Kinh tế Mỹ thời Trump và Biden: Bạn có sống tốt hơn 4 năm trước không?

“Cuộc sống của bạn hôm nay có tốt hơn 4 năm trước không?” là một câu hỏi nổi tiếng bắt nguồn từ cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 1980. Khi đó, ông Ronald Reagan đã dựa vào câu hỏi này mà vào làm chủ Nhà Trắng. 8 năm cầm quyền sau đó đã mang lại một nền kinh tế thịnh vượng cho nước Mỹ.

Hiện tại, cựu Tổng thống Donald Trump và đương kim Tổng thống Joe Biden cũng đã đặt câu hỏi này với cử tri. Hai bên có quan điểm hoàn toàn khác nhau và đều hy vọng rằng đáp án sẽ có lợi cho mình. Tuy nhiên, cử tri của cả hai đảng đều nghĩ suy nghĩ phức tạp hơn so với hơn 40 năm trước, và phán quyết cuối cùng có thể thuộc về những người suy ngẫm về đại dịch COVID-19, tình trạng ví tiền của họ và cảm thụ của họ về trạng thái hạnh phúc rộng lớn hơn của họ. 

Ông Trump: Cuộc sống tốt hơn dưới thời Trump, sẽ không có chiến tranh

Vào ngày 18/3, ông Trump đã hỏi những người ủng hộ mình bằng chữ in hoa trên nền tảng mạng xã hội Truth của mình câu hỏi kinh điển này: “Cuộc sống của bạn ngày nay có tốt hơn 4 năm trước không?”

Tại một cuộc vận động tranh cử vào tháng Ba, ông Trump đã đưa ra một bản tóm tắt sâu rộng về 4 năm đầu cầm quyền, nói với những người ủng hộ: “Dưới thời chính quyền Trump, cuộc sống của các bạn đã thay đổi tốt hơn, gia đình các bạn tốt hơn, hàng xóm của các bạn tốt hơn, cộng đồng của các bạn tốt hơn, đất nước của chúng ta cũng tốt hơn, tốt hơn, tốt hơn. Đó là sự thật. Nước Mỹ đã trở nên mạnh mẽ hơn, hùng mạnh hơn, giàu có hơn, an toàn hơn và tự tin hơn.”

Ông cũng nói: “Bạn sẽ không bao giờ có chiến tranh (dưới thời chính quyền Trump). Nga sẽ không bao giờ tấn công Ukraine. Israel sẽ không bao giờ bị tấn công. Bạn sẽ không có lạm phát”.

Các đồng minh của ông Trump không hề giấu diếm rằng người Mỹ hiện nay không khá hơn gì so với 4 năm trước. Họ tin rằng dưới thời chính quyền Biden, làn sóng nhập cư bất hợp pháp ở biên giới phía Nam nước Mỹ gia tăng, cùng với lạm phát cao đã khiến cuộc sống của nhiều người Mỹ trở nên khó khăn và họ sẵn sàng quay trở lại với các chính sách của ông Trump.

Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa (RNC) Michael Whatley hồi đầu tháng Ba cho biết, nước Mỹ “không mạnh như 4 năm trước” và cuộc sống của người Mỹ không còn tốt như 4 năm trước. Ông tin rằng nước Mỹ sẽ tốt hơn dưới sự lãnh đạo của ông Trump so với dưới sự lãnh đạo của ông Biden.

Lara Trump, con dâu thứ hai của ông Trump và đồng chủ tịch RNC, nói với Fox News hồi đầu tháng Ba rằng người Mỹ “có thể dễ dàng so sánh cuộc sống của chính họ với khi Donald Trump còn đương chức”.

Người dẫn chương trình Fox News Sean Hannity gần đây đã lưu ý rằng các đảng viên Đảng Dân chủ “không muốn nói về… ‘Bây giờ bạn có khá hơn so với 4 năm trước không?’ vì họ không có câu trả lời hay.”

Ông Biden: Đã có một trận đại dịch cách đây 4 năm

Theo hãng tin AP, nhóm tranh cử của ông Biden không hề có ý định hỏi cử tri câu hỏi kinh điển này của Tổng thống Reagan, nhưng sau khi ông Trump nêu ra câu hỏi, Tổng thống Biden đã nhanh chóng bác bỏ.

Ông Biden đã nêu vấn đề này tại 3 buổi gây quỹ ở Texas trong tuần qua.

Nói chuyện với các nhà tài trợ giàu có của mình ở Dallas vào ngày 20/3, ông Biden nói: “Nói về Donald Trump, chỉ vài ngày trước, ông ấy đã đặt một câu hỏi nổi tiếng tại một cuộc mít tinh: ‘Ngày hôm nay của bạn so với 4 năm trước thế nào?’ Donald, tôi rất vui vì ông đã hỏi câu hỏi đó, vì tôi hy vọng mọi người ở đất nước này dành chút thời gian để nghĩ lại tháng 3/2020 – virus COVID-19 đã đến Mỹ, ông Trump khi đó là tổng thống.”

Sau đó, Biden bắt đầu nhớ lại những khoảnh khắc đen tối trong những ngày đầu của đại dịch, ông cho biết: “Các phòng cấp cứu của bệnh viện quá đông đúc. Những người cấp cứu đã liều mạng (để chăm sóc bệnh nhân). Các y tá đã đeo túi rác để tự bảo vệ mình (vì có rất nhiều người tử vong) bên ngoài nhà xác, không chỉ bên trong bệnh viện. Người thân chết cô độc một mình.”

Nhóm tranh cử của ông Biden nhắc nhở cử tri rằng ông Trump đã làm tổng thống 4 năm trước khi đại dịch càn quét đất nước. Vào thời điểm đó, số người chết ở Mỹ ngày càng tăng, người Mỹ được khuyến khích ở trong nhà và hạn chế tương tác trực tiếp, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt, thị trường chứng khoán sụt giảm và các kệ hàng tạp hóa trống rỗng.

Vào ngày 21/3, nhóm tranh cử của ông Biden đã tung ra một quảng cáo kỹ thuật số, bắt đầu bằng bài đăng trên mạng xã hội Truth “Bạn có sống tốt hơn không” của ông Trump, sau đó chiếu cảnh các bệnh nhân trong bệnh viện cách đây 4 năm và các bác sĩ mặc đồ bảo hộ, cùng cảnh quay người Mỹ tích trữ hàng tạp hóa. Quảng cáo kết thúc bằng từ “Có” như một câu trả lời.

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Virginia Tim Kaine đã viết một cách mỉa mai trên nền tảng X (trước đây là Twitter): “Như chúng ta đều biết, tháng 3/2020 là khoảng thời gian tuyệt vời đối với tất cả mọi người”.

Đại dịch sẽ ảnh hưởng đến cuộc bầu cử năm 2024 như thế nào?

Đại dịch cách đây 4 năm đã khiến ông Trump thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 và cơ hội tái tranh cử. Hơn 1,1 triệu người Mỹ đã chết vì dịch bệnh, nhưng hầu hết số ca tử vong đó xảy ra trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden.

4 năm sau, ông Trump và ông Biden – có thể là ứng cử viên tổng thống của đảng tương ứng của họ – đang chạy đua tới một cuộc tái đấu. Đại dịch chỉ là ký ức đau thương đối với hầu hết người Mỹ, và cử tri dường như có những điều khác khi cân nhắc lựa chọn của mình trong cuộc bầu cử năm 2024.

Một số chiến lược gia của Đảng Cộng hòa tin rằng hầu hết cử tri sẽ nhìn vào tổng thể nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump, và họ sẽ kết luận rằng họ sẽ khá hơn về mặt kinh tế hoặc mặt khác dưới thời Trump.

Chiến lược gia Alex Conant của Đảng Cộng hòa cho biết: “Tôi không nghĩ đại dịch có tác động lớn đến vậy. Đó là một sự kiện kéo dài nhiều năm và mọi người đã vượt qua nó. Nhưng tôi nghĩ rằng bạn có thể chỉ ra những điều khác đã xảy ra vào năm 2020 – chúng ta đã bị chia rẽ như thế nào, các cuộc biểu tình, cuộc bầu cử gây chia rẽ, tất cả đều lên đến đỉnh điểm vào ngày 6/1 – mà có thể giúp ích cho ông Biden.”

Bà Sarah Matthews, cựu phát ngôn viên Nhà Trắng trong thời chính quyền Trump và sau này trở thành người chỉ trích ông Trump, cho biết: “Tôi có xu hướng nghĩ rằng mọi người sẽ nhìn thời chính quyền Trump một cách toàn diện hơn chứ không hiểu nó theo nghĩa đen. Tôi nghĩ mạch suy nghĩ của họ sẽ không nhảy trở lại đại dịch ngay lập tức. Tôi nghĩ họ sẽ xem xét toàn bộ thời kỳ ông Trump cầm quyền.”

Đáp án của câu hỏi “Cuộc sống có tốt hơn không?” có thể khác nhau tùy theo từng người, tùy từng thời điểm hoặc từng tình huống.

Ông Alex Conant nói: “Ngày nay, câu trả lời rõ ràng là ‘điều đó còn tùy vào tình huống’. Đại dịch đã kết thúc, không ai đổ lỗi cho ông Trump vì đã gây ra nó, và không ai ghi công ông là người đã tạo ra loại vắc-xin đã chấm dứt đại dịch. Nền kinh tế hiện đang hoạt động tốt, nhưng nó xuất hiện sau một đợt lạm phát kỷ lục và mọi người vẫn lo lắng về điều đó. Đối với hầu hết cử tri, câu trả lời là không rõ ràng – đó là lý do tại sao bản thân kết quả bầu cử vẫn chưa rõ ràng.”

Ông nói thêm: “Tôi không nghĩ có cử tri nào muốn quay lại những ngày đen tối của năm 2020, nhưng xét theo số liệu thăm dò dân ý, hầu hết cử tri cũng không thích năm 2024 cho lắm.”

Cô Karoline Leavitt, thư ký báo chí quốc gia cho chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông Trump, cho biết: “Ông Joe Biden và các đồng minh truyền thông của ông ấy có thể chọn những con số từ thời điểm tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng mà họ muốn, nhưng người Mỹ biết Biden là một thảm họa, dưới thời ông Trump cầm quyền, cuộc sống của họ sẽ tốt hơn nhiều, đây là lý do tại sao cựu Tổng thống Trump tiếp tục áp đảo so với ông Biden trong các cuộc thăm dò.”

Nền kinh tế biểu hiện tốt dưới thời Biden, nhưng các cuộc thăm dò cho thấy cử tri cảm thấy ngược lại

Chỉ còn chưa đầy 8 tháng nữa là đến cuộc bầu cử tháng 11, sự cạnh tranh giữa ông Trump và ông Biden ở các bang chiến trường (bang dao động) đang ngày càng gay gắt, nhưng các cuộc thăm dò cũng cho thấy bất chấp khủng hoảng kinh tế do đại dịch gây ra trong năm 2020, nhiều cử tri vẫn tin tưởng ông Trump hơn trong vấn đề then chốt này.

Một cuộc thăm dò của CBS công bố hồi đầu tháng Ba cho thấy, nhìn lại quá khứ, 65% cử tri tin rằng nền kinh tế đang ở trạng thái tốt dưới thời Trump, trong khi chỉ có 38% giữ quan điểm tương tự về nền kinh tế dưới thời Biden; mặt khác 28% cử tri cho rằng nền kinh tế đang trong tình trạng tồi tệ dưới thời Trump, so với 59% của Biden.

Cuộc thăm dò tương tự cho thấy 46% cử tri đánh giá nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump là “tốt” hoặc “xuất sắc”, trong khi chỉ có 33% đánh giá nhiệm kỳ tổng thống của Biden cho đến nay là “tốt” hoặc “xuất sắc”; mặt khác 53% cử tri đánh giá nhiệm kỳ tổng thống của Trump là “trung bình” hoặc “kém”, so với 67% của ông Biden.

Một cuộc thăm dò của AP-NORC công bố vào tháng Hai cho thấy chỉ 24% người Mỹ cho biết cuộc sống của họ đã trở nên tốt hơn kể từ khi ông Biden làm tổng thống, trong khi 41% cho rằng cuộc sống của họ đã trở nên tồi tệ hơn, 34% cho rằng không tốt cũng không xấu. Đồng thời, hầu hết đều cho rằng tổng thể cả nước và nền kinh tế của cả nước đã trở nên tồi tệ hơn dưới nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden.

Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen vừa ca ngợi thành tích kinh tế của chính quyền Biden trong tháng Một. Bà chỉ ra rằng xu hướng tăng trưởng kinh tế chung là thuận lợi, tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục ở mức thấp, lạm phát giảm và niềm tin của người tiêu dùng tăng vọt.

Bà Yellen nói trong bài phát biểu ngày 25/1: “Nói một cách đơn giản, đây là sự phục hồi kinh tế công bằng nhất trong lịch sử. Chúng ta đang chứng kiến ​​sự tiến bộ không chỉ đối với tầng lớp trung lưu Mỹ, mà còn đối với toàn bộ các nhóm nhân khẩu học, chẳng hạn như sự sụt giảm nhanh chóng về tỷ lệ thất nghiệp của người da đen và người gốc Tây Ban Nha.”

Nhưng một cuộc thăm dò của Đại học Monmouth công bố vào tháng Hai cho thấy, mặc dù khoảng một nửa công chúng ghi nhận công lao của chính quyền Biden cho việc kinh tế chuyển biến tốt, nhưng nhiều người Mỹ không ghi nhận công lao của chính sách của chính quyền Biden về sự thịnh vượng của kinh tế Mỹ.

Trong số các hộ gia đình trung lưu ở Mỹ, 45% cho biết họ không được hưởng lợi gì từ các chính sách của chính quyền Biden, 33% cho biết các chính sách của chính quyền Biden mang lại lợi ích rất ít cho họ và chỉ 16% cho biết các chính sách mang lại lợi ích cho họ. Ngoài ra còn có 7% người cho biết họ không chắc chắn các chính sách có lợi cho họ hay không.

Cuộc thăm dò cũng cho thấy sự chia rẽ đảng phái rõ ràng, với 61% đảng viên Đảng Dân chủ cho biết họ được hưởng lợi từ tăng trưởng kinh tế trong nhiệm kỳ của ông Biden, nhưng chỉ có 27% đảng viên độc lập và 14% đảng viên Cộng hòa nghĩ như vậy.

Các cuộc thăm dò này cho thấy mặc dù nền kinh tế thời chính quyền Biden đang có biểu hiện tốt, nhưng hầu hết người Mỹ đều cảm thấy ngược lại, và quan điểm của họ về tình hình kinh tế trong nhiệm kỳ của ông Biden vẫn tiêu cực. Điều này khiến chính quyền Biden và nhóm vận động tranh cử năm 2024 của ông cảm thấy rất bấp bênh, bởi vì họ luôn muốn mọi người tin rằng ông Biden thực sự có một câu chuyện thành công về mặt kinh tế.