IAEA: Chưa thấy dấu hiệu của chất nổ tại nhà máy điện nguyên tử Zaporizhzhia

IAEA, cơ quan hạt nhân của LHQ hiện có người giám sát tại nhà máy điện nguyên tử Zaporizhzhia, tuyên bố hôm 5/7 rằng họ chưa thấy dấu hiệu của chất nổ tại đây, lại một lần nữa phủ định những cáo buộc của chính quyền Kyiv, trong đó gồm cả cáo buộc từ tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Tuy nhiên cơ quan này nói rằng họ cần tiếp cận nhiều hơn. Hiện nay nhà máy nằm trong lãnh thổ do phía Nga kiểm soát, và là nơi cả Nga và Ukraine đang cáo buộc lẫn nhau.

Tuyên bố của IAEA

Các chuyên gia của IAEA “trong những ngày và tuần gần đây đã kiểm tra các bộ phận của cơ sở [nhà máy] —bao gồm một số phần chu vi của hồ làm mát lớn— và cũng đã tiến hành kiểm tra thường xuyên khắp địa điểm, cho đến nay không quan sát thấy bất kỳ dấu hiệu nào của mìn hoặc chất nổ,” theo tuyên bố của IAEA, Reuters đưa tin hôm 6/7.

“Các chuyên gia IAEA đã yêu cầu tiếp cận bổ sung cần thiết để xác nhận không có mìn hoặc chất nổ. Đặc biệt, việc tiếp cận mái nhà của tổ máy số 3 và 4 là rất cần thiết, cũng như tiếp cận các bộ phận của sảnh tua-bin và một số bộ phận của lò phản ứng như hệ thống làm mát tại nhà máy.”

IAEA nói rõ rằng họ đã biết về các cáo buộc từ chính quyền Kyiv, gồm cả tổng thống, rằng mìn và các chất nổ khác đã được đặt trong và xung quanh nhà máy, nghĩa là báo cáo từ hiện trường của IAEA một phần chính là để xác minh tính đúng đắn của cáo buộc này.

“Với căng thẳng quân sự và các hoạt động gia tăng trong khu vực đặt nhà máy điện hạt nhân lớn này, các chuyên gia của chúng tôi phải có khả năng xác minh sự thật tại hiện trường,” theo tuyên bố của IAEA. “Báo cáo độc lập và khách quan của [các chuyên gia] sẽ giúp làm rõ tình hình hiện tại tại địa điểm, điều này rất quan trọng vào thời điểm như thế này với những cáo buộc chưa được xác nhận.”

Hiện nay nhà máy đã ngừng sản xuất điện.

Cáo buộc lẫn nhau

Như đã đưa tin, cả Nga và Ukraine đều cáo buộc lẫn nhau về âm mưu nhắm vào nhà máy điện nguyên tử Zaporizhzhia.

Phía Ukraine, đích thân ông Zelensky cùng các quan chức Kyiv đều nói rằng Nga đã đặt “thiết bị nổ” trên mái nhà của tổ máy số 3 và số 4, và “cuộc tấn công” của Nga vào chính nhà máy trong địa phận của họ “có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.”

Nội dung cáo buộc này cũng được ông Zelensky nhắc lại trong phiên diễn thuyết hàng đêm của mình vào ngày 4/7, “Chúng tôi có thông tin từ tình báo của mình rằng quân đội Nga đã đặt các vật thể như chất nổ trên mái nhà của một số đơn vị năng lượng của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia… Trong mọi trường hợp… cội nguồn nguy hiểm duy nhất đối với nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là Nga chứ không ai khác.”

Về phía Nga, Renat Karchaa, cố vấn của người đứng đầu Rosenergoatom, công ty điều hành mạng lưới hạt nhân của Nga, cho rằng Ukraine đã lên kế hoạch thả đạn dược có tẩm chất thải hạt nhân được vận chuyển từ 1 trong số 5 trạm hạt nhân của nước này xuống nhà máy.

Cả 2 phe đều không cung cấp bất kỳ bằng chứng thuyết phục nào chứng minh cho cáo buộc của mình. Về cáo buộc từ phía ông Zelensky và các nhân viên của ông, thì IAEA đã tới hiện trường nhưng chưa tìm thấy bất kỳ điều gì giống như cáo buộc miêu tả.

Đây không phải lần đầu tiên hai phe có cáo buộc lẫn nhau về nhà máy điện này. Lần trước phía Kyiv từng cáo buộc có mìn trong hồ nước làm mát. Người của IAEA tới tận nơi điều tra và cũng không tìm thấy bấy kỳ dấu hiệu nào của những chất nổ ở đó như cáo buộc.

Đây cũng không phải lần đầu tiên hai phe có các buộc lẫn nhau về nhiều vụ việc khác.

Trong những tình huống các cáo buộc mâu thuẫn từ hai phía, và giai đoạn chưa có bằng chứng xác đáng, thì phe nào có năng lực truyền thông mạnh hơn sẽ có được ưu thế trên mặt trận truyền thông.