Hội đồng Bảo an bác nghị quyết của Mỹ về gia hạn cấm vận vũ khí Iran

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hôm thứ Sáu (14/8) đã bác nghị quyết của Mỹ nhằm gia hạn một lệnh cấm vận vũ khí Iran kéo dài 13 năm và sẽ hết hạn vào tháng Mười.

Nghị quyết ngắn của Mỹ nhằm gia hạn lệnh cấm vận vũ khí Iran “cho đến khi Hội đồng Bảo an quyết định khác” chỉ tập hợp được 2 phiếu ủng hộ trong Hội đồng Bảo an gồm Mỹ và Cộng hòa Dominica. Trong khi, nghị quyết này cần phải nhận được tối thiểu 9 phiếu ủng hộ và không bị 1 trong 5 thành viên thường trực phủ quyết.

Nga và Trung Quốc bỏ phiếu phản đối mà chưa cần phải sử dụng đến quyền phủ quyết, trong khi các thành viên còn lại của Hội đồng Bảo an bỏ phiếu trắng.

Lệnh cấm vận vũ khí Iran sẽ hết hạn vào ngày 18/10 là một phần trong thỏa thuận hạt nhân Iran 2015, tên chính thức là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA).

Mỹ thời gian qua đã rất nỗ lực đẩy mạnh hoạt động ngoại giao để vận động các đồng minh đồng ý gia hạn lệnh cấm vũ khí Iran. Washington cảnh báo rằng việc lệnh cấm này hết hạn sẽ tạo điều kiện cho Iran tiếp cận vũ khí, gây mất ổn định khu vực và bán vũ khí cho các quốc gia như Yemen, Venezuela và Syria.

Các quan chức Mỹ cảnh báo rằng lệnh cấm vận hết hạn sẽ cho phép Iran mua chiến đấu cơ, trực thăng tấn công, xe tăng, tàu ngầm và tên lửa có tầm xa tới 300km.

Ngoại trưởng Mỹ Pompeo phát đi tuyên bố sau phiên bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an, cho hay “Hội đồng hôm nay đã không thể duy trì được bộ sứ mệnh cơ bản của mình”.

“[Hội đồng] đã bác nghị quyết hợp lệ gia hạn lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran và lần đầu tiên trong vòng một thập kỷ qua đã mở đường cho nhà nước tài trợ khủng bố hàng đầu thế giới được mua và bán vũ khí thông thường mà không chịu các hạn chế đặc biệt của Liên Hiệp Quốc. Sự thất bại của Hội đồng Bảo an trong việc hành động quyết đoán về bảo vệ hòa bình và an ninh quốc tế là điều không thể bào chữa được”, ông Pompeo nói.

Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Kelly Craft cho biết Mỹ “thất vọng nhưng không ngạc nhiên khi đa số áp đảo thành viên Hội đồng đã bật đèn xanh cho Iran được mua và bán tất cả các loại vũ khí thông thường”.

“Sự thất bại [của Hội đồng Bảo an]  trong việc đảm trách thách thức đạo đức này đã xác định tính hợp lệ cho nhà nước tài trợ khủng bố số một thế giới, và [họ làm vậy] chỉ để giữ thể diện và bảo vệ một thỏa thuận chính trị thất bại được thực hiện bên ngoài Hội đồng”, bà Kelly Craft nói và nhấn mạnh thêm rằng thất bại trong việc thông qua nghị quyết gia hạn lệnh cấm vũ khí Iran “cho thấy rõ ràng tình trạng bất lực và không hành động của Hội đồng trong việc đối mặt với các mối đe dọa đang gia tăng”.

Ngoại trưởng Pompeo nói rằng một số quốc gia Ả Rập cũng như Israel đã ủng hộ việc gia hạn lệnh cấm vận vũ khí Iran. Nhưng một số nhà ngoại giao lo ngại rằng nếu lệnh cấm này được gia hạn sẽ khiến Iran rút khỏi thỏa thuận hạt nhân 2015 vốn đã rất mong manh từ khi Mỹ rút lui vào năm 2018.

Quyền Đại sứ Anh tại Liên Hiệp Quốc Jonathan Allen cho biết mặc dù Anh đã bày tỏ quan ngại về hành vi gây mất ổn định của Iran trong khu vực, nhưng Anh vẫn bỏ phiếu trắng “bởi vì rõ ràng [nghị quyết] sẽ không thu hút được sự ủng hộ của Hội đồng và sẽ không là cơ sở để đạt được sự đồng thuận” và theo đó sẽ không đóng góp cho sự ổn định khu vực.

“Dù vậy, chúng tôi sẵn sàng sát cánh cùng các thành viên Hội đồng Bảo an và các bên tham gia JCPOA để tìm hướng đi có thể đảm bảo nhận được sự ủng hộ của Hội đồng”, ông Jonathan Allen nói.

Trong một tuyên bố dài gửi Hội đồng Bảo an, Đại sứ Iran tại Liên Hiệp Quốc Majid Takht Ravanchi đã cáo buộc Mỹ tạo ra “cuộc khủng hoảng tự chế về chương trình hạt nhân Iran” và cho rằng Washington hiện “đang tự tạo ra một cuộc khủng hoảng mới dưới danh nghĩa được gọi là ‘phổ biến vũ khí’’’.

Sau khi bị Hội đồng Bảo an bác nghị quyết, Mỹ nói rõ ràng không úp mở rằng họ có ý định sử dụng các cách khác để gia hạn lệnh cấm vận vũ khí Iran và họ có thể thực hiện sớm ngay tuần tới.

Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Kelly Craft cho biết Mỹ sẽ “sử dụng mọi công cụ trong bộ công cụ của mình” để cấm vận vũ khí Iran.

Đức Thiện (Theo Fox News)