Nhà báo đoạt giải Pulitzer: Ông Zelensky bị CIA chất vấn vụ tham nhũng 400 triệu tiền viện trợ

Seymour Hersh —nhà báo đoạt giải Pulitzer mà chúng ta vẫn biết đến như là người đưa ra ánh sáng vụ thảm sát Mỹ Lai, vụ Watergate, và vụ Nord Stream— hôm Thứ Tư tuần trước lại khui ra vụ chính quyền Ukraine biển thủ 400 triệu tiền viện trợ khi lén mua xăng dầu giá rẻ hơn từ Nga để ăn chênh lệch. Người của CIA đã chất vấn đích danh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 1 về vấn đề tham nhũng này, dẫn đến cả chục quan chức cấp cao Ukraine bị cách chức để trả lời cho Mỹ, theo ông Hersh báo cáo.

Cũng như lần châm ngòi vụ đường ống Nord Stream lần trước, nhà báo độc lập Seymour Hersh lần này cũng đưa ra các tuyên bố của mình căn cứ theo các nguồn tin giấu tên. Đối với cả vụ Nord Stream lần đó, cũng như vụ Zelensky lần này, thì chính quyền Biden đều ngay lập tức phủ nhận. Tuy nhiên, bằng uy tín trong nghề của mình, báo cáo lần trước của ông Hersh đã dẫn thế giới chú ý nhiều hơn đến vụ Nord Stream, đóng góp cho những diễn biến liên quan như được chứng kiến hiện nay.

• Người đoạt giải Pulitzer nói Mỹ phá hủy đường ống Nord Stream, Nhà Trắng phủ nhận

Hiện không rõ lần châm ngòi này về chính quyền Zelensky, nhà báo đoạt giải Pulitzer Seymour Hersh sẽ thành công như những gì ông từng thành công ở vụ Mỹ Lai (góp phần chấm dứt chiến tranh Việt Nam) và vụ Watergate (góp phần khiến một tổng thống Hoa Kỳ từ chức) hay không? Dưới đây, Trí Thức VN chuyển ngữ nguyên văn bài viết đăng hôm 12/4 của ông Hersh.

GIAO DỊCH VỚI KẺ THÙ

Seymour Hersh, 12/4/2023

Trong bối cảnh tham nhũng tràn lan ở Kyiv và khi quân đội Mỹ tập trung tại biên giới Ukraine, liệu chính quyền Biden có giải pháp cho đoạn kết của cuộc xung đột?

Chính phủ Ukraine, do Volodymyr Zelensky đứng đầu, đã dùng tiền đóng thuế của người Mỹ để trả theo mức giá [hạn ngạch] cao cho nguyên liệu diesel cực kỳ cần thiết để đảm bảo quân đội Ukraine có thể tiếp tục cuộc chiến với Nga. Không biết Chính phủ Zelensky trả bao nhiêu cho mỗi gallon nguyên liệu, nhưng Lầu Năm Góc đã trả tới 400 đô la cho mỗi gallon để có nguyên liệu đó vận chuyển từ một cảng ở Pakistan, bằng xe tải hoặc [máy bay thả] dù, vào Afghanistan trong cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ ở đó.

Một điều cũng chưa biết là khi Zelensky mua nguyên liệu từ Nga, quốc gia mà ông ta và Washington đang có chiến tranh, thì Tổng thống Ukraine và nhiều người tùy tùng của ông đã vơ vét cụ thể bao nhiêu triệu đô la Mỹ dành cho thanh toán nguyên liệu diesel. Một ước tính của các nhà phân tích từ CIA (Cục Tình báo Trung ương) cho rằng số tiền bị biển thủ ít nhất là 400 triệu đô la vào năm ngoái; một chuyên gia khác đã so sánh mức độ tham nhũng ở Kyiv gần bằng mức độ của cuộc chiến Afghanistan, “mặc dù không có báo cáo kiểm toán chuyên nghiệp nào sẽ xuất hiện từ Ukraine.”

“Zelensky đã mua dầu diesel giảm giá từ người Nga,” một quan chức tình báo am hiểu của Mỹ nói với tôi. “Vậy ai đang trả tiền xăng dầu? Là [người Mỹ] chúng ta. Putin và những kẻ đầu sỏ chính trị của ông ta đang kiếm hàng triệu đô la” nhờ việc này.

Nhiều bộ của Chính phủ Kyiv đang “cạnh tranh” nhau theo đúng nghĩa đen, người ta kể với tôi, để thành lập các công ty bình phong cho các hợp đồng xuất khẩu vũ khí và đạn dược với các đại lý vũ khí tư nhân trên khắp thế giới, tất cả đều cung cấp tiền lại quả (kickback). Nhiều công ty trong số đó ở Ba Lan và Séc, nhưng những công ty khác được cho là tồn tại ở Vịnh Ba Tư và Israel. “Tôi sẽ không ngạc nhiên khi biết rằng còn những [công ty bình phong] khác ở những nơi như Quần đảo Cayman và Panama, và có rất nhiều người Mỹ tham gia,” một chuyên gia người Mỹ về thương mại quốc tế nói với tôi.

Vấn đề tham nhũng đã được nêu trực tiếp với Zelensky trong cuộc gặp vào tháng 1/2023 tại Kyiv với Giám đốc CIA William Burns. Tôi được một quan chức tình báo có thông tin trực tiếp về cuộc gặp kể rằng thông điệp của ông [Burns] đưa cho Tổng thống Ukraine, xuất hiện chẳng khác gì như trong đám nhốn nháo của bộ phim những năm 1950. Các tướng lĩnh cấp cao và các quan chức Chính phủ Kyiv trở nên tức giận về điều mà họ coi là lòng tham của Zelensky. Cho nên Burns đã nói với Tổng thống Ukraine, đó là vì “ông [Zelensky] đang nhận phần lớn hơn trong số tiền vơ vét, hơn là chia cho các tướng lĩnh.”

Burns cũng đưa cho Zelensky danh sách 35 tướng lĩnh và quan chức cấp cao mà CIA và những người khác trong Chính phủ Mỹ đã biết về hành vi tham nhũng. Zelensky đã đáp lại áp lực của Mỹ 10 ngày sau đó bằng cách công khai cách chức 10 quan chức phô trương nhất trong danh sách, nhưng đã không làm gì khác. Viên chức tình báo nói với tôi, “Mười người mà ông [Zelensky] đã loại bỏ [là những người] huênh hoang trắng trợn về số tiền họ có — lái xe vòng quanh Kyiv trên chiếc Mercedes mới của họ.”