Một năm làm Tổng thống, ông Trump giữ được những cam kết nào?

Sau một năm tỷ phú địa ốc Donald Trump trở thành tổng thống Mỹ, ông đã làm được gì và chưa làm được gì so với “bản hợp đồng” với cử tri của mình?

Trong chiến dịch tranh cử, ứng cử viên Donald Trump đã tạo ấn tượng mạnh với những người ủng hộ với bản kế hoạch 100 ngày đầu tiên làm tổng thống đầy tham vọng. Sau gần 365 ngày tại nhiệm, ông Trump mới hoàn thành được một số cam kết, một số khác đang nỗ lực thực hiện, trong khi cũng có một vài lời hứa chưa thể đụng tới, thậm chí đã có điểm Tổng thống phải đảo ngược lời hứa của mình.

Những cam kết thực hiện được

Bất chấp những thách thức gặp phải từ truyền thông, cuộc điều tra Nga, sự chia rẽ tại Quốc hội, gần một năm tại nhiệm, ông Trump đã hoàn thành được khá nhiều những điều ông đã hứa với cử tri.

1. Thông qua Luật cắt giảm thuế

Luật cải tổ thuế mạnh mẽ theo đề xuất của Tổng thống đã được cả Hạ viện và Thượng viện thông qua phiên bản cuối cùng vào ngày 20/12.

Tổng thống Trump đã chính thức ký duyệt luật này vào ngày 22/12, nền kinh tế Mỹ trong thời gian gần sẽ nhận được cú huých tăng trưởng lớn với việc thuế thu nhập doanh nghiệp giảm mạnh (từ 35% xuống 21%), đồng thời giảm các loại thuế cá nhân, giảm thuế thừa kế, mở rộng tín dụng thuế cho gia đình có trẻ em, giảm thuế đánh lên lợi nhuận ở nước ngoài, hệ thống thuế được đơn giản hóa và tăng gấp đôi khấu trừ tiêu chuẩn.

“Cuối cùng thì việc này có nghĩa là gì? Nó nghĩa là việc làm, việc làm, việc làm”, ông Trump phát biểu một ngày sau khi lưỡng viện thông qua luật Thuế mới.

2. Bổ nhiệm thành công thẩm phản bảo thủ Neil Gorsuch vào Tối Cao Pháp Viện

Đề cử một người vào Tối cao Pháp Viện Hoa Kỳ là một quyền lợi và vinh dự hiếm khi xuất hiện trong một nhiệm kỳ Tổng thống do quy định tất cả 9 Thẩm Phán Tối Cao của Mỹ đều sẽ làm việc suốt đời. Tổng thống Mỹ chỉ được đề cử một người mới nếu có một vị qua đời hoặc tự từ chức. Tổng thống Obama đã thất bại trong khi cố gắng đưa một thẩm phán theo đường lối cấp tiến của ông vào vị trí này; ông Trump, với sự hỗ trợ của Quốc Hội đa số Đảng Cộng hòa, đã thành công.

Việc này đảm bảo cán cân quyền lực trong tổ chức cao nhất của ngành tư pháp Mỹ với tỷ số 5/4 nghiêng về những người bảo thủ theo đường lối của Đảng Cộng hòa. Với quy chế làm việc suốt đời, các chính sách bảo thủ của Tổng thống Trump và Đảng Cộng hòa sẽ thuận lợi hơn nhiều trong tương lai lâu dài khi ông Gorsuch mới 50 tuổi.

3. Thực hiện các biện pháp làm sạch tham nhũng và lũng đoạn của nhóm đặc quyền tại Washington.

– Đóng băng hợp đồng toàn bộ công chức liên bang để giảm số lượng lao động ăn lương ngân sách thông qua việc giảm biên chế (ngoại trừ quân đội, an ninh công cộng và y tế);

– Đặt ra yêu cầu rằng các cơ quan hành pháp để đưa ra một quy định liên bang mới, phải huỷ bỏ 2 quy định đã tồn tại;

– Cấm các quan chức Nhà trắng và Quốc hội trở thành người vận động hành lang trong thời gian 5 năm sau khi rời nhiệm;

– Cấm vĩnh viễn các quan chức Nhà Trắng trở thành người vận động hành lang cho chính phủ nước khác;

– Cấm người vận động nước ngoài gây quỹ cho cuộc bầu cử ở Mỹ.

4. Thực hiện được 6 trong 7 việc đã hứa nhằm bảo vệ người lao động Mỹ

– Cùng Canada và Mexico đàm phán lại NAFTA (Hiệp định Tự do Thương mại Bắc Mỹ) để có được các điều khoản có lợi cho doanh nghiệp và lao động Mỹ.

– Mỹ đã rút khỏi Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).

– Ông Trump đã chỉ thị Bộ trưởng thương mại và Văn phòng Đại diện thương mại Hoa Kỳ nhận diện toàn bộ các quốc gia đang lợi dụng hoạt động mậu dịch, gây tác động không công bằng đối với người lao động Mỹ.

– Gỡ bỏ giới hạn đang đặt lên ngành sản xuất năng lượng từ nguồn tài nguyên dự trữ trị giá 50 nghìn tỷ USD của Hoa Kỳ, từ đó tạo ra nhiều việc làm.

– Gỡ bỏ rào cản từ chính quyền Obama-Clinton, cho phép các dự án cơ sở hạ tầng năng lượng trọng yếu, chẳng hạn dự án Đường ống Keystone, được thực hiện.

– Huỷ bỏ việc trả hàng tỷ USD cho các chương trình biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc, dùng khoản tiền này để sửa chữa cơ sở hạ tầng môi trường và nước sạch tại nước Mỹ. Mỹ cũng đã thông báo rút khỏi Thỏa thuận biển đổi khí hậu Paris.

5. Thực hiện được 5 lời hứa nhằm khôi phục an ninh và nền pháp trị theo Hiến Pháp Mỹ

– Huỷ phần lớn mệnh lệnh hành pháp, biên bản ghi nhớ và pháp lệnh vi hiến do Tổng thống Obama chỉ đạo.

–  Bổ nhiệm thành công thẩm phán bảo thủ Neil Gorsuch vào vị trí thẩm phán của Tối cao Pháp viện.

– Huỷ tất cả ngân quỹ liên bang cấp cho các thành phố trú ẩn (Sanctuary Cities);

– Thực hiện thành công Luật cấm di trí đối với công dân từ 6 nước có đa số dân hồi giáo gồm: Chad, Iran, Libya, Somalia, Syria, và Yemen.

6. Khôi phục quân đội

Ông Trump đã hứa tái thiết quân đội Mỹ bằng việc xoá bỏ hiện trạng cô lập quốc phòng, tăng đầu tư quân sự; hỗ trợ cựu chiến binh để họ có thể tự chọn phương án điều trị tại cơ sở công hoặc tư nhân; bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu khỏi tấn công mạng.

Những lời hứa này đã được Tổng thống Mỹ thực hiện một phần và đang tiếp tục triển khai:

– Thông qua gói ngân sách kỷ lục 700 tỷ USD cấp cho quân đội Hoa Kỳ;

– Cam kết xây dựng quân đội Hoa Kỳ đảm bảo vị thế vững mạnh nhất thế giới và thực hiện “hòa bình thông qua sức mạnh”;

– Đưa ra mục tiêu quân Mỹ phải mạnh tới mức “không bao giờ phải sử dụng đến nó”;

– Liên tục khẳng định sự ủng hộ đối với quân đội, tiến hành cải cách luật để chăm sóc cựu chiến binh tốt hơn;

– Thị uy với Iran, Bắc Hàn, Nga và Trung Quốc; khôi phục sự tôn trọng đối với quân đội Mỹ ở nước ngoài, vốn bị tổn hại nghiêm trọng dưới thời Obama;

– Ban hành thành công luật chăm sóc cựu chiến binh. Đạo luật Trách nhiệm Bộ Cựu chiến binh và Bảo vệ Người tố cáo được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua vào đầu tháng 6/2017 nhằm đơn giản hóa quy trình sa thải, cắt giảm hoặc đình chỉ nhân viên Bộ Cựu chiến binh do làm việc yếu kém hoặc có hành vi sai trái.

Những cam kết chưa thực hiện được

1. Hủy bỏ và thay thế ObamaCare

Cho đến những ngày cuối cùng của năm 2017, tất cả các nỗ lực thay thế và hủy bỏ Chương trình Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng do ông Barack Obama ký đã thất bại.

Thượng viện Hoa Kỳ đã không thể có tiếng nói chung trong việc thay thế và hủy bỏ ObamaCare. Trong nội bộ Đảng Cồng hòa đã có tới 4 nghị sĩ không ủng hộ phương án hủy bỏ toàn bộ, từng phần hoặc tạm đình chỉ Obamcare.

“Cứ để cho nó tự nổ tung”, ông Trump đã nói vậy trong sự bất lực sau nhiều cố gắng, vừa thúc giục vừa đe dọa bất thành để Thượng viện thông qua kế hoạch hủy bỏ Obamcare.

2. Xây tường biên giới Mexico

Trong lời hứa tranh cử của mình, ông Trump đặc biệt nhấn mạnh đến xây dựng bức tường phía nam và Mexico sẽ trả dần cho chi phí này. Tuy nhiên, phía chính phủ Mexico đã thẳng thừng từ chối việc trả tiền cho bức tường. Ông Trump quay sang yêu cầu Quốc hội duyệt chị ngân sách cho bức tường. Nhưng Đảng Dân chủ từ chối việc này, trong khi không ít thành viên Đảng Cộng hòa hoài nghi về hiệu quả của bức tường tiêu tốn tới 20 tỷ USD.

Ông Trump chỉ mới đạt được bước tiến nhỏ trong tiến trình hiện thực hóa bức tường biên giới, khi Quốc hội thông qua ngân sách khoảng hơn 1 tỷ USD để xây các nguyên mẫu bức tường, nhằm đánh giá hiệu quả ban đầu.

3. Luật cơ sở hạ tầng

Cân bằng hợp tác nhà nước – tư nhân và đầu tư tư nhân thông qua ưu đãi thuế, để đạt được gói đầu tư cơ sở hạ tầng 1 ngàn tỷ USD trong vòng 10 năm, là cam kết của ông Trump với cử tri. Tuy nhiên, sau khi ObamCare thất bại, Tổng thống Mỹ chưa có cơ hội để xúc tiến Luật cơ sở hạ tầng. Trong cuộc trả lời phỏng vấn tạp chí Forbes hôm 14/11, ông Trump có nói rằng ông sẽ thúc giục Quốc hội Mỹ ban hành Luật cơ sở hạ tầng vào năm 2018.

4. Liệt Trung Quốc vào nước thao túng tiền tệ

“Tôi sẽ chỉ định cho Bộ trưởng Ngân khố liệt Trung Quốc vào nước thao túng tiền tệ”, đó là điều mà ông Trump hứa sẽ làm ngay ngày đầu tiên trở thành ông chủ Nhà Trắng. Tuy nhiên, lời hứa này không những chưa thể thực hiện mà nó còn bị đảo ngược 180 độ sang hợp tác và kéo gần quan hệ với ông Tập Cận Bình, Chủ tịch Trung Quốc.

Mục đích của việc đảo ngược chính sách này là ông Trump muốn hợp tác với Trung Quốc để kiềm chế chương trình hạt nhân và tên lửa của Bắc Hàn – mối đe dọa an an ninh mà Tổng thống Mỹ coi là lớn nhất với ông.

Tuy nhiên, tiến triển trong việc hợp tác Mỹ – Trung để giải quyết vấn đề hạt nhân Bắc Hàn không đạt nhiều bước tiến thực chất. Bắc Kinh tuy ủng hộ các nghị quyết Liên Hiệp Quốc do Mỹ soạn thảo nhưng đều không để Washington đưa vào các điều khoản có thể bóp nghẹt nền kinh tế Bình Nhưỡng như việc cấm vận dầu mỏ hoàn toàn.

Tân Bình

Xem thêm: