Mỹ chế tài Thổ Nhĩ Kỳ vì tấn công người Kurd ở đông bắc Syria

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Hai (14/10) đã thông báo áp đặt chế tài lên Thổ Nhĩ Kỳ và yêu cầu đồng minh NATO này phải dừng tấn công quân sự vào đông bắc Syria.

Theo Reuters, ông Trump đã điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và đưa ra yêu cầu dừng bắn tại Syria.

Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence nói rằng ông Trump đã gọi điện cho ông Erdogan để yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ chấm dứt hoạt động quân sự trên lãnh thổ Syria. Ông Pence cho biết cá nhân ông cũng sẽ sớm có chuyến công du Thổ Nhĩ Kỳ.

Trao đổi với phóng viên bên ngoài Tòa Bạch Ốc, ông Pence cho hay: “Tổng thống Mỹ đã gọi điện cho tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ để yêu cầu dừng [hành động] xâm lược [Syria], phải ban hành lệnh ngừng bắn ngay lập tức và bắt đầu đàm phán với lực lượng người Kurd tại Syria.”

“Mỹ sẽ không tha thứ cho hành động xâm lược Syria của Thổ Nhĩ Kỳ thêm nữa. Chúng tôi đang kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ rút lui, kết thúc bạo lực và bước vào bàn đàm phán,” ông Pence nói.

Phó Tổng thống Mỹ nhấn mạnh rằng: “Mỹ không bật đèn xanh cho Thổ Nhĩ Kỳ xâm lược Syria.”

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho biết bộ này sẽ thực hiện hành động kinh tế chống lại các bộ ngành và các quan chức chính phủ cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ để đáp trả hoạt động quân sự của Ankara tại Syria.

Trao đổi với báo giới tại Washington D.C vào tối thứ Hai 14/10 (giờ Mỹ), ông Mnuchin mô tả các chế tài là “rất mạnh”, sẽ có ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ.

“Hành động của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ [tại Syria] đang gây nguy hiểm cho dân thường vô tội, và gây bất ổn khu vực, bao gồm việc làm suy yếu chiến dịch đánh bại IS,” ông Mnuchin nhấn mạnh.

Theo AFP, Tổng thống Trump hôm 14/10 nói rằng ông cũng sẽ chấm dứt đàm phán hiệp định thương mại Mỹ – Thổ Nhĩ Kỳ mà ông cho rằng có giá trị 100 tỷ USD.

“Tôi hoàn toàn sẵn sàng để nhanh chóng phá hủy nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu các lãnh đạo nước này tiếp tục con đường nguy hiểm và hủy diệt này,” AFP dẫn lời ông Trump.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper đã nói rằng trong cuộc họp với các lãnh đạo quốc phòng NATO ở Brussels, Bỉ vào tuần tới, ông sẽ kêu gọi các đồng minh NATO “thực hiện các hành động tập thể và riêng mỗi nước” chống lại Thổ Nhĩ Kỳ.

Lãnh đạo của cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ tại Quốc hội Mỹ cũng đã thông báo kế hoạch áp đặt chế tài lên Thổ Nhĩ Kỳ.

Liên minh Châu Âu (EU) đã từng đe dọa sẽ áp đặt chế tài lên Thổ Nhĩ Kỳ vì nước này tấn công vào lãnh thổ Syria. Tuy nhiên, tại cuộc họp hôm thứ Hai (14/10), các thành viên EU đã thống nhất không áp đặt cấm vận Ankara. Thay vào đó, EU sẽ cân nhắc hạn chế bán vũ khí cho chế độ Erdogan – một biện pháp được cho là quá nhẹ vì giao thương vũ khí chỉ vào khoảng 45 triệu euro, chiếm phần nhỏ trong tổng thương mại hơn 150 tỷ euro giữa Thổ Nhĩ Kỳ và EU.

Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành tấn công vào đông bắc Syria từ thứ Tư tuần trước sau khi ông Trump cho điều chuyển một số binh lính Mỹ ra khỏi khu vực này.

Theo Reuters, cuối tuần qua lực lượng người Kurd đã ký “thỏa thuận khẩn cấp” quân sự với chính phủ Assad và quân đội nhà nước Syria đã nhanh chóng triển khai tới đông bắc Syria, phối hợp cùng người Kurd phản kháng các cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ.

Trước khi người Kurd và chính phủ Assad đạt được thỏa thuận hợp tác quân sự, Washington đã thông báo kế hoạch rút toàn bộ 1.000 quân Mỹ khỏi đông bắc Syria.

Tổng thống Trump nói rằng lính Mỹ sẽ chỉ duy trì một đội quân nhỏ tại Tanf ở miền nam Syria “để tiếp tục tiêu diệt tàn dư IS”. Tuy nhiên, căn cứ này sẽ ít hỗ trợ các hoạt động quân sự ở những vùng khác bên trong Syria.

Ông Trump nói ông có mục đích rút nước Mỹ khỏi các cuộc chiến tranh “không hồi kết” tại Trung Đông.

“Bất cứ ai muốn hỗ trợ Syria trong việc bảo vệ người Kurd là điều tốt đối với tôi, dù cho đó là Nga, Trung Quốc hoặc Napoleon Bonaparte. Tôi hy vọng tất cả họ đều làm tốt, chúng tôi ở cách xa 7.000 dặm,” ông Trump viết trên Twitter sáng 14/10.

Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố rằng mục đích của họ là đánh bại các chiến binh người Kurd mà họ liệt là nhóm khủng bố vì có liên hệ với các phần tử ly khai người Kurd bên trong Thổ Nhĩ Kỳ.

“Chúng tôi quyết tâm tiếp tục hoạt động này cho đến cuối cùng mà không bận tâm tới những lời đe dọa. Cuộc chiến của chúng tôi sẽ tiếp tục cho tới khi đạt được chiến thắng cuối cùng,” Tổng thống Erdogan nói trong một bài phát biểu tại Azerbaijan.

Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết từ khi bắt đầu chiến dịch tấn công vào đông bắc Syria, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã “vô hiệu hóa” được 560 chiến binh người Kurd. Trước đó, ông Erdogan nói rằng 500 chiến binh đã bị tiêu diệt, 26 người đầu hàng và 24 người khác bị thương.

Tuy nhiên, BBC dẫn theo số liệu của tổ chức Quan sát Nhân quyền Syria – một nhóm giám sát các cuộc chiến tranh có trụ sở tại Anh, cho biết cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria đã giết 133 chiến binh người Kurd thuộc Lực lượng Dân chủ Syria và 69 thường dân.

Trong khi đó, Liên Hiệp Quốc nói rằng 160.000 người tại đông bắc Syria đã phải sơ tán tới nơi an toàn.

Lực lượng người Kurd tuyên bố rằng 785 chiến binh IS người nước ngoài đã trốn thoát khỏi một trại tập trung ở Ain Issa vào cuối tuần qua. Tuy nhiên, tổ chức Quan sát Nhân quyền Syria, dẫn các nguồn tin tại trại tập trung nêu trên, nói rằng số chiến binh IS trốn thoát nhỏ hơn nhiều, khoảng 100 người.

Xuân Thành

Xem thêm: