Tại sao một số quan chức Mỹ nhanh chóng thành triệu phú? — Elon Musk thắc mắc

Nói với các phóng viên, siêu giàu Elon Musk, trình bày về nạn tham nhũng và bộ máy quan liêu của chính quyền Mỹ. Ông tuyên bố DOGE (Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ) của ông là cơ cấu “minh bạch nhất” chưa từng có, ông thắc mắc rằng tại sao chỉ với lương vài chục hay trăm nghìn đô-la hàng năm, thế mà có những quan chức Mỹ sở hữu hàng chục triệu đô-la, ông cảm thấy không thể hiểu được tại sao chính phủ Mỹ phải chuyển 50 triệu đô-la bao cao su cho nước ngoài, ông tin rằng chính quyền liên bang sẽ vỡ nợ nếu tiếp tục tình trạng chi tiêu hành chính vượt xa chi tiêu quân sự Mỹ, mà Mỹ vốn đã là quốc gia chi tiêu khổng lồ cho quân sự, v.v. Khán giả người Mỹ dường như rất ủng hộ cách làm này của chính phủ mới dưới thời Donald Trump, coi đó chính là điều mà dân Mỹ cần nhất hiện nay.

Hôm qua, trong sự kiện họp báo sau khi chính thức nhậm chức được gần 3 tuần, Tổng thống Donald Trump có lời đôi mở đầu, ngụ ý ông đang thực hiện lời hứa khi vận động tranh cử tổng thống Mỹ: “Chúng tôi sẽ ký một thỏa thuận rất quan trọng vào hôm nay, đó là về DOGE, và tôi muốn Elon nói với các vị một chút về nó, cũng như về một số điều mà anh ấy phát hiện ra, những điều rất sốc khi hàng tỷ hàng tỷ hàng tỷ đô-la đang bị lãnh phí, tham nhũng, và lạm dụng… Đây là một trong những lý do mà tôi đắc cử. Bấy giờ tôi đã nói không ai ý thức được nó tồi tệ, bệnh hoạn, và hủ bại đến thế nào đâu. Càng khó tin hơn nữa là các thẩm phán đang tìm cách để ngăn chặn chúng tôi truy tìm tham nhũng, đặc biệt là khi chúng tôi tìm ra hàng trăm triệu đô-la, còn nhiều nữa, chỉ trong một thời gian ngắn. Chúng tôi là muốn xóa nạn tham nhũng, và không thể tin nổi khi các thẩm phán cho hay họ không muốn chúng tôi làm điều đó… Tôi cho rằng việc làm đó của các thẩm phán là sự vi phạm luật pháp một cách nghiêm trọng… Tôi muốn Elon sẽ nói một chút và sau đó sẽ trả lời câu hỏi…”

Cơ cấu đình đám DOGE, Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ, mặc dù không thật sự là một “bộ” theo cách hiểu thông thường, đã được nhóm ông Trump nhắc tới nhiều lần, và là cơ cấu được hứa hẹn sẽ giúp chính quyền Trump tinh giản bộ máy chính quyền liên bang Mỹ.

Siêu giàu Elon Musk, mang theo con nhỏ tới, và tuyên bố rằng DOGE hoạt động trên nguyên tắc bảo vệ quyền dân chủ của người Mỹ: “Tại tầm vĩ mô thì mục đích của DOGE, cũng là một phần quan trọng nằm trong mục đích của chính quyền [Trump], là để khôi phục dân chủ (retore democracy).”

“Điều này nghe có vẻ… chẳng phải chúng ta đang có dân chủ rồi sao?… Chà, nếu chúng ta không có được phản hồi từ nhân dân tới [cơ quan] chính phủ, và nếu hệ thống luật lệ của cơ cấu hành chính mới là thực sự hoạt động, thế thì ý nghĩa của ‘dân chủ’ còn có giá trị thật sự gì đây? Nếu nhân dân không thể bầu, không thể dùng ý chí của mình để ra quyết định thông qua các đại biểu mà dân bầu ra —như tổng thống và cơ cấu Thượng viện cùng Hạ viện— thế thì thực ra chúng ta không phải sống trong ‘dân chủ’ (democracy) mà là chúng ta đang sống trong ‘hành chính’ (bureaucracy).”

Theo ông, thì bộ máy hành chính quan liêu của chính quyền liên bang đã quá lớn, các quyết định của Mỹ đã không còn là quyết định của những người do nhân dân bầu ra (tổng thống và nghị viên) mà phần lớn là của nhóm rất đông những người trong bộ máy hành chính này, những người không phải do nhân dân bầu ra. Ông phàn nàn rằng có những cơ cấu trong bộ máy hành chính, không phải do dân bầu, nhưng mà còn nhiều quyền lực hơn cả tổng thống và quốc hội, vốn là do dân bầu.

“Đây không phải là nói rằng không có những người tốt trong bộ máy hành chính của chính quyền liên bang” ông Musk lập luận, “mà là nói chúng ta không thể chấp nhận một chính quyền hành chính liên bang ‘tự trị’ như vậy. Điều chúng ta cần là chính quyền đáp cho nhân dân. Toàn bộ ý nghĩa của ‘dân chủ’ chính là thế mà.”

Theo Elon Musk, tình trạng bộ máy quan liêu hiện nay không phải là điều mà dân Mỹ cần, và “đó là điều mà chúng tôi cần phải điều chỉnh.”

Đó là về nói khái quát.

Tiếp đó là dẫn chứng một số chi tiết cụ thể.

Chi tiết đầu tiên được ông Musk nói đến là “thâm hụt (deficit)” của chính phủ liên bang lên tới 2.000 tỷ USD. Đây là con số khổng lồ. Ông Musk so sánh với quỹ quân sự của Mỹ —cỡ 900 tỷ USD, bằng quỹ chi tiêu của 10 nước khác sau Mỹ cộng lại, kể cả Trung Quốc và Nga— và phàn nàn “nếu chúng ta không có hành động về thâm hụt này, thì chúng ta sẽ khiến quốc gia vỡ nợ (bankrupt). Thật kinh hoàng là chỉ riêng khoản lãi lấy từ nợ của chính phủ còn lớn hơn cả quỹ giành cho Bộ Quốc phòng, mà quỹ nào vốn đã là khổng lồ rồi.”

Tiếp đó là Tổng thống Trump nói về “một phụ nữ nào đó” đã rời nhiệm sở với khoảng 30 triệu USD trong tay, một trong nhiều trường hợp mà DOGE phát hiện ra khi quan chức giàu lên nhanh chóng, hiển nhiên không phải nhờ vào tiền lương. “Tôi rất tò mò rằng [tiền đó] là từ đâu ra?” Elon Musk vừa nói vừa và nhún vai, còn ông Trump ngồi cạnh đó và cười khẩy.

• Thượng nghị sỹ Elizabeth Warren (76 tuổi) của Đảng Dân chủ bị báo chí chất vấn về khối tài sản 12 triệu USD (theo Forbes đánh giá năm 2019):

https://twitter.com/RealAlexJones/status/1889457831503356221?ref_src=twsrc%5Etfw” target=”_blank” rel=”noopener

Khi phóng viên đề xuất các thắc mắc về việc tính “minh bạch” của DOGE —ông là cơ cấu đi soi bộ máy chính quyền, nhưng mà ai sẽ đi soi chính ông— thì ông Musk tuyên bố rằng DOGE của ông là “minh bạch tối đa” (maximum transparent) rồi, khi các quyết định và nhiều hoạt động của DOGE đang được tường trình và cập nhật trên Internet. “Tôi không biết một cơ cấu nào có còn minh bạch hơn DOGE,” ông khẳng định.

Ông Trump lúc đó bổ sung rằng chỉ trong thời gian ngắn, nhóm ông đã tìm ra hàng chục tỷ USD là các khoản chi tiêu của chính phủ liên bang là thuộc loại giả mạo (fraud) và lạm dụng (abuse), Mặc dù chưa lập tức đưa ra dẫn chứng cụ thể, nhưng ông Trump nói rằng phát hiện “rất nhiều” tình huống kiểu như hợp đồng kết thúc sau 3 tháng, nhưng mà, chính phủ đang chi cho hợp đồng đó 20 năm tiếp theo.

“Sẽ là con số gần 1.000 tỷ” ông Trump tuyên bố như vậy khi nói rằng các hoạt động rà soát tài chính đang được ông và DOGE tiến hành và đã tìm ra “nhiều tỷ” rồi.

Ông Trump nói rằng tòa án đã có người bảo ông dừng lại. “Làm sao chúng tôi dừng việc tìm kiếm bây giờ, chúng tôi đã tìm ra [đầu mối] rồi,” ông Trump nói với các phóng viên.

“Có một ca ở New York,” ông Trump nêu ví dụ “ở đó họ chi 59 triệu đô-la cho một khách sạn để khách sạn đó cung cấp chỗ ở cho những người nhập cư bất hợp pháp.”

“Mà giá phòng là gấp đôi giá phòng thậm chí khi ở đầy 100%,” ông Musk bổ sung chi tiết. Ông Trump nói rằng “thật không thể tin nổi.”

Có đoạn, sau khi nói về việc các thẩm phán ngăn cản, thì phóng viên hỏi ông Trump: “Nếu quan tòa thật sự ngăn chặn một trong các chính sách của ông theo lịch trình của ông, thì ông sẽ tuân theo hay không?”

“Tôi luôn luôn tuân thủ [quyết định] của tòa án,” ông Trump trả lời, “và sau đó tôi sẽ kháng cáo. Nhưng mà việc mà ông ta [quan tòa] làm ấy chính là làm chậm lại tiến độ, giúp cho những kẻ xấu có được thêm thời gian để che giấu các chứng từ.”

Có đoạn phóng viên chất vấn rằng, ông Musk từng đăng trên mạng xã hội rằng chính phủ liên bang đã gửi 50 triệu USD tiền bao cao su cho Gaza, nhưng mà, “sau khi đối chiếu với thực tế thì đó không phải là cho Gaza, mà là cho Mozambique, và đó là góp phần chống HIV,” và yêu cầu ông Musk phải đính chính. Đặc biệt là khi có những tiếng nói nghi ngờ rằng tiền đổ vào Gaza có thể sẽ có phần rơi vào tay Hamas.

Ông Musk đã đồng ý rằng nếu sai thì sẽ sửa, nhưng mà theo ông, kể cả việc đó là cho Mozambique, thì tại sao Mỹ phải làm vậy, tận 50 triệu đô-la?

Có đoạn phóng viên hỏi: “USAID là một trong những mục tiêu của ông, vậy ông có cảm thấy quan ngại rằng việc ông cắt giảm chi tiêu cho USAID thậm chí có thể sẽ làm toàn bộ cơ cấu này đóng cửa, và ảnh hưởng tới các hoạt động [cứu trợ khác] chủ yếu về bệnh tật diễn ra ở các quốc gia khác?”

Ông Musk xác nhận rằng ông và Ngoại trưởng Marco Rubio đã đang cùng nhau làm việc này, đảm bảo rằng các khoản như chi cho việc ngăn chặn Ebola hay HIV là sẽ không bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, ông cũng tái khẳng định tuyên bố trước đó rằng USAID đã chi tiêu quá nhiều và không hợp lý, nó đã được dùng cho cách hoạt động “can thiệp bầu cử” của nước khác, và đó là những việc làm “mờ ám và sẽ không chịu nổi khi bị đưa ra ánh sáng.”

• Thủ tướng Robert Fico của Slovakia đã công bố thông điệp ngỏ tới Elon Musk, mong ông Musk hay làm minh bạch các khoản mà cái gọi là các tổ chức NGO, kỳ thực nhận tiền từ các cơ cấu như USAID, đang tiến hành các hoạt động can thiệp vào chính trị Slovakia. Năm ngoái ông Fico bị bắn suýt chết vì phản đối việc phương Tây hậu thuẫn chính quyền Kiev:

https://twitter.com/stillgray/status/1889457430649573835?ref_src=twsrc%5Etfw” target=”_blank” rel=”noopener

“USAID thật sự là hủ hóa rồi,” ông Trump bổ sung. “Tôi nói này, nó thật sự là hủ hóa (corrupt), vừa vô năng vừa hủ hóa. Tôi không thể nào tưởng tượng được” khi có thẩm phán ngăn cản ông làm việc này.

Về vấn đề cho nghỉ việc hàng loạt các nhân viên chính phủ, phóng viên hỏi Tổng thống Trump: “Ông có đứng ra về cá nhân để đảm bảo về chương trình đền bù?… Rằng những ai từ chức bây giờ thì sẽ nhận được khoản tiền đền bù?”

Ông Trump khẳng định là có, và kể lể rằng chỉ có 4% chỗ ngồi ở nhiệm sở là có người tới làm, rằng đó là do kết quả của chính sách thời Biden, cho khoảng 48.000 viên chức vẫn nhận được tiền lương trong 5 năm mà không cần tới nhiệm sở.

Đoạn họp báo của cặp bài trùng Donald Trump và Elon Musk ở phòng Bầu Dục này đã được khá nhiều người xem khi được nhiều kênh truyền thông danh tiếng của Mỹ công bố trên mạng xã hội. Ý kiến phản hồi của khán giả hầu hết là rất ủng hộ cách làm của chính quyền mới của ông Trump.

“Đây chính là mục đích mà chúng tôi bầu tổng thống!” khá nhiều phản hồi viết với ý như vậy.

“Đây là lần đầu tiên trong đời mà tôi lấy lại được hy vọng về đất nước!” một cư dân mạng bình luận.

v.v.

Theo thăm dò do CBS News công bố, thì sau vài tuần nhậm chức, hầu hết các cải cách của ông Trump đều đưọc hoan nghênh bởi dân chúng Mỹ, và người Mỹ tin rằng ông Trump đang làm những điều mình đã hứa hẹn khi bầu cử.

Duy nhất một khoản mà ông Trump bị phản đối mạnh, đó là chính sách đối ngoại về vấn đề Gaza: Chỉ có 13% dân Mỹ là ủng hộ cách làm của ông Trump khi ông muốn lấy Gaza, 45% phản đối, và 40% là không có ý kiến.

Tuy nhiên, về chính sách đối ngoại nói chung, thì dân Mỹ vẫn là ủng hộ ông Trump: Người Mỹ đặc biệt ủng hộ quyết định rằng Mỹ rút khỏi các hoạt động can thiệp vào chính trị nội bộ nước khác nói chung (trừ việc nhắm vào Trung Quốc), và người Mỹ cũng ủng hộ quyết định đánh thuế cao nhắm vào Trung Quốc (56% ủng hộ).

Nhật Tân