Mỹ bắt một tàu từ TQ đến Iran: Ngăn chặn Iran xây dựng lại kho tên lửa đạn đạo

Theo báo The Telegraph, một đơn vị tác chiến đặc biệt của Mỹ gần đây đã chặn và tiến hành kiểm tra một con tàu đang di chuyển từ Trung Quốc tới Iran trên Ấn Độ Dương, qua đó thu giữ một lô thiết bị có liên quan đến quân sự. Phía Mỹ cho biết mục tiêu cốt lõi của chiến dịch này là ngăn chặn Iran tái xây dựng kho dự trữ tên lửa đạn đạo của mình sau các cuộc xung đột gần đây.

The Wall Street Journal dẫn lời các quan chức Mỹ cho biết con tàu đã bị lực lượng Mỹ lên kiểm tra tại vùng biển gần Sri Lanka; tên tàu và chủ sở hữu không được công bố. Theo các quan chức này, số hàng hóa trên tàu được xác định là những bộ phận then chốt có thể được sử dụng cho vũ khí thông thường. Toàn bộ vật tư liên quan sau đó đã bị tịch thu và tiêu hủy, trong khi con tàu được phép tiếp tục hành trình.

Bối cảnh trực tiếp của chiến dịch chặn bắt

Các thông tin tình báo cho thấy lô vật tư nói trên vốn dự định được chuyển tới nhiều công ty chuyên mua sắm linh kiện cho chương trình tên lửa của Iran. Trong cuộc xung đột kéo dài 12 ngày với Israel vào tháng 6 năm nay, Iran đã phóng khoảng 500 tên lửa đạn đạo về phía Israel, khiến kho tên lửa của nước này bị tiêu hao nghiêm trọng; ngoài ra, khoảng 1.000 tên lửa khác đã bị phá hủy trong các đợt không kích của Israel.

Trong bối cảnh đó, Iran được cho là đang đẩy nhanh nỗ lực khôi phục năng lực tên lửa đạn đạo bị tổn hại. Trước đó, Liên Hợp Quốc đã áp đặt lệnh cấm vận vũ khí quốc tế đối với Iran, đồng thời nghiêm cấm xuất khẩu sang nước này bất kỳ sản phẩm nào có thể được sử dụng cho các chương trình làm giàu hạt nhân hoặc tên lửa đạn đạo.

Hỗ trợ công nghệ từ Trung Quốc làm dấy lên sự cảnh giác của Mỹ

Xung quanh chiến dịch chặn bắt lần này, một trong những trọng tâm quan ngại của phía Mỹ là khả năng các doanh nghiệp Trung Quốc đã cung cấp hỗ trợ công nghệ. Ông Behnam Ben Taleblu, Giám đốc phụ trách các vấn đề Iran tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ (Foundation for Defense of Democracies), cho rằng các công ty Trung Quốc trong thời gian dài đã cung cấp cho Iran những thiết bị đo lường có thể nâng cao độ chính xác của tên lửa, chẳng hạn như máy quang phổ và con quay hồi chuyển.

Ông nhận định rằng những thiết bị như vậy “thậm chí còn nguy hiểm hơn các tiền chất hóa học”, đồng thời cảnh báo rằng nếu Trung Quốc tiếp tục trở thành một khu vực pháp lý lỏng lẻo đối với hoạt động xuất khẩu công nghệ trái phép, thì trên thực tế nước này đang “trở thành lực đẩy cho chương trình tên lửa đạn đạo của Iran”.

Chính quyền Trump tăng cường thực thi pháp luật và trừng phạt trên biển

Chiến dịch lần này được xem là một phần trong chiến lược của chính quyền Trump nhằm siết chặt thực thi pháp luật và các biện pháp trừng phạt trên biển. Chỉ vài tuần sau đó, Mỹ tiếp tục bắt giữ một tàu chở dầu cỡ lớn ngoài khơi bờ biển Venezuela; con tàu này đang chịu lệnh trừng phạt và bị cáo buộc từng được sử dụng để vận chuyển dầu mỏ sang Iran.

Ông Trump công khai tuyên bố: “Chúng tôi vừa bắt giữ một tàu chở dầu ngoài khơi bờ biển Venezuela, rất lớn — thực sự là chiếc lớn nhất từ trước đến nay”. Các hình ảnh liên quan cho thấy trực thăng quân sự Mỹ bay lượn phía trên tàu chở dầu, binh sĩ đổ bộ bằng dây xuống boong tàu và tiến hành lục soát các thuyền viên.

Nhìn lại các chiến dịch trước đó, vào tháng 1 năm 2024, quân đội Mỹ từng thu giữ một lô linh kiện tên lửa do Iran sản xuất đang trên đường chuyển tới lực lượng Houthi ở Yemen tại vùng biển gần Somalia. Trong các năm 2020 và 2023, Mỹ cũng nhiều lần bắt giữ các tàu chở dầu của Iran, với cáo buộc rằng nguồn thu từ các chuyến hàng này được dùng để tài trợ cho Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).

Ngoài ra, tháng trước, hai nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện Mỹ là Raja Krishnamoorthi và Joe Courtney đã gửi thư cho Ngoại trưởng Marco Rubio và Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) John Ratcliffe, yêu cầu điều tra nhiều lô hàng natri perchlorate được vận chuyển từ Trung Quốc sang Iran. Theo các nghị sĩ này, những hóa chất đó có thể được sử dụng làm chất đẩy cho tên lửa, đồng thời cáo buộc Bắc Kinh “trên thực tế đang hỗ trợ Iran tái vũ trang”.

Tháng trước, Bộ Tài chính Mỹ cũng dựa trên chính sách “gây sức ép tối đa” để áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với hàng chục thực thể trên toàn cầu, với cáo buộc rằng các tổ chức này đã tham gia vào việc mua sắm vật tư cần thiết cho hoạt động sản xuất tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái của Iran.