Ngoại trưởng Rubio yêu cầu Panama chấm dứt ảnh hưởng của Trung Quốc

Hôm Chủ Nhật (2/2), Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã cảnh báo Tổng thống Panama Jose Raul Mulino rằng Washington sẽ “thực hiện các biện pháp cần thiết” nếu Panama không ngay lập tức thực hiện các bước để chấm dứt những gì mà Tổng thống Donald Trump coi là ảnh hưởng và sự kiểm soát của Trung Quốc đối với Kênh đào Panama.

Sau cuộc hội đàm với nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ tại Thành phố Panama, Tổng thống Mulino ám chỉ rằng ông sẽ xem xét lại các thỏa thuận liên quan đến Trung Quốc và các doanh nghiệp Trung Quốc, đồng thời tuyên bố sẽ hợp tác hơn nữa với Hoa Kỳ về vấn đề di cư, nhưng nhắc lại rằng chủ quyền đất nước của ông đối với tuyến đường thủy đông đúc thứ hai thế giới không phải là vấn đề cần thảo luận.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Tammy Bruce cho biết trong một tuyên bố, ông Rubio đã chuyển thông điệp từ Tổng thống Trump rằng sự hiện diện của Trung Quốc – thông qua một công ty có trụ sở tại Hồng Kông vận hành hai cảng gần cửa kênh đào – là mối đe dọa đối với tuyến đường thủy này và vi phạm hiệp ước Hoa Kỳ-Panama.

Ông Bruce cho biết: “Bộ trưởng Rubio đã nêu rõ rằng tình trạng hiện tại này là không thể chấp nhận được và nếu không có thay đổi ngay lập tức, Hoa Kỳ sẽ phải thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ các quyền của mình theo Hiệp ước”.

Ông Rubio không nêu rõ các bước cụ thể mà Panama phải thực hiện hoặc biện pháp trả đũa của Hoa Kỳ sẽ như thế nào.

Khi trở lại nhiệm sở, ông Trump đã đe dọa sẽ nắm quyền kiểm soát Kênh đào Panama, được Hoa Kỳ xây dựng vào đầu thế kỷ 20 và bàn giao cho Panama vào năm 1999, với lý do kênh đào này đang được Bắc Kinh vận hành. Ông Trump đã từ chối loại trừ khả năng sử dụng vũ lực quân sự đối với Panama.

Ông Rubio, là người có thái độ cứng rắn lâu năm với Trung Quốc trong suốt sự nghiệp tại Thượng viện, hồi tuần trước đã phát biểu trên chương trình The Megyn Kelly Show của Sirius XM rằng Trung Quốc có thể sử dụng các cảng để đóng cửa kênh đào, một tuyến đường vận chuyển quan trọng của Hoa Kỳ, trong trường hợp xảy ra xung đột giữa Bắc Kinh và Washington.

Tổng thống Panama Mulino cho biết cuộc gặp của ông với Ngoại trưởng Rubio diễn ra tôn trọng và thân mật. Ông đã thể hiện thiện chí xem xét lại một số doanh nghiệp Trung Quốc tại Panama, bao gồm cả việc nhượng quyền quan trọng trong 25 năm cho CK Hutchison Holdings, công ty có trụ sở tại Hồng Kông được gia hạn vào năm 2021 để vận hành các cảng ở cả hai lối vào kênh đào, trong khi chờ kết quả kiểm toán.

Các nhà lập pháp và chính phủ Hoa Kỳ đã coi hợp đồng nêu trên giữa Panama và CK Hutchison Holdings là ví dụ về sự bành trướng của Trung Quốc tại Panama, mà họ cho rằng đi ngược lại hiệp ước trung lập cả hai quốc gia đã ký vào năm 1977.

Chính phủ Panama và một số chuyên gia bác bỏ khẳng định đó, chủ yếu là vì các cảng không phải là một phần của hoạt động kênh đào. Kênh đào do Cơ quan quản lý kênh đào Panama vận hành, một cơ quan tự trị do chính phủ Panama giám sát.

Tổng thống Mulino cho biết một thỏa thuận rộng rãi giữa Panama và Trung Quốc nhằm đóng góp vào sáng kiến ​​Vành đai và Con đường của Trung Quốc, theo đó quốc gia châu Á này đã mở rộng đầu tư vào Panama trong các chính quyền trước đây, sẽ không được gia hạn.

“Chúng tôi sẽ nghiên cứu khả năng chấm dứt sớm dự án này”, ông Mulino nói thêm.

“Tôi không cảm thấy có bất kỳ mối đe dọa thực sự nào vào thời điểm này đối với hiệp ước (trung lập), tính hợp lệ của hiệp ước, và càng không có mối đe dọa nào đối với việc sử dụng vũ lực quân sự để thực hiện hiệp ước”, ông Mulino nói, đồng thời nói thêm rằng việc đàm phán trực tiếp với ông Trump sẽ rất quan trọng.