Iran chấp thuận việc áp dụng các giới hạn tạm thời đối với hoạt động làm giàu uranium

Vào hôm thứ Ba (13/5), Iran cho biết họ sẵn sàng chấp thuận việc áp dụng các giới hạn tạm thời đối với hoạt động làm giàu uranium như một phần trong thỏa thuận hạt nhân với Hoa Kỳ — chấp nhận các điều khoản tương đương với các điều khoản từng được Tổng thống Barack Obama chấp thuận trong thỏa thuận vào năm 2015.

Tuy nhiên, chính quyền Trump, ít nhất từng tuyên bố công khai, yêu cầu phải tháo dỡ toàn bộ chương trình làm giàu hạt nhân của Iran.

Theo bản tin từ tờ Times of Israel:

Iran tỏ ý cởi mở trong việc chấp thuận các giới hạn tạm thời đối với hoạt động làm giàu uranium, theo lời Thứ trưởng Ngoại giao Majid Takht-Ravanchi phát biểu hôm thứ Ba (13/5), song ông cho biết các cuộc thương nghị với Hoa Kỳ hiện vẫn chưa đi sâu vào các vấn đề cụ thể như vậy. 

Tehran và Washington đã tổ chức vòng đàm phán hạt nhân thứ tư vào Chủ nhật (11/5) — đây là cuộc tiếp xúc cấp cao nhất giữa hai bên kể từ khi Hoa Kỳ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 vào năm 2018, dưới nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump.

“Trong một khoảng thời gian giới hạn, chúng tôi có thể chấp nhận một loạt các giới hạn về mức độ và sản lượng [uranium] làm giàu”, Thứ trưởng Ngoại giao Majid Takht-Ravanchi cho biết. 

Tờ Breitbart News nhận định rằng, không có mục đích dân sự nào chính đáng để làm giàu uranium ở cấp độ cao hơn; điều này chỉ phục vụ cho việc chế tạo vũ khí hạt nhân. 

Tổng thống Trump thường xuyên nêu lại quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân của ông Obama với Iran vào tháng 5 năm 2018 là một trong những quyết định quan trọng nhất trong chính quyền Trump thứ nhất. 

Trong bài diễn văn năm 2018 về việc rút khỏi thỏa thuận với Iran, ông Trump phát biểu:

Thỏa thuận này đã dỡ bỏ các biện pháp chế tài kinh tế nghiêm khắc đối với Iran để đổi lấy những giới hạn hết sức yếu kém đối với hoạt động hạt nhân của chế độ này — và hoàn toàn không áp đặt bất kỳ giới hạn nào đối với các hành vi độc ác khác, bao gồm các hoạt động hiểm ác [của chế độ này] ở Syria, Yemen và những nơi khác trên khắp thế giới.

Nói một cách khác, vào thời điểm Hoa Kỳ nắm giữ đòn bẩy tối đa, thì thỏa thuận tai hại này lại ban phát cho chế độ này — và [cũng là] một chế độ khủng bố [hàng đầu] — hàng tỷ USD, nhiều trong đó có cả tiền mặt — điều này là một sự nhục nhã to lớn đối với cá nhân tôi với tư cách là một công dân, và đối với toàn thể nhân dân Hoa Kỳ.

Một thỏa thuận mang tính xây dựng đã có thể dễ dàng đạt được vào lúc bấy giờ, nhưng điều đó đã không xảy ra.

Cốt lõi của thỏa thuận với Iran là một điều hư cấu to lớn: rằng một chế độ sát nhân chỉ đơn thuần mong muốn một chương trình năng lượng hạt nhân hòa bình.

Tuy nhiên, theo các bản tin gần đây, những cuộc thương thuyết đang diễn ra giữa chính quyền Trump và chế độ Iran có thể đang hình thành nên một khuôn khổ thoả thuận mang nhiều khuyết điểm tương tự thỏa thuận thời Obama.

Đặc phái viên Steve Witkoff đã tuyên bố với Breitbart News vào tuần trước rằng Hoa Kỳ sẽ kiên quyết yêu cầu Iran phải “tháo dỡ” toàn bộ các cơ sở làm giàu hạt nhân. Tuy nhiên, ông Witkoff không đề cập đến việc buộc Iran phải chấm dứt hỗ trợ khủng bố hay cải thiện tình trạng nhân quyền.

Tổng thống Trump hôm thứ Ba tại Ả Rập Saudi đã khẳng định rằng Iran “sẽ không bao giờ [sở hữu] vũ khí hạt nhân” — một lời bảo đảm tương tự như từng được tuyên bố dưới thời các chính phủ Obama và Biden.

Tổng thống Trump cũng từng tuyên bố rằng ông sẽ tấn công Iran nếu chế độ này từ chối ký kết một thỏa thuận hạt nhân với Hoa Kỳ.