ISW: TT Putin lo lắng về việc kiểm soát tin tức khi tổn thất chiến tranh của Nga bị phơi bày

Tổng thống Nga Vladimir Putin dường như ngày càng “không chắc chắn” về khả năng kiểm soát của ông đối với tin tức về cuộc chiến ở Ukraine trong bối cảnh Moscow đang gặp những tổn thất nặng nề ở tiền tuyến và người dân Nga bắt đầu cảm thấy sức nặng của các lệnh trừng phạt trí mạng của phương Tây.

Hôm thứ Tư (14/12), hãng thông tấn nhà nước Nga TASS đưa tin, Tổng thống Putin một lần nữa sẽ trì hoãn bài phát biểu của mình trước Quốc hội Nga cho đến một thời gian nào đó trong năm 2023, kéo dài thêm khoảng cách kể từ bài phát biểu cuối cùng của ông vào tháng 4/2021. Bài phát biểu của tổng thống Nga được xem là tương đương với Thông điệp Liên bang hàng năm mà tổng thống Hoa Kỳ phát biểu trước phiên họp chung của Quốc hội Mỹ vào gần đầu năm dương lịch. 

Các nguồn tin chính thức đưa ra một lời giải thích: Tổng thống Putin cần “chuẩn bị nghiêm túc cho thông điệp và còn quá ít thời gian cho đến cuối năm.” 

Tuy nhiên, các nhà quan sát quốc tế có cách giải thích riêng về việc này: sự thật về cuộc chiến do Tổng thống Putin phát động ngày càng khó giải thích cho công chúng Nga.

Bài phát biểu được mong đợi gần đây nhất của Tổng thống Putin vào tháng 4 đã bị trì hoãn sau khi Moscow rút quân khỏi khu vực Kyiv và miền bắc Ukraine chỉ vài tuần sau khi Nga phát động cuộc xâm lược vào ngày 24/2. Lý do trì hoãn được dự đoán là những thất bại quân sự của Nga có khả năng sẽ phá hỏng kế hoạch tuyên bố chiến thắng của Điện Kremlin trong bài phát biểu của tổng thống Nga trước Hội đồng Liên bang.

Hồi tháng 11, các lực lượng Nga đã mất quyền kiểm soát thành phố cảng chiến lược Kherson trong bối cảnh quân đội Nga đang xuống tinh thần và bị tổn thất nặng nề, Nhiều binh sĩ Nga đã đào tẩu hoặc thậm chí được cho là đã tự làm hại bản thân để cố gắng rời khỏi tiền tuyến.

Lần đầu tiên sau một thập kỷ, Tổng thống Putin cũng đã hủy bỏ cuộc họp báo hàng năm với công chúng Nga vào thứ Sáu (16/12), điều mà các nhà phân tích cho rằng “có thể nhằm tránh trả lời các câu hỏi về những thất bại quân sự của Nga.”

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) đặt tại Hoa Kỳ, thay vào đó, Tổng thống Putin đã lợi dụng một số lần xuất hiện theo kịch bản và được ghi hình trước để đưa ra  những tuyên truyền về chiến tranh, bao gồm cuộc gặp hôm 25/11 với một nhóm 18 phụ nữ Nga tự xưng là mẹ của các quân nhân vừa được huy động nhằm cố gắng xoa dịu những lo ngại của công chúng Nga đối với chiến dịch gọi nhập ngũ năm nay của Điện Kremlin.

Trong một bản cập nhật về tình hình chiến tranh hôm thứ Tư (14/12), ISW nhận định: “[Tổng thống] Putin có thể đang cố gắng ngăn chặn những rủi ro liên quan đến việc phải trả lời một câu hỏi phức tạp. Tuy nhiên, việc hủy bỏ cuộc họp báo có thể làm suy yếu sức hấp dẫn dân túy của [Tổng thống] Putin như một nhà cầm quyền thường tiếp xúc với dân chúng.” 

Ngay cả những người tuyên truyền nhiệt thành nhất của Nga cũng bắt đầu phàn nàn về tác động của các lệnh trừng phạt kinh tế do phương Tây áp đặt lên Nga. Một số nhà dự báo dự đoán rằng lạm phát của Nga sẽ tăng vọt cùng với sự sụt giảm nghiêm trọng về tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Một số nhà phân tích dự đoán, GDP của Nga sẽ giảm 5% đến 6% trong năm tới.

Liên quan đến bản tin của TASS, trong một bản phân tích hôm 14/12, ISW kết luận: “[Tổng thống] Putin có thể không tự tin vào khả năng biện minh cho chi phí chiến tranh của mình đối với các vấn đề trong nước và toàn cầu của Nga khi phát biểu trước công chúng và giới tinh hoa Nga.”

“Nguồn tin giấu tên của TASS lưu ý rằng bài phát biểu cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng của tổng thống và nhân viên của ông vì nó thường đề cập đến các kế hoạch liên quan đến mọi khía cạnh của xã hội Nga: kinh tế, giáo dục, quân sự, quan hệ đối tác toàn cầu, v.v.”

Một tường thuật được kiểm soát chặt chẽ cũng rất quan trọng đối với sự ủng hộ của công chúng dành cho cuộc chiến. Mặc dù cuộc thăm dò ý kiến gần đây cho thấy sự ủng hộ phổ biến trong công chúng Nga đối với cuộc chiến vẫn ở mức cao, nhưng niềm tin đối với động cơ thực sự của cuộc chiến đã bắt đầu giảm sút trong những tháng gần đây, với phần lớn công chúng Nga hiện ủng hộ một lệnh ngừng bắn ở Ukraine.

Theo cuộc thăm dò do Hội đồng Đối ngoại Chicago và công ty nghiên cứu cộng đồng Levada thực hiện, những người chỉ trích cuộc chiến mạnh mẽ nhất ở Nga là những người có khả năng truy cập vào các phương tiện truyền thông độc lập mô tả những tin tức không mấy tốt đẹp về nỗ lực chiến tranh của Nga.

Gia Huy (Theo Newsweek)