Mạng lưới ngầm bán lại chip cao cấp của NVIDIA cho người mua từ Trung Quốc

Kể từ năm 2022 khi Chính phủ Mỹ cấm NVIDIA xuất khẩu chip cao cấp sang Trung Quốc, những bên mua phía Trung Quốc đã tìm cách lách các biện pháp kiểm soát của Mỹ như sử dụng mạng lưới ngầm từ các kênh buôn lậu – các điểm mù của chuỗi cung ứng – qua đó mua được chip trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến của NVIDIA.

Tạp chí Phố Wall (WSJ) đưa tin hôm thứ Ba (2/7), một số mạng lưới ngầm ở ngoài Trung Quốc (gồm bên mua, bên bán và bên chuyển phát) đã lách các biện pháp hạn chế của Chính phủ Mỹ đối với chip NVIDIA, qua đó cung cấp chip cao cấp của công ty này cho các tổ chức nghiên cứu và công ty công nghệ Trung Quốc như Đại học Thanh Hoa và Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc….

Có ít nhất 70 nhà phân phối hiện đang công khai quảng cáo việc bán chip NVIDIA, phóng viên của WSJ đã liên hệ trực tiếp với 25 nhà quảng cáo phân phối trong đó. Sau khi xác minh, nhiều người bán cho biết họ cung cấp hàng chục chip cao cấp NVIDIA mỗi tháng.

WSJ sau khi điều tra nhận thấy rằng nguồn cung cấp chip NVIDIA ngầm rất ổn định, hầu hết người bán đều chấp nhận đơn đặt hàng và hứa sẽ giao hàng trong vòng vài tuần. Một số thương gia còn bán cả máy chủ, mỗi máy thường chứa 8 chip NVIDIA cao cấp, với giá khoảng 300.000 USD.

Mặc dù số lượng bộ xử lý NVIDIA được bán ra có hạn, nhưng con số hoàn toàn đủ cho một số công ty khởi nghiệp hoặc tổ chức nghiên cứu AI có nhu cầu thấp.

Theo phân tích của Trung tâm An ninh Mỹ Mới (Center for a New American Security) – một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington – trung bình số lượng chip AI được buôn lậu mỗi năm ước tính là 12.500.

Thông tin chỉ ra rằng NVIDIA không trực tiếp bán [riêng lẻ] chip trung tâm dữ liệu hiệu suất cao, thay vào đó họ bán cho các đối tác lớn bên thứ ba như Dell và Super Micro, các bên đó dùng chip để xây dựng máy chủ AI hoặc hệ thống AI bán cho khách hàng.

Theo những người trong ngành, những nhà cung cấp thiết bị này thường mua nhiều chip NVIDIA để tránh rủi ro nhu cầu tăng đột biến hoặc gặp khó khăn trong quá trình sản xuất. Họ cho biết, trong trường hợp bên mua cuối mang chip NVIDIA gửi cho bên nào khác thì điều đó nằm ngoài kiểm soát của nhà cung cấp thiết bị.

Dell và Super Micro phản hồi rằng họ tuân thủ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ và sẽ có hành động nếu phát hiện hành vi bất hợp pháp.

Còn NVIDIA lưu ý, để tuân thủ kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, họ chủ yếu làm việc với các đối tác nổi tiếng. Một phát ngôn viên NVIDIA cho biết: “Chúng tôi áp dụng các tiêu chuẩn như nhau cho tất cả các giao dịch, dù lớn hay nhỏ, và mong muốn các đối tác của chúng tôi cũng làm như vậy”.

Hiệu quả trong việc chính quyền Tổng thống Biden thực thi các hạn chế xuất khẩu chip NVIDIA phụ thuộc phần lớn vào Bộ Thương mại và các công ty trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Có Luật sư thương mại quốc tế cho biết, về mặt pháp lý, các chính phủ và khu vực pháp lý nước ngoài có thể không thực hiện các biện pháp kiểm soát của Mỹ, không coi việc bán những con chip như vậy cho Trung Quốc là hành vi phạm tội hình sự.

WSJ đã phỏng vấn một nhà môi giới chip Singapore, người có mối liên hệ với các kênh phân phối chip và nhà tích hợp hệ thống ở Đông Nam Á và có thể giúp khách hàng Trung Quốc có được chip và máy chủ. Nhà môi giới này cho biết khách hàng bao gồm các công ty AI, tổ chức nghiên cứu và đại lý chip, trong số đó không loại trừ có nơi sử dụng các đơn vị được thành lập ở Singapore, Malaysia, Việt Nam và Đài Loan để lách các hạn chế về chip của Mỹ. Người này cho biết anh ta đã giúp người mua thu xếp hậu cần và cử người tận tình giao sản phẩm đến nơi đến, cũng giúp chuẩn bị hồ sơ khai báo hải quan và liên hệ với công ty vận tải…

Một số người bán cho biết hệ thống này dựa vào hồ sơ hải quan không đầy đủ để tránh cơ quan chức năng. Theo WSJ, trong hai giao dịch vào tháng Ba, một doanh nhân ở Thâm Quyến – Trung Quốc đã nhận được 20 GPU NVIDIA từ Singapore và 40 GPU NVIDIA từ một nhà xuất khẩu ở Đài Loan, nhưng không nêu rõ model chip. Những con chip này là vi xử lý A100 cao cấp của NVIDIA, nằm trong số những con chip bị hạn chế nhất.

WSJ cũng phát hiện ra rằng nhiều đại lý chip đã mở cửa hàng tại các trung tâm nghiên cứu AI lớn của Trung Quốc như Thâm Quyến và Bắc Kinh. Chip A100 thường được bán với giá 22.500 USD và chip H100 có giá 32.400 USD, cao hơn nhiều so với giá thông thường của hai con chip này là khoảng 10.000 USD và 25.000 USD. Người bán cho biết, do nguồn cung ổn định nên giá chợ đen đã giảm hơn một nửa so với mùa hè năm ngoái.

Khi được hỏi làm thế nào để có được chip, một đại lý ở Bắc Kinh cho biết: “Quả thực khó hơn rất nhiều, nhưng sẽ luôn có cách”. Nguồn tin cũng nói rằng trong vài tháng qua đã làm được đều đều, tháng nào cũng nhận được một lô hàng, mỗi lô có hàng chục chip.

Một số người bán đưa ra các gói bảo hành 3 năm bao gồm việc đổi hoặc sửa chữa cho sản phẩm bị lỗi, nhưng NVIDIA không liên quan. Còn bên mua cho biết họ lo ngại về sự không chắc chắn của các dịch vụ hậu mãi không chính thức.

Theo các tài liệu mua sắm được WSJ xem xét, sau khi Mỹ thắt chặt hạn chế xuất khẩu vào cuối năm ngoái, các tổ chức nghiên cứu và trường đại học Trung Quốc tiếp tục mua được chip AI cao cấp của NVIDIA từ các đại lý Trung Quốc. Trong khi đó NVIDIA chưa bao giờ chuyển hàng đến Trung Quốc, vì các hạn chế xuất khẩu có hiệu lực trước khi loại chip liên quan được bán ra toàn cầu.

Các tài liệu cũng cho thấy Đại học Thanh Hoa và Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc là những bên chính mua chip AI của NVIDIA.