Lo ngại rủi ro gián điệp, Nhà Trắng ngăn chặn “siêu đại sứ quán” của Trung Quốc tại London

Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có kế hoạch xây dựng đại sứ quán lớn nhất châu Âu tại khu vực gần Tháp Luân Đôn và thành phố tài chính London. Tuy nhiên, do liên quan đến lo ngại về an ninh quốc gia, phía Hoa Kỳ đã thúc giục Chính phủ Anh ngừng dự án xây dựng này.

Các quan chức ngoại giao Mỹ tuyên bố rằng nếu ĐCSTQ tiếp tục thực hiện kế hoạch xây dựng, Hoa Kỳ sẽ buộc phải xem xét lại việc hợp tác về an ninh và tình báo với Anh.

Theo Thông tấn xã Trung ương Đài Loan (CNA), từ năm 2018 Chính phủ Trung Quốc đã mua đất tại khu vực Tháp London, trước đây là Tòa án Royal Mint, và có kế hoạch chuyển đại sứ quán hiện tại của Anh ở Tây London đến nơi này. Theo kế hoạch đại sứ quán mới sẽ có diện tích lớn hơn 10 lần so với đại sứ quán hiện tại, với diện tích hơn 20.000 m2.

Tuy nhiên, ngay từ khi kế hoạch này được đề xuất, nó đã làm dấy lên cảnh giác cao độ từ giới chính trị và an ninh Anh Quốc. Công chúng lo ngại rằng đại sứ quán mới có thể trở thành trung tâm giám sát, đàn áp xuyên quốc gia, thiết lập đồn cảnh sát bí mật và hoạt động gián điệp.

Hội đồng địa phương đã hai lần bác bỏ kế hoạch xây dựng này, chính quyền thành phố London cũng quyết định không tham gia thẩm định dự án. Đến tháng 10/2023, Chính phủ trung ương Anh đã thu hồi quyền xét duyệt dự án với lý do “lợi ích quốc gia” và chuyển việc phê duyệt lên cấp trung ương.

Theo báo London Evening Standard, địa điểm mới của đại sứ quán nằm giữa khu tài chính London và khu thương mại Canary Wharf, gần 3 trung tâm dữ liệu quan trọng.

Đài GB News của Anh cho biết do địa điểm này gần các tuyến cáp viễn thông và cơ sở hạ tầng dữ liệu tài chính quan trọng, nên phía Mỹ đặc biệt lo ngại rằng đây có thể trở thành trung tâm nghe lén và tấn công mạng của ĐCSTQ.

Có thông tin cho rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ mối lo ngại nghiêm trọng với Thủ tướng Anh Keir Starmer, và kêu gọi hủy bỏ kế hoạch xây dựng này.

Các nguồn tin cho biết vấn đề này đã được nêu ra trong các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Anh. Phía Mỹ cảnh báo rằng nếu dự án tiếp tục, sẽ ảnh hưởng đến việc chia sẻ thông tin tình báo giữa Mỹ và Anh.

Báo The Sunday Times trích lời một quan chức cấp cao Mỹ cho biết, nếu ĐCSTQ có cơ hội tiếp cận cơ sở hạ tầng thông tin nhạy cảm của một trong những đồng minh thân cận nhất của Hoa Kỳ, điều đó sẽ khiến họ vô cùng lo ngại. Ông nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ đang theo dõi sát sao diễn biến của sự việc.

Các nhà ngoại giao Mỹ cũng nói rõ rằng nếu kế hoạch xây dựng đại sứ quán mới của ĐCSTQ được tiếp tục, Hoa Kỳ sẽ phải đánh giá lại mối quan hệ hợp tác an ninh và tình báo với Anh. Chính phủ Anh cam kết sẽ đánh giá mọi rủi ro an ninh liên quan đến kế hoạch này.

Chủ nhật (ngày 8/6), Bộ trưởng Công nghệ Anh Peter Kyle cho biết, Anh sẽ tiến hành thẩm tra đầy đủ và có phản ứng thích đáng với mọi vấn đề an ninh tiềm ẩn.

Ông bổ sung rằng đây là vấn đề thường được Mỹ và Anh thảo luận. Hai nước thường xử lý các vấn đề liên quan đến cơ sở hạ tầng như đại sứ quán, nhằm đảm bảo sự an tâm cho công chúng. Là thành viên của liên minh tình báo Ngũ Nhãn (Five Eyes), Anh và Mỹ chia sẻ thông tin tình báo, vì vậy nếu có bất kỳ mối quan ngại an ninh nào, kể cả ở cấp quy hoạch, Anh cũng đều sẽ xử lý đầy đủ.

Báo The Sunday Times đưa tin Tổng thống Donald Trump đã cảnh báo Phố Downing rằng không nên cho phép ĐCSTQ xây dựng một đại sứ quán lớn gần trung tâm tài chính quan trọng của London.

Theo The Times, đại sứ quán dự kiến được xây dựng gần nút giao các tuyến cáp truyền thông quan trọng. Trong một cuộc phỏng vấn với Sky News vào Chủ nhật (8/6), Bộ trưởng Nội vụ của Đảng Bảo Thủ Chris Philp cho biết, ĐCSTQ có thể sử dụng đại sứ quán này làm căn cứ cho các hoạt động gián điệp. Ông đồng tình với quan điểm của Hoa Kỳ, rằng điều này tạo ra rủi ro an ninh nghiêm trọng.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Anh đã bác bỏ những cáo buộc này.

Trước đó, kế hoạch này từng bị đình chỉ nhưng sau đó được khôi phục lại nhờ sự vận động trực tiếp của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Một quan chức cấp cao Mỹ nói với The Sunday Times rằng ĐCSTQ đang tiếp cận các tuyến liên lạc nhạy cảm của một trong những đồng minh thân thiết nhất của Hoa Kỳ. Điều này rất đáng lo ngại. Nếu dự án tiếp tục, chính quyền Trump sẽ giữ thái độ dè dặt trong việc chia sẻ thông tin tình báo với Anh.

Vấn đề này đã được đưa vào các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Anh, và có thể ảnh hưởng đến thỏa thuận thương mại song phương.

Hiện tại, Anh đang tìm cách hoàn tất thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ trong vòng 2 tuần tới. Việc ký kết thỏa thuận này sẽ phụ thuộc một phần vào mối quan hệ Anh – Trung có được chính quyền Trump chấp thuận hay không. Hoa Kỳ đã đặt hạn chót ký thỏa thuận thương mại Mỹ – Anh là ngày 9/7.