Reeves – Giám đốc Ủy ban Học thuật Trường quân sự West Point – với ông Elon Musk.

Tại cuộc trao đổi, Musk nói rằng UAV và AI sẽ thay đổi hoàn toàn hình thức chiến tranh trong tương lai, thậm chí đã được thể hiện đầy đủ trong cuộc chiến tranh Ukraine. Ông lưu ý: “Chiến hiện tại ở Ukraine về đại thể đã là chiến tranh bằng máy bay không người lái. Nếu có một cuộc chiến tranh giữa các cường quốc, rất có thể đó sẽ là một cuộc chiến bằng máy bay không người lái”; “Chiến tranh Nga-Ukraine đã trở thành cuộc chạy đua máy bay không người lái, trong tương lai những xung đột giữa các nước đều sẽ bị chi phối bởi máy bay không người lái và AI”.

Ngoài ra, Musk còn đề cập đến một vấn đề đáng lo ngại, đó là khi AI được trao quyền tự chủ đưa ra quyết định, liệu có xảy ra nguy cơ Kẻ hủy diệt (Terminator risk) không thể kiểm soát, dẫn đến máy bay không người lái và vũ khí AI hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của con người hay không. Ông đặc biệt nhấn mạnh: “Chúng tôi muốn tránh tình huống Kẻ hủy diệt xảy ra, điều này rất nguy hiểm”.

Ông tin rằng khi vai trò của AI và máy móc trên chiến trường ngày càng trở nên quan trọng hơn, con người phải tìm cách cùng tồn tại với AI, theo đó một giải pháp tiềm năng chính là công nghệ giao tiếp giữa não người và máy tính (neuralink). Nhưng ông cũng thẳng thắn nói: “Chúng ta đang bước vào một tương lai đầy ẩn số và rủi ro, khiến nhiều khi tôi khó ngủ”.

Mỹ cần hành động nhanh chóng hơn

Musk cũng nói rằng Mỹ cần đầu tư vào công nghiệp máy bay không người lái, cần tăng sản lượng sản xuất tại Mỹ. Quân đội Mỹ muốn duy trì vị trí dẫn đầu thì phải tăng tốc độ phát triển và sản xuất máy bay không người lái, nếu không rất có thể bị các đối thủ cạnh tranh vượt qua về số lượng.

Về điểm yếu của quân đội Mỹ, Musk trực tiếp chỉ ra vấn đề là “sản lượng không đủ”. Ông nói rằng Mỹ thực sự có công nghệ quân sự tiên tiến nhất thế giới, nhưng tốc độ phát triển [về lượng] trong quân sự lại hạn chế so với Trung Quốc. Ông cảnh báo: “Mặc dù công nghệ máy bay không người lái của quân đội Mỹ khá xuất sắc, nhưng nếu kẻ thù có thể sản xuất số lượng gấp 4 hoặc thậm chí gấp 10 lần, quân đội Mỹ vẫn sẽ rơi vào thế bất lợi trên chiến trường”.

Tổng thống Zelensky của Ukraine từng tuyên bố, quân đội Ukraine có kế hoạch đến năm 2025 sản xuất được 1 triệu máy bay không người lái, cho thấy tầm quan trọng của vấn đề này đối với các cuộc chiến tranh trong tương lai. Ông đề nghị quân đội Mỹ và ngành công nghiệp quân sự nên đơn giản hóa quy trình mua sắm, tăng tốc độ sản xuất, tránh hạn chế từ hệ thống quan liêu gây cản trở. Theo Bloomberg, trong cái mà cựu Tổng thống Mỹ Dwight Eisenhower gọi là tổ hợp công nghiệp quân sự (Military-Industrial Complex), công ty công nghệ thám hiểm vũ trụ Mỹ (SpaceX) của Musk đóng vai trò quan trọng.

Ngoài việc phóng tên lửa cho các đối tác như Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Mỹ (NASA), SpaceX còn sở hữu hệ thống vệ tinh Starlink bao phủ hơn 100 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Musk đề cập: “Starlink là xương sống hệ thống liên lạc quân sự của Ukraine. Ở tiền tuyến, tất cả các kết nối cáp quang đều bị cắt, tháp điện thoại di động bị bom phá tan, liên kết đến vệ tinh địa tĩnh (một loại vệ tinh quay quanh Trái Đất với quỹ đạo đồng bộ với sự quay của Trái Đất) bị chặn, thứ duy nhất không bị nhiễu là Starlink”.

Xu hướng quan trọng của chiến tranh công nghệ trong tương lai

Tại cuộc trao đổi, Musk cũng nói về một số xu hướng phát triển quan trọng của công nghệ quân sự trong tương lai, bao gồm:

1 – Máy bay không người lái thống trị chiến trường: Trong tương lai, tiền tuyến của chiến tranh sẽ được thực hiện bởi máy bay không người lái, giữ cho binh lính tránh xa những khu vực nguy hiểm nhất.

2 – Chiến tranh thông tin và chiến tranh không gian trở nên quan trọng hơn: Quân đội Mỹ cần tăng cường công nghệ thông tin và phòng thủ vệ tinh, bởi vì tương lai cuộc chiến sẽ sử dụng công nghệ điện tử để gây nhiễu, phá hoại hệ thống GPS và thông tin liên lạc.

3 – Vũ khí siêu thanh và sự thay đổi ưu thế trên không: Musk thậm chí còn mạnh dạn dự đoán rằng kỷ nguyên của máy bay chiến đấu truyền thống sắp kết thúc, bởi vì chúng sẽ không thể cạnh tranh với máy bay không người lái và vũ khí do AI kiểm soát.

Vai trò quan trọng của quân đội Mỹ

Musk đặc biệt nhấn mạnh, quân đội Mỹ phải thay đổi sớm, nếu không sẽ giống như quân đội thời đại chiến tranh Napoleon, lạc hậu dẫn đến bị thua trận.

Có thể nói buổi trao đổi này giúp Học viện Quân sự West Point nắm bắt sâu sắc hơn về những thay đổi trên chiến trường trong tương lai: AI, máy bay không người lái, Neuralink, chiến tranh thông tin liên lạc, chiến tranh không gian, đây không còn là vấn đề trong truyện khoa học viễn tưởng nữa mà là sắp diễn ra trong thế giới thực.

Musk kết lại rằng nước Mỹ giống như người khổng lồ Atlas trong thần thoại Hy Lạp, gánh vác trách nhiệm bảo vệ hòa bình thế giới, còn quân đội Mỹ là cánh tay của trách nhiệm này.