Mỹ tịch thu máy bay của Tổng thống Venezuela Maduro vì vi phạm lệnh trừng phạt

Tại Cộng hòa Dominica, Mỹ đã tịch thu một phi cơ trị giá 13 triệu USD được dùng bởi Nicolas Maduro, Tổng thống Venezuela, sau khi xác định rằng việc mua chiếc máy bay này đã vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ, cùng một vài tội danh khác. Ông Maduro không có mặt ở đó, và Mỹ đã lấy chiếc máy bay về phi trường tại Florida hôm 2/9. Venezuela gọi đó là hành động “ăn cướp”.

Tịch thu phi cơ Dassault Falcon 900EX là vụ việc mới nhất trong diễn biến Mỹ gia tăng áp lực lên Tổng thống Maduro ở cả trong và ngoài nước Venezuela. Đặc biệt là kể từ cuộc bầu cử 28/7 mà tại đó ông Maduro tuyên bố đắc cử, trong khi tiếng nói đối lập cho rằng ông đã gian lận bầu cử.

Chính phủ Venezuela đã xác nhận rằng đó đúng là chiếc phi cơ mà Tổng thống Maduro dùng, và gọi hành động của Mỹ là “ăn cướp trắng trợn”, là “bất hợp pháp”, và là “hành vi tái phạm tội.”

Ngoại trưởng Venezuela Yván Gil tuyên bố rằng Mỹ tự biện minh cho hành vi “ăn cướp trắng trợn” của chính mình “bằng các biện pháp cưỡng chế mà họ đơn phương áp đặt một cách bất hợp pháp lên khắp thế giới,” và cho hay chính quyền Venezuela “bảo lưu quyền sử dụng bất kỳ hành động hợp pháp nào để bù đắp cho tổn thất của quốc gia.”

Theo Bộ Tư pháp Mỹ, chiếc Falcon 900EX mà Mỹ tịch thu tại Cộng hòa Dominica và sau đó chuyển về Miami thuộc tiểu bang Florida, vốn là chiếc máy bay của Mỹ. Nó được mua một cách bất hợp pháp tại Mỹ với giá 13 triệu USD và sau đó được tuồn lậu ra khỏi Mỹ.

Quan chức Mỹ tuyên bố rằng đây là tịch thu hàng hóa do vi phạm các luật trừng phạt mà Mỹ áp đặt lên Venezuela, và vi phạm kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Bộ An ninh Nội địa, Bộ Thương mại, và Bộ Tư pháp đã phối hợp trong vụ tịch thu này.

Chưa rõ bằng con đường nào mà chiếc máy bay này xuất hiện ở Cộng hòa Dominica, một quốc gia trên đảo Hispaniota ở phía Đông Đông Nam nước Mỹ và trên vùng biển Caribe.

Quan chức Mỹ cho hay, theo điều tra của họ, chiếc phi cơ này là có liên quan tới ông Maduro, nhưng ông ta dùng một công ty vỏ bọc tại Caribe để tiến hành mua chiếc máy bay này từ tiểu bang Florida Mỹ vào quãng cuối năm 2022 và đầu năm 2023. Nó được đưa ra khỏi Mỹ vào tháng 4/2023. Một số hình ảnh và ghi chép lịch bay, cho thấy nó đúng là được dùng bởi ông Maduro.

Cũng vị quan chức đó của Mỹ nói rằng đây thuần túy là vụ tịch thu tang vật phạm pháp, chứ không phải chủ đích nhắm vào một vị tổng thống nào đó của nước khác.

Tuy nhiên, một người phát ngôn của Tòa Bạch Ốc đã nói rằng đây là hành động biểu hiện “một bước tiến quan trọng để đảm bảo Maduro cảm thấy được hậu quả của việc làm sai trái của ông ta ở Venezuela.”

Một quan chức Mỹ nói với CNN rằng “Tịch thu máy bay của nguyên thủ quốc gia một nước khác là điều chưa từng có” và người Mỹ đang “gửi thông điệp rất rõ ràng rằng không ai đứng trên luật pháp [Mỹ], và không ai thoát khỏi bàn tay [các lệnh] trừng phạt của Mỹ.”

Theo Markenzy Lapointe, một luật sư Mỹ tại Florida, giới chức Cộng hòa Dominica đã rất phối với người Mỹ, và đã có những “trợ giúp vô giá” trong việc tổ chức vụ việc tịch thu này.

Theo CNN, đây là hoạt động thông qua thủ tục tịch thu tài sản. Điều này có nghĩa là về mặt lý thuyết, Venezuela có thể thách thức Mỹ trước tòa, nếu Venezuela có thể tìm ra cách lách các lệnh trừng phạt để làm như vậy.

Về kết quả bầu cử hồi tháng 7 tại Venezuela, người Mỹ không thừa nhận chiến thắng của ông Maduro. Washington cho rằng ông Edmundo González mới đúng là người chiến thắng, và lập luận rằng có nhiều bằng chứng “chuyên sâu” khẳng định sự thất bại của ông Maduro.

Vụ tịch thu máy bay này không phải là lần đầu tiên ông Maduro hoặc quan chức chính phủ Venezuela bị Mỹ nhắm vào.

Đây là máy bay phản lực thứ hai của Venezuela bị Mỹ thu giữ trong năm nay. Vào tháng 2, Argentina đã gửi cho Mỹ một chiếc máy bay chở hàng Boeing 747-300M bị tịch thu vào năm 2022 vì bị cáo buộc mua nó từ một công ty Iran bị trừng phạt. Ông Maduro gọi vụ tịch thu này là “hành vi ăn cướp trắng trợn” của chính phủ Tổng thống Argentina Javier Milei.

Năm 2020, Bộ Tư pháp Mỹ đã buộc tội ông Maduro và 14 quan chức Venezuela về tội khủng bố ma túy, tham nhũng và buôn bán ma túy, cùng các tội danh khác.

Bộ Ngoại giao đã treo giải thưởng lên tới 15 triệu USD cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ hoặc kết án ông Maduro.

Một quan chức giấu tên nói với CNN rằng Washington đã tịch thu các tài khoản và tài sản ngân hàng trị giá 2 tỷ USD của Venezuela trong những năm gần đây.

Nhật Tân (theo CNN, Reuters, BBC, và RT)